 |
|
|
Архитектура Астрономия Аудит Биология Ботаника Бухгалтерский учёт Войное дело Генетика География Геология Дизайн Искусство История Кино Кулинария Культура Литература Математика Медицина Металлургия Мифология Музыка Психология Религия Спорт Строительство Техника Транспорт Туризм Усадьба Физика Фотография Химия Экология Электричество Электроника Энергетика |
Дене бітімінде Су-Ауа ерекшеліктері бар адамдар 9 страница
Біздің замандастарымыз нағыз аштық дегенді, ағзаның нақ тамақты сіңіру қабілетін ұмытып кетті. Қазіргі адамдар, тамақ ішкісі келмесе де, күніне бірнеше рет тамақтануды әдет еткен, созылмалы гастритінің салдарынан болатын қобалжуды «аштық» деп қабылдайды. Осы әдетті өзгертудің түкте қиындығы жоқ, тек санаң тәніңді басқарса болғаны. Брэгг таңертең мүлдем тамақ ішпеген, адам өзінің тамағын денелік күш қуат жұмсап барып ішуі керек, қазақша айтсақ: «Таңғы ас Тәңірден» – деп есептеген. Оған күніне екі мезгіл тамақ ішу жеткілікті болған. Адам баласына ғажайыпты армандау тән қасиет! Тамақтың, дене шынықтырудың, ашығудың нақтылы мүмкіншіліктерін білмей, олар ғажайыпты өздері түсінбейтін айдаладан іздейді. Поль Брэгг: «Табиғаттың ұлы заңдарымен өмір сүрудің еш қиындығы жоқ. Аурудан азап шегіп, мезгілсіз қартайғандар, тез жазылу мен жасарудың жолын армандайды. Есіңізде болсын: денсаулықты еңбектенсең ғана табасың! Оны сатып алуға болмайды, ешкімде оны сізге сатпайды. Мен табиғат заңдылықтарын зерттеймін, бұзбаймын, нәтижесінде денім сау және өте қуаттымын. Табиғи тамақтану, ашығу арқылы өзіңді-өзің тазалау жолдары, дене шынықтыру – қартаймайтын, солмайтын, әр күніңізге шаттық силайтын өмірге алып келеді». «Адам ата мен Хауа ана заманынан бері ең маңызды мәселе – адам ғұмырын ұзарту. Бір де бір адам баласы өлім тырнағынан қашып құтылған емес, бірақта белгілі тамақтану және тазалық ережесін сақтап өз өмір жасыңды ұзартуға болады. Әрқайссың осыны: ең алдымен өзің үшін, туған туыс пен достарың үшін және өзіңнің елің үшін жасауға міндеттісің. Әр адамның өзінің денсаулығын, өзінің тәнін жетілдірудің денсаулықтары жақсы қалыпта табиғи жасын жасаудың қоғам үшін зор маңызы бар. Әр адам 120 жыл не одан көп өмір сүруге міндетті және осыған толық құқысы барына мен сенемін. Денсаулықты сатып алу мүмкін емес, оны өзіңнің тікелей еңбегің арқылы ғана табасың. Тек қана өзіңнің табанды еңбегің ғана шексіз денсаулық пен қуатты ұзақ жасаушылардың қатарына алып келеді. Мен өз денсаулығымды өз еңбегіммен ғана таптым. Менде ауру, шаршау деген болмайды және денем болбыр емес, жылдың 365 күнінде саумын. Осы нәтижеге сіз де жетесіз! » Өзінің сауықтыру жүйесінде, Брэгг дұрыс тамақтануға зор мән берген. Оның көзқарасының негізі мынада болған: күнделікті қолданатын тамақтың 60 пайызы шикі көкеністер мен жемістерден құралған. Қалған бөлігіне таңдау мүмкіншілігі кең ауқымда, бірақта өндірісте химиялық әдіспен өңделген тамақтардан ауаша болу қажет. Тамақ неғұрлым табиғи түрде болғаны жөн, тұзы мен рафинадталған қанты, жасанды қоспалары неғұрлым аз мөлшерде болғаны дұрыс. Брэгг біржақты болмаған, егер адам ет жеуге үйренсе жей берсін, бірақ аптасына 3-4 қабаттан артық емес. (кейбіреулер сияқты күніне 3-4 қабат емес). Ол шұжық (колбаса), консерві, қуырылған және майлы етті пайдаланбауды ұсынған. Жұмыртқаны аптасына 2-3 рет қана жеуді жөн деген. Ересек адамдардың сүт, кілегей, ірімшік, сары май, малдың майларын көп қолданбауды жақтаған. «Аурулардың 99 пайызы дұрыс тамақтанбаудан зардап шегеді. Адамдар өздерінің денелерінің қаншалықты ласталғанын түсінбейді, дұрыс тамақтанбағандықтан ағзасы улы заттар мен маңқаға лықа толы екенін сезбейді» – деп жазады Брэгг. Тағы айтады: «Ашығу белгілі бір аурудың емі емес, ашыққанда ағза өзінің өмірлік қуатын тазалауға және сауықтыруға жұмсайды. Ашығудың арқасында ағза өзін өзі емдеп жазады». Ауру адам ылғида жазылмаймын деп ішінен қайталай берсе, ол ешуақытта жазылмайды, оның ойлағаны дәл келіп, өзінің зардабын көрге бірге ала кетеді. ТӘН АҚЫМАҚ. Осыны еш уақытта есіңізден шығармауыңызды сұраймын. Сондықтан осыны тағы да қайталаймын. Бізді нақ басқаратын санамыз. Міне, сондықтан да, сіз ылғи жақсы ойларды ғана ойлауыңыз керек. Тәнді әрқашанда жан басқаруы тиіс. Тән мынадай жалған философиямен басқарады: «Іш, же, көңіл көтер, ертеңгі күнді ойлама». Бұл – адасу. Сіз ертең өлмейсіз, бірақта осы бағдарламамен жүріп 10...20 жылдан кейін күндіз-түні аурудың азабын тартатын, мезгілсіз қартайған адамға айналасыз. Есіңізде болсын, сіз жаман әдеттер үшін жазаланасыз. Бұл заңдылық. Ауру, азап, тәннің зардап шегуі сіздің қандай адам екеніңізді көрсететін көрсеткіш. Сіз өз денеңізге қарсы қылмыс жасадыңыз, себебі сананың және табиғаттың заңдары басқару мүмкіндігін пайдаланбадыңыз. Ауру – сіздің ағзаңыздың улы заттар мен маңқаға толы екенін көрсететін табиғаттың әдісі. Өлілерде ауру болмайды. Сіз ашығу арқылы денеңізде жиналған тағам қалдықтары мен уларды шығаруға табиғатқа көмектесесіз. Бұл әрбір хайуанға белгілі. Ашығу – хайуандардың емделуінің жағыз ғана жолы. Бұл таза хайуандарға тән болмыс. Біз, адамдар өркениет дамудың нәтижесінде, ауырған кезде ашығу болмысынан айырылып қалғанбыз. Қатты ауырған кезіңізде тамаққа тәбетің тартпайтынын байқаған шығарсыз. Сіз, одан тіпті жиркенесіз. Ал білмейтін жанашыр туыстарыңыз бен достарыңыз: «күшің көбейеді іш, же!» – деп зорлайды. Осы кезеңде тамақтың керегі жоқ екенін санаңыз хабарлап жатты. Байсалды қалыпта ағзаны тазалауға қуатты жұмсау үшін, табиғат осы кезде сіздің ашығуыңызды қалады. Табиғат ананың сыбырлаған даусын естіп, түсіну қиын. Ашыққан уақытта сіздің сезімдеріңіз өте ұшқырланады. Ашығу санаңызды ұшқырлайды, табиғаттың нәзік даусына бағдарлайды. Егер қорқыныш пен үрейді жеңіп шықсаңыз, ашығуды аптасына 24 сағаттық ашығудан бастау керек, онда келесі аптада 36 сағаттық ашығуға кірісіңіз (екі күн бір түн), содан кейін осыны келесі аптада тағы қайталаңыз. Осының бәрі ағзаны 48 сағаттық және 3 тәуліктік ашығуға дайындау. Мұны саналы да сауатты түрде өткізсеңіз, ашығу өте жеңіл өтеді. Саналы адам ашығудың пайдасын, денсаулығының жақсара бастағанын бірден сезеді. Табиғат жаратылысының бірде-бір тіршілік иесі адам сияқты қомағайланып тамақтану заңдылығын бұзбайды. Сіз 24 не 36 сағат немесе үш...он күн ашыққан уақытыңызда, ағзаңызда денсаулық күші жұмыс істей бастайды, осы күштер сіздің ағзаңызды жаңалайды. Бұл қуат әрқашан да сізбенен. Сіз таза сумен толық ашыққан уақытыңызда, шайнауға, жұтуға, қортуға, сіңіруге, шығаруға жұмсалған өмірлік күшіңіз, енді сіздің ағзаңызды тазалауға кіріседі. Міне сондықтан ашығу – терең ішкі тазалау, өмір күшін қалпына келтіретін физиологиялық демалыс. Тіпті бір күн ашыққанның өзінде де, ағзаңыздың тазаланғанын білуіңізді қалаймын. Қартаймайтын, аурмайтын, шаршамайтын дене құрып жатырмын деген ойдың өзі, ашығу кезеңінде жігеріңізге жігер қосып, рухани қуатыңызды еселей түседі. Өзіңді өзің мүсіркеу тәрізді, керітартпа ойларды басыңнан қу! Осы сөздерді қайталай отырып, сіз өз ағзаңыздың әр жасаушасын басқарасыз. Басқару сана арқылы жүреді. Міне сондықтан да, жеке ашығу бағдарламаңызды достарыңызбен, таныс-туыстарыңызбен талқыға салмауыңызды сұраймын! Ашығу әркімнің жеке ісі. Ағзаңыздан улар шыққан кезде аздап қиналасыз. Бірақ сіз қайталап айтыңыз: «Бұл қайтсе де кетеді» – деп. Алған бетіңізден қайтпаңыз, бірбеткейлік танытып, тазаланып болғаннан кейін ағзаңызда болатын ғажап өзгерістер жайлы ойлаңыз. Осыған қуаныңыз. Өмірдің ұлы шындығын уағыздау алдында Мұса, Дәуіт, Иса, Мұхаммед пайғамбарлар, сондай-ақ Будда мен Гандилер де 40 күннен ашыққан. Мысырда ұлы Александрияда, әлемнің мәдениет орталығы болған кезде, шеберлікке үйрену үшін шәкірттер 40 тәулік ашығуға тиіс болған.Ұлы Пифагор өзінің философиялық ілімін үйренетін шәкірттерінен, 40 күндік аштық ұстануын талап еткен. Оның пайымдауынша 40 күн аштықтан кейін ғана шәкірттерінің ой-өрісі мөлдірленіп, санасы нұрланып, өмірдің терең құпиялы ілімін меңгеруге қабілеттері сонда ғана жетеді деп есептеген. Орта Азия мен Қазақстанда тұңғыш рет Шымкент қаласында ашығу арқылы емдеу орталығының негізін қалаған – ақын, ҚР Жазушылар мен Журналистер одақтарының мүшесі, облыстық мәслихаттың депутаты »Аштықпен емдеу орталығы»-ның директоры Шалқар Әбішұлы Қыстаубайтегінің екінші толғауы. Тақырыбы: «Аштықпен емдеу орталығы» туралы қысқаша мағлұмат. Осы емхананың орналасқан мекен жайы. Осы орталыққа қандай науқастарға келуге болады? Оларды қандай әдіспен емдейді? Ақын Шалқар Әбішұлының адамгершілік, денсаулық пен салауатты өмір салтын ұстау туралы жазған терме- толғаулары.
Саулыќќа зиян тым жат, Тірліктен ќашыњдаршы! Саулыќтан не бар ќымбат, Аѓайын айтыњдаршы...? Шалқар Әбішұлы
Оњт‰стік Ќазаќстан облысында, бір ќуанарлыѓы, аштыќты ±стау жолыменен, адам аѓзаларындаѓы жыйналып ќалѓан улы заттардан, (токсиндерден, т±здардан, ќ±м мен тастардан т.б. пєле-патыр, ќоќыр-соќыр ќоќыстардан) табиѓи жолмен тазалау тєсілі, бір ќадам алѓа басып, Ќазаќстан Республикасыныњ Жазушылар мен Журналистер Одаќтарыныњ м‰шесі, аќын, жазушы, облыстыќ маслихаттыњ депутаты, “Аштыќпен емдеу орталыѓыныњ (АЕО)” директоры Ќыстаубайтегі Шалќар Єбіш±лыныњ тікелей ±йымдастыруымен 1992 жылдан бастап жаќсы жолѓа ќойылыпты. Б±ѓан, біз академик Рахым Алмабек±лы екеуміз Шымкентке барѓанда, көзіміз көріп, көњіліміз толды. Біраќта бір айта кететін єттеген-айы, “Аштыќпен емдеу орталыѓына” келіп емделуге, екі ай, ‰ш ай б±рын кезекке т±рып жазылып ќойѓан адамдардыњ саны көп, ал орталыќта аурулар жататын орын аз екен. Небєрі 40-аќ орынѓа, көптеген сырќат адамдардыњ зарыѓа кезек к‰туімен, к‰ндері ќарап ќалыпты... Б±л єрине келешектегі шешілетін мєселе болѓандыќтан, мен б±л жөнінде тоќталмай-аќ Шымкентке барѓан сапарымдаѓы, “Аштыќ пен емдеу орталыѓындаѓы” меніњ көріп білгендерімменен Шалќар Єбіш±лы екеуміз өз-ара пікір алысып с±хбаттасып, үнтаспаға жазып алѓан әњгімелерім жөнінде Сіздерді ќысќаша хабардар етейін деп отырмын... Сұрақ: – Шалқар аға, өзіңіз негізін қалаған «Аштықпен емдеу орталығы» туралы қысқаша айта кетсеңіз? Жауап: – Әсет бауырым, “Аштыќпен емдеу орталыѓы” Ќазаќстан Республикасыныњ денсаулыќ саќтау министрлігінен арнайы р±ќсатын алып, Облыстыќ денсаулыќ саќтау басќармасында (департаментінде) есепте т±рѓандыќтан, б±л ауруханада барлыќ медициналыќ тєртіптер ќатањ саќталѓан. Ауруларѓа барлыќ жаѓдайлар жасалѓан. Кез-келген сырќат адамдар өздерініњ ауруларыныњ т‰рлеріне ќарай, орталыќтыњ жоѓарѓы дєрежелі дєрігерлері мен тєжірибиелі мейірбикелерініњ к‰нделікті баќылауларымен, б±л жерде 3-5-7-10-15-21 тєулікке дейін аштыќ ±стап жата алады. Сұрақ: – Шалқар Әбішұлы, сіздің емханаңызға қандай науқастар келуге болады? Оларды қандай әдіспен емдейді? Жауап: – Ешќандай дєрі-дєрмексіз, орталыќта аштыќпен емдеуменен ќатар, көптеген жылдар бойы созылып келе жатќан созылмалы ауыр науќастардыњ, сусамыр (сахарный диабет) ќан ќысымы (давление), ќан аздыѓы (малокровие) т.б. көптеген аурулардыњ т‰рлерін халыќтыќ басќадай емдеу єдістеріменен емдеп, б‰йректегі, ќуыќтаѓы, өттегі ќ±мдар менен тастарды, пышаќсыз (операциясыз) т‰сіріп, денедегі барлыќ ісіктерді, жараларды, к‰йіктерді жазады. Осы жерде, бір айта кететіні, неше т‰рлі дєрі-дєрмектер мен тєуіп-балгерлерден жылдар бойы ем ќонбаѓан ауыр науќастардыњ осы орталыќќа келіп емделіп, өз ауруларынан жазылып кеткендері жөніндегі жазѓан алѓыс хаттары б±л жерде өте көп. ‡зілген ‰міттері жалѓанып, өмірге ќайта келгендеріне ќуанып жазѓан осындай хаттарды оќып отырып, орталыќтыњ жасап отырѓан м±ндай сауапты істеріне, шектен тыс риза болып, еріксіз жанарыњ ќуанышты жасќа толып, шаттанасын. Реті келіп т±рѓанда, жарнама (реклама) ‰шін емес, “Аштыќпен емдеу орталыѓыныњ” ќай жерде екенін білгілері келген адамдарѓа. Орталыќтыњ мекен-жайын айта кетейін. Ол, Қазақстан Республикасы, Оњт‰стік Ќазаќстан облысы, пошталыќ индексі: 160002, Шымкент ќаласы, Гагарина көшесі, №56 үй. (Х.Е.О.) Халықтық емдеу орталығы (Ж.Ш.С.) жауапкерлігі шектеулі серіктестіктің “Аштыќпен емдеу орталыѓы” бас дєрігерініњ ж±мыс телефоны: (83252) 56-57-04, орынбасарыныњ телефоны: (83252) 56-05-95, аныќтама телефондары: 56-10-06, 56-23-21. Осы дәрі-дәрмексіз емдеу орталығы бұрынғы «Түркстан» қонақ үйінде орналасқан. Орталыќтағы аурулардыњ жататын орындарыныњ бєрі де, 2-кісілік орын. К‰нделікті төлем аќысы бір орынѓа 1500 тењге, (люксте – 3000), б±л баѓаныњ нарыќтыќ ќатынастыњ өзгеруіне байланысты, өзгеріп т±руы м‰мкін. Орталыќта жатып емделген адамдарѓа, ењбекке уаќытша жарамсыздыѓы туралы аныќтама (бюллетень) беріледі. ¤мірдіњ неше т‰рлі соќпаќтарынан аман-есен с‰рінбей өтіп, ќазіргі кезде Пайѓамбар жасына жетіп отырѓан Шєкењ аѓамыз, өзініњ тіршілігіндегі көрген-білгендері мен ойѓа т‰йгендерін, т‰йіндей келіп, елу жасынан бастап, б‰гінгі жастарымыз бен келешектегі ±рпаќтарымызѓа тєлім-тєрбиелік маѓанасы зор, өсиетті өлењдерімен де, 1992 жылдан бастап ашќан өзініњ денсаулыќты сауыќтыру орныменен де, жалпы адам баласыныњ жаны мен тєнін бірдей етіп сауыќтыруѓа бір адамдай ат салысып, өзі де 37 жасынан бастап аштыќты ‰збей мезгілімен ±стап ж‰рген өнегелі ењбектері, єрбір адамѓа рухани к‰ш беретін, денсаулыќтыњ терењ байлыѓына жеткізетін, ел-ж±ртќа өте пайдалы, кез келген адам ќызыѓарлыќтай, халќымызѓа керекті, аса бір мањызы зор, игілікті іс екен... Шєкење от басыныњ амандыѓы мен Жаратушы Алладан ±заќ ѓ±мыр тілей отырып, енді Шалќар аѓаныњ жарыќ көрген 5 кітабы мен баспаханадан басып шыѓаруѓа даярлап ќойѓан 3 кітабыныњ ішінен аштыќты ±стау менен одан шыѓу жолындаѓы болатын ќиыншылыќтарды айтып, жастарѓа арнап жазѓан бірнеше өсиетті өлењдеріне кезек берейін:
Көњіл к‰ймен денсаулыќ (немесе жан мен тєнніњ саулыѓы) ...Сау боп ж‰рсе, жєн мен тєн, Тірлігіњде сєн мен мєн, Болып онда ж‰ресін, Жаќсы өмір с‰ресін! Автор. – 1 – Дені саудыњ тєні сау, Көњлі саудыњ жєні сау. Жєн менен тєн саулыѓыњ, Тењдесі жоќ байлыѓыњ. М±ндай байлыќ т±рѓанда, Басќа байлыќ байлыќ па? Табылады бєрі де Тєн мен жєніњ сау болса! Көрем десењ тірлікте, Мєнді ќызыќ өмірді. Көњілге кір келтірмей, Саулыѓыњды кетірмей. Ќорѓаушы боп оларѓа, ‡мітіњді өшірмей. Көњіліњді баспаѓын, Саулыѓыњды саќтаѓын! ‡міт өшсе саулыќта, Көњіл к‰й де ауруѓа, Ќалады да ±шырап, Кетер ісіњ пышырап. ¦шырасањ кеселге, ¤міріњніњ мєні де, Бола ќоймас сєні де, Ондай өмір өмір ме? ...Сондыќтан да ќараѓым, Жєн, тєніње ќараѓын?! – 2 – Керегі не байлыќтыњ, Денсаулыѓыњ болмаса, Керегі не саулыќтыњ, Көњіл-к‰йіњ болмаса. Денсаулыќ та, байлыќ та, Көњіл, к‰й де ќолыњда. Тєрбиелі болсањдар, Бєрі жатыр жолыњда, ¤з-өзіње ќараќты, Болып ж‰рсењ жауапты. Байлыѓыњ да болады, Саулыѓыњ да болады. ¤мір бойы тірлікте, Көњіліњ де, толады! Осындай боп егерде, Мєнді өмір с‰руге, ...Талпынсањдар, саулыќпен, Ќара көњіл-к‰йіње?!
ДЕНСАУЛЫЌ – ТЕРЕЊ БАЙЛЫЌ
...Ретсіз тамаќ ішіп, Ауырып емделгенше, Жолына аштыќ т‰сіп, Ауырмас тірлік істе! Автор. – I – ¤мір кешкен жаѓымды, Америка ѓалымы, Айтќан екен Поль Брэгг, «Аштыќпенен тєніњді, Аптасына бір ірет, Тазалатып т±рѓын», – деп, «Ќоюлатпай ќаныњды, Саќта!» - депті жаныњды. «Спирт, араќ, виноны, Коньяк, шампан, пивоны, Залалы бар т±нбаны, Минералды суларды, Ішпе», – депті ќайдаѓы. «Бар денсаулыќ, ќуатты Алдырмастан бойдаѓы, Саќ бол!» – депті жан-жаќты. «Наша, көкнар, темекі, Ж±мсаќ нан, с‰т, с‰р етті. Жай су, май, шай, кофені, Ќ±рт, т±з, ќант, конфетті, Ќалбырдаѓы көп дємді, Же, іш, шек», – деп айтпаѓын. «Ќайта оны жеп, ішпе. Шекпегін!» – деп тойтарѓан. «Ањ, ќ±с, малдыњ етінен, Кесіп майлы жерінен, Тамаќ жасап к‰ніге, Жей бермегін көп» деген. «Кепкен балыќ саќталѓан, Көкөністі т±здалѓан, Ќуырѓан ас, дємдерді, Еш жемегін!» - деп айтќан. – IІ– «Жасамайтын апатты, Ішіп-жегін тамаќты, Жерден шыќќан өнімді, Денсаулыќќа сенімді, Ішкін суды ќайнаѓан, Кепкен нан же аздаѓан» «Сонда, - деген,- денсаулыќ Мыќты болар саќталѓан». «Денсаулыѓым мыќты» деп, Жалќауланып жатпастан, Ќимыл жасап, ж‰ргін көп, Желеу, сылтау айтпастан», – Деп жазыпты Поль Брэгг, Адамзатќа зор көмек, Аќ пейілді ж‰ректен, Берсем деген ниетпен. – IІІ– Ќолѓа кітап тигеннен, Көп ауырып к‰йгеннен, Поль Брэггтіњ айтќанын, Көріп, біліп жазѓанын, Оќып, бірден мойындап, Б±лжытпастан орындап, Нашарлаѓан саулыќты, Жөндеп алдым д±рыстап. Пенде деген ±мытшаќ, Не болмаса ±рыншаќ, Денсаулыќты жаќсартќан, Ќанша ењбек, к‰шті сап, Бір к‰ндері ±мытып, ¤з-өзіме болмай саќ, «Жазылдым ѓой енді», - деп, ¤з-өзімнен мастанып. Отырѓанда достар көп, Лепіріп кеп маќтанып, Ішіп салдым араќты, Бєле содан басталды. Сол сол екен, кєніки, Жење алмай өзімді, Поль Брэггті тастадым, Ішіп, жеуді бастадым. “Көп ас жеуді ќоям!” - деп, К‰нде ертењ деуменен, ¤з-өзімді алдадым. Сылтауларым болып көп, К‰нде ішіп, көп жеуден, ¤зім тоќтай алмадым, Сөйтіп ауру ќоздырдым, Ж‰йкемді де тоздырдым. Зор кінє бар өзімде, Бой берместен ешкімге, Денсаулыќќа ќарамай, Біреулерді ж±мыста, Отырѓанда ќаламай, Бас айналып табанда, Зорѓадаман ќозѓалдым, Ќ±лап ќала жаздадым. Тілім жања шыќќандай, Сөйлей алмай ќиналдым, Аяќтарым сынѓандай, Тобан аяќ боп ќалдым. Єупіріммен ќ±ламай, Далбасалап сандалдым, Жєрдем етіп бір Ќ±дай, Есті зорѓа жинадым. – IV – ‡йге келіп өлшесем, ¤зім көрмей сенбес ем, Ќан ќысымы толыпты, Ж‰з тоќсан да ж‰з отыз, Асты, ‰сті болыпты. Шындыќты тек айтќанда, Соќќы алѓаш ұрѓанда, Ќ±ламай жан ќалыпты. Ешкім де жоќ жазыќты, Ќолдан жасап шатаќты, ¤зім тапќан аурудан, Көріп жаман азапты, Емделумен жатырмын, Жаќсы болсам осыдан, «Бастаймын», – деп отырмын, Поль Брэггті ќайтадан. – V – Баз біреулер ойлайды, «Ќ±дай өзі бергеннен, Артыќ өмір болмайды», – Деп дєлелдеп ќоймайды. Дауласпайды ешкім де, Ќ±дай білер дегенге. Біраќ «пендем, саќтансањ, Саќтаймын мен», – деген де. Ќ±дай сөзі емес пе? Соны білген, жамаѓат, Тєњірден көп шапаѓат, Тілеп, Польдіњ айтќанын, Істеп ж‰рсењ ќанаѓат, ¦заќ өмір тірлікте, Болар еді аманат, Біраќ соны ойламай. ¤зін-өзі аямай, Ќу ќ±лќынныњ ќ±лы боп, Денсаулыќќа ќарамай, Ішіп, жейді тоя кеп, Кейбір адам байќамай. Содан бір к‰н ауырса, Зар ќаѓады ойбайлай, “Жазыѓым жоќ!” – деп, Ќ±дай. – VI – Єњгімені бастадым, Тањдап алѓын д±рысын, Артыќ кетсем тастаѓын, Алып сөздіњ б±рысын, Айтпасам да білесіњ, Кейде көріп ж‰ресіњ, Ќалсањ ±заќ ауырып, Айтшы, кімге керексіњ? Туыс т‰гіл, дос т‰гіл, Жора, жолдас, ќас б‰кіл, Ќарамайды ауырсањ, Керек десењ деп ш‰кір. Жатќаныњда өлместен, Жарыњ, балањ, келініњ, Ќашќаќтайды келместен, Д±рыс м±ны білгеніњ. Біліп ќам жеп ж‰ргеніњ, Айтамын мен сол ‰шін, Бар кезінде ой-к‰шіњ, Денсаулыќты саќтаѓын, Жарымжан боп ќалмаѓын. Шал мен кемпір боп жатсањ, Оныњ жөні бір бөлек М‰гедек боп жас ќалсањ. Оныњ болар біл єлек, ¤мірді сен ќимастан, Ешкімге де сыймастан Жєутењдеп тек ќаласыњ, Ар, намысты сатасыњ. Басќа Ќ±дай салмасын, Тынып іштен жатасыњ! – VII – Ау! Жарандар, жарандар. Денсаулыќќа ќарањдар, ¤з байлыѓыњ ќолыњда, Содан бекер ќалмањдар. ¤мірге еш тоймањдар, Денсаулыќты ойлањдар. Жазѓанымды оќып ап, К‰ліп ќана ќоймањдар, Не ж‰рмењдер тосырќап. Ќайта оныњ орнына, Келіп жөнді аќылѓа, Поль Брэгтті оќыњдар, Оќыѓанды көњілге, Зейін ќойып тоќыњдар. Сөйтіп ±стап аштыќты, ...Жењетін көп ауруды, Аштыќпен дос болыњдар!
Шалќар Єбіш±лыныњ мына өлењдері Шымкент қаласының “Аштыќпен емдеу орталыѓында” айшықталып, әдеміленіп, ±рандатылып жазылып ќойылѓан екен;
Аштан – өлмейсіњ, Астан – өлесіњ!
Тоќтатып тамаќ жегенді, Төзімді болып шыдасањ. Тазартып удан денењді, Аштыќты жиі ±стасањ. Саулыѓыњ к‰шті, мыќты боп, Тірлікте жаќсы ж‰ресін. ...Мєнді де сєнді талай көп, Ќызыќты өмір с‰ресін!
Тазалыѓы дененіњ, Денсаулыќтыњ дєл өзі. ...Ал денсаулыќ дегеніњ, Тіршіліктіњ мол көзі!
Семіздік – ќасірет, Семірмей – сабыр ет!
Аштыќты – ±стаѓаныњ, Ауруды – т±саѓаныњ!
¤зін-өзі жењген адам, Батыл адам, батыр адам!
Семірсењ шектен тыс, Жолына аштыќ т‰с. ...Ауырсањ аштыќты, ¦стап ќ±рт ауруды! *** Баѓасы ќ±нды ескірмей, Саулыќты ж‰ріп ескермей, Бір к‰ні, ќ±ртып алмаѓын, Аса көп оѓан мєн бермей. Егерде өйтсењ саулыѓыњ, Б±зылып саѓан бой бермей, ...Жібермей ќойып ауруыњ, Ќалуыњ м‰мкін той көрмей! Оу! Ашыќќан аѓайын! ...Д±рыс жеген ас арќау, Жөнсіз жеген ас «маќау». Маќаулыѓы сол оныњ, Ауыртады денді сау! Автор.
Аштыќ ±стап алѓан соњ, Денсаулыќты т‰зетіп, Алдын ала айтайын, Бір жаѓдайды ескертіп, Соны ж‰ргін ескеріп. Шыѓа салып аштыќтан, Апыл-ѓ±пыл асыќќан, К‰йде тамаќ талѓамай, Болып кетіп ќомаѓай, Тамаќ көп жеп ќоймаѓын, Бір айѓа да шыдамай! ¤йтсењ егер абайла, Емніњ бєрін ќ±ртып ап, Ж‰ріп ќалма ойбайлап, Ауырып ќап ќайталап! Дєрігердіњ сондыќтан, Шыќќаннан соњ аштыќтан, Жазып берген жеп, ішсін, Деген тамаќ кестесін, Б±лж±тпастан орында! Орындасањ кестені, Сонда ѓана кеселді, Жойып ќой бір жолата, Жетерсіњ денсаулыќќа! Егер олай етпесењ, Айтќанѓа мєн бермесењ, Дєрігерді тыњдамай, Соѓып тамаќ жей берсењ, ¤кпелеме ешкімге, Жол бересіњ кеселге! Кесел деген батпандап, Кіріп алып бойыња, Шыѓатынымысќалдап, Алып ж‰ріп ойыња, Ќ±рту ‰шін кеселді, Салып барлыќ к‰шіњді, К‰ресе біл аянбай, Шыдамды боп, төзімді! ...Бєріње де тілеймін, Саулыќпен, шат көњілді!
Шалќар Єбіш±лыныњ аштыќты ±стау мен одан шыѓу жөніндегі жазѓан өлењі болмасада, сайып келгенде адам баласыныњ өмір жолындаѓы т‰пкі маќсатыныњ орындалуы жөніндегі жазѓан мына өлењіне де, зер салып, көњіл бөліп көріњіздер;
Өмірдіњ ќортындысы неде? ...¤мірдіњ ќортындысы, Жасаѓан жаќсы ісі. Боп сөзсіз табылады, Єр жанныњ етіп жаќсы, ¤сірген ±л мен ќызы! Автор.
Адамныњ тірліктегі өмірінде, Айналып келгенінде не көрсе де, Жиынтыќ өмірініњ ќортындысы, Кім ќандай тірлік жасап ж‰рсе даѓы, ¤сірген тєрбиелеп ±л мен ќызы, ¤зініњ ±рпаѓы боп табылады. Б±л өзі екенін біл, кєйтсењ даѓы,
Поиск по сайту: |