Глава (2) Корова, 257, 258, 259 стихъ стр. 77, 79.

КОРАНЪ. Переводъ съ арабского языка. Г.С. Саблукова. Третье изданіе.

Казань. Центральная Типографія. 1907г.

Сұрақ: – Нәзік денелер дегеніміз не? Олардың бір бірімен айырмашылықтарын қалай білеміз?

Жауап: – Адамда көзге көрінетін денесінен басқа көзге көрінбейтін нәзік алты денелері бар, өзінің денесімен жетеу. Қазақтың «жан жеті қабат» деген ұғымы осыдан шығады. Олар эфирлік дене немесе адамның өміршеңдік нәзік денесі, ол денеде адамның өміршеңдігі мен қуаты орналасқан, екінші дене сезім мен әсер денесі, үшінші дене өре денесі бұнда адамның қабілеті, ойлауы мен пайымдауы орналасқан, төртінші дене ақыл – ес денесі, мұнда адамның ақыл және есі орналасқан, бесінші дене рух, алтыншы дене жан.

Сұрақ: – Ашыққан уақытта адам тәні қалай жазылып кетеді? Ашыққан уақытта осы нәзік денелер қандай қызметтер атқарады?

Жауап: – Адам ашыққан уақытта осылардың алдыңғы төрт нәзік денелері ғарыш арқылы тамақтана бастайды. Тәнге сырттан қорек келмегендіктен 2 – 3 тәуліктен кейін буындардағы тұз, қан тамырларының ішіне арам ет болып өсіп алған – холестерин, маңқа, шырыш, т.б. қалдықтармен тамақтануға мәжбүр болып, ішіндегі қоқыстар мен улардан арылып, өзін өзі тазалай бастайды. Адам өзінің тәндік ауруынан осылай жазылып кетеді. Осы кезде адамның эфирлік – өміршеңдік, қуат денесі, сезім мен әсер денесі, өре – ойлау мен пайымдау денесі, ес пен ақыл денелері жанның рух денесін тамақтандырып ғарыштан, ауадан қуат алып олар да тазаланып адамның жүрегінің кірі аршылып, рухани ілімді өзінен өзі түсініп, қабылдау мүмкіншілігіне ие болады, осылай тазаланған әрі тамақтанған жанның рух денесі немесе таза ақылы жоғарғы әлеммен байланысқа түседі, сол уақытта адамға өмірдің құпия, тылсым дүниесінің сыры түсінікті болып, адамға Алла Тағала да ашылады. Адам имандылық жолға түсіп, дұрыс өмір сүре бастайды.

Дін айтты: «Маған нан», – дейді,

Адасқан дінді пән дейді.

Мағнасын анық біле алмай,

Рух деген сөзді жан дейді,

Осыдан жаман әуре жоқ.

Рух деген – дінсіз таза ақыл,

Мінсіздің ісі шын мақұл.

Айуандағы ақыл ол емес,

Аз ғана сөзім – аз тақыл,

Құраныңды оқы нанбасаң. Шәкәрім

Адам рухани да, материалдық та байып дәулеті асып жақсы жолға түседі және осы өмірде шексіз бақытқа, ұзақ ғұмырға, дәулетті тұрмысқа қолы жетіп, сыңғырлаған денсаулық иесіне айналады. Тыныштық пен алаңсыздыққа қолы жетеді, осы жақсылығы оның жанұясына және балаларына да керемет әсер етіп, олар да сіздің жолыңызға еріксіз түсетін болады. Адамзат пайғамбарлары мен ұлы ұстаздары осы деңгейге жету үшін далаға кетіп қалып 40 тәуліктік ашығуды ұстаған, сол кезде оларға әлемнің тылсым дүниелері ашылып, жоғарғы әлеммен байланысқа шыққан. Мұхаммед пайғамбарымыздан сақабалары сұрапты: «Сіз қалай 40 күн аштыққа шыдайсыз?», – деп, сонда пайғамбарымыз айтыпты; «Мені Алла асырайды», – деп жауап қайтарыпты, осының бәрі шын нәрселер.

Тән істер жанның жарлығын. Шәкәрім

Сұрақ: – Тәнді қалай бағындыруға болады?

Жауап: – Есіңізде болсын, тән өз ықтиярымен сізге бағынбайды, тәнді бағындыру үшін оның істегісі келетініне санаңыз арқылы әрекет етіп, тәнді ерік күшіңіздің көмегімен ауыздықтап, айтқаныңа көніп, айдағаныңа жүретін етіп бағындырып алыңыз. Осы жерде өзіңіздің қандай адам екеніңізге, өзіңіздің көзіңіз анық жетеді, бос белбеу ынжық, әлде ерік күш жігері мықты, алған бетінен қайтпайтын қайсар да қайратты жан екеніңіз. Бұл жан мен тәннің айқасы. Тәннің тілін алсаң нәпсің билеп: ауруың, іштарлығың, дүниеқоңыздығың, көре алмаушылығың, нәпсіқұмарлығың, қызғаншақтығың, жексұрындығың, надандығың, жауыздығың, қомағайлығың, көрсеқызарлығың, суайттығың, сұғанақтығың, жымқырмалығың т.б келеңсіздіктер жинала, өрши келе жарға жығады. Сорлы, мүсәпір, бейшара, созылмалы науқастан жазылмайтын, ешкімге сүйкімің жоқ пенде болып шыға келіп, екі дүниенің де қызығын көрмей, аяғы ит өліммен өліп тынасың.

Тоқсоба би ауырып, өлім халіне жетіп жатқанда, қасында отырған бір пұшық, бір таз би:

–Тоқа, жаман айтпай жақсы жоқ, о дүниелік боп кетсеңіз, бізге түк айтпай кетесіз бе? – депті.

Сонда Тоқсоба би:

– Ақылдарың болса маған айтыңдар, көрмеген жерге барам, танымайтын елге барам, қараңғы көрге барам, – депті.

Сұрақ: – Ашыға бастағаннан кейін 2 – 3 күннен кейін тамаққа тәбетің тартпай қалады. Себебі неде?

Жауап: – Өзіңіз де байқаған шығарсыз, ауырған кезіңізде тамақ ішкіңіз келмей, тәбетіңіздің жоғалып кететінін, осы кезде табиғат ана сізден: «тәніңді маған тапсыр, өзіңді өзің улауды қоя тұр балам, маған өзіңді емдеуге мүмкіншілік бер, мен сені емдеп тазалайын», – деп сізге сыбырлап айтып жатыр, бірақ сіз бәрін керісінше істейсіз, себебі надансыз! Бүкіл туған туысыңызбен, жанұяңызбен, жора жолдастарыңызбен бір қауым ел боп «Есекті отқа айдаса, боққа қашады», – дегендей жақсылықа өре қарсы тұрасыздар. Өзіңіз де талай байқаған шығарсыз, кей кезде қатты науқастанып жатқан адам ұзақ уақыт бойы аузына нәр салмайды, кей кезде 30 – 40 күннен кейін әлгі тұра алмай ес түссіз жатқан науқас басын көтеріп, өзіне өзі келе бастайды, себебі табиғаттың өзі ағзаға осы кезеңде аштық ұстатып, ағза ішіндегі улармен, қоқыс қалдықтармен қоректеніп өзінің ауруынан жазылып, өзін өзі тазалап алғанның алғашқы белгісі. Бірақта бірер аптаның ішінде өліп қалады. Неге дейсіз ғой? Себебі оның 30 – 40 күн тамақ бармай жиырылып, кішірейіп қалған асқазанына тамақты лақылдатып құйып, оның өліміне өзінің туған туыстары себепкер болады. Тәуір боп келе жатқан адамды өз қолдарымен өлтіреді. Әлсіз адамға тамақты шақтап, біртіндеп беруді білмейді, осыны аурудан сүйретіліп тұрған адам тіптен білмейді, тамақ ішкеннің жөні осы екен деп ашқарақтанып жеп алады, бір қасық жеудің орнына бір кесе, көкөніс салатын жеудің орнына ет жеп дегендей, ал қуанған туыстары: «тамақты жақсы ішіп жатыр», – деп тамақты нығарлағанның үстіне тықпаштай береді.

Енді мен сізге баяғыда 30 жасымда «Қарабұлақ» совхозында партия ұйымының хатшысы болып жүрген кезімде салауатты өмір салтын ұстанатын Рахманқұл Бекенов деген зиялы ақсақалдың өз аузынан естіген әңгімемді айтып берейін

Марқұм Рахманқұл ақсақалдың естелігінен: «Елімізде болған 1932 – 33 жылғы алапат ашаршылықта 1,5 млн қандастарымыз ашаршылықтан қырылған уақытта болған, сонда адамдардың кейбіреулері аштықтан емес, бас сап қомағайланып жегендіктен, тамақ бірден аш өзекке түсіп кетіп, қолма қол отырған жерлерінде өліп кеткен. Сол жылдары қиыр шығыстан ауып келген кореецтер таң қалып жағаларын да ұстағанын көрдім: «осыншама мол тамақтың ішінде жүріп, мына қазақтардың шыбынша қырылғандары қалай?», – деп. Мен сол заманның куәгерлерінің бірі болдым, сол кезде қиыр шығыстан ауып келген корей ұлтының қалай аман қалғандарынын да көрдім ал ауып келген корейлер мен үркіп қашып бара жатқан қазақтар бір жағдайда болған. Сол кезде бір орыс, не бір басқа ұлт өкілдері қырылды ма, жоқ! Олардың қағанағы қарқ, сағанағы сарқ болып жүрді. Біздің жақта сол кезде орыспен қоныстас егін салған және көл, су жағалап балық аулауды кәсіп қазақтар дін аман қалған. Ол кезде Алакөлдің балығы бүкіл қазақты тамақтандыруға жететін, әлі де жетеді. Біздің ішкері жақтағы мал баққан қазақ ет және мал өнімдерінен басқа тамақ барын білмеген және жер ананың қадір қасиетін түсінбеген. Осыны данышпан Абай атамыз былай деп суреттеген, Әсет ұлым, осыны сенің мамандығың агроном болғаннан кейін ғана айтып отырмын», – деп Рақманқұл ақсақал Абайдың бір шумақ өлеңімен сөзін түйіндеп еді:

Түбінде баянды еңбек егін салған,

Жасынан оқу оқып, білім алған.

Би болған, болыс болған өнер емес

Еңбектен бұдан өзге бәрі жалған.

Менің бұның бәрін тәпіштеп жазып отырғаным, бала күінімізде ауылдағы Кусақ өзенін жағалай ойнап жүргенімізде ары кетсе жарты метрдей тереңідікте, бетін ғана жаба салған адам сүйектерін жиі тауып алатынбыз. Себебі, біздің Науалы ауылы, Тарбағатай бауырында, Қытайға өтетін үлкен керуен жолының бойына орналасқан. Ал Қытайдың Шәуешек қаласы біздің ауылдан 120 км. Ашаршылық жылдары босқан халық осы жол бойында ақ жоңқа боп аштан қырылған, осыны сол жылдарды көзімен көрген Рахманқұл ақсақал да талай айтты. Бірақ ол кезде жас болғаннан ба, бұндай әңгімелерге онша көп мән бермейтінмін. Қазір есейгеннен кейін ойлап қарасам, қасиетіңнен айналайын Рахманқұл ақсақал маған осының бәрін тәпіштеп әдейі айтады екен ғой. Өзіммен бірге осы көргендерімді алып кетпейін деп. Рахманқұл аға екеуміз менің кабинетімде сағаттар бойы әңгімелесетінбіз. Рахманқұл ақсақал мені жазу, партия ұйымының хаттамасын сауатты жа, дұрыс азамат болып қалыптасуыма көп әсер еткен алғашқы рухани ұстаздарым еді.

Сұрақ: – Әсет бауырым, ұстаздарыңды әрдайым ілтипатпен еске алып отырады екенсің, бұл жақсы қасиет. Әңгімемізді ары өрбітейік. Ашыққан кезде қандай ережені сақтау керек?

Жауап: – Ашықтым деп ешкімге жария салмаңыз. Біреуге айтсаңыз болды, өңшең надан, тәні мен жаны ласталған пенде келіп ақыл айта бастайды. «Ой өзіңді өзің қинап не қыласың, бұл Әсет не біледі, шата береді, ол дәрігер емес қой» – тағысын тағы боққа тұрмайтын ақыл кеңес айтушылар қаптап кетеді. Олар қайдан білсін, сол өріп жүрген дәрігелердің тең жартысынан астамы ауру, ел басқаратын «атқамінерлердің» парақор, жемқор екендерін. Өзін өзі жаза алмаған дәрігерлер қайтіп адам емдейді, өзінің нәпсісіне ие бола алмайтын «атқамінерлерің» қалай ел басқарады. Бұлардың біреулерінің тәні ауру, екіншілерінің жаны ауру. Екеуі де жазылмайтын дертке душар болған пенделер шығар, өз күнәләрін өздері көтереді басқа не дейміз. Өзіңіз «көк етік кездеспей, көң етікті менсінбей» аурған қалпы жүре бересіз.

Сұрақ: – Біздің қазақтың асқазаны басқа ұлттардікі сияқты ма, әлде бір ерекшеліктері бар ма?

Біздің қазақтың асқазаны басқа халықтан ерекше, түнгі 11 – 12 – де қай халық ыңқия тойып ет жеп, соңынан сорпа ішеді. Онымен қоймай ашты шәймен ары қарай тықпалайды, осылай тамақтанатын халық әлемде екеу болса біреуі бізбіз, жалғыз болса тағы бізбіз! Білмеймін, осылай тамақтану бағымыз ба, әлде сорымыз ба? Не мақтанарыңды, не сақтанарыңды білмейсің. «Алла артының қайырын бере көр», – дейміз де. Қалай болса да «санаң тазармай, денең тазармайды», осының біреуін емдесең екіншісін қоса емдеуің керек, әйтпесе ешқандай шипа қонбайды. Екеуін бір бірінен ажыратам десең де, ажыратып алып тастай алмайсыз, біреуі дене болса екіншісі көлеңке.

Менің де асқазаным қазақтың асқазаны болғандықтан, ашығуға кірісер алдында тамаққа ыңқия тойып алып барып қана ашығуымды бастаймын. Себебі, осылай бастағанда ашығудың ең ауыр алғашқы екі тәулігін онша қиналмай өте шығамын. Өзіммен өзім іштей шартқа отырамын: «Әй Әсет, тамаққа тойдың, бұралып тұрған жоқсың, бар жоғы үш тәулік тамақ ішпеуге шыдамайсың ба? Бұл тәнің үшін жақсылық осыны түсін!» Өстіп өзімді өзім қайрап алған соң 2 – 3 күндік ашығу білінбей өте шығады, ал қалған күндері өзің де тамақ іздемейтін, қарның ашпайтын болады. Ар жағы бар жоғы 7 – 8 тәулік қана ашығу, оған аспай – саспай аяңдап жетіп барасың.

Сұрақ: – Осы ашығудың арық адамдар үшін пайдасы бар ма?

Жауап: – Осы бағдарлама арық адамдар үшін де, толық адамдар үшін де бірдей. Арық адам ашықаннан кейін салмақ қосады, толық адамдар салмағын қалыпқа келтіреді. Осы екеуіне де ортақ бірақ кесел, қазекең айтпақшы: «сұқ семірмейді, ұры байымайды», – ның кері, екеуінің де асқазаны, т.б. ішкі мүшелері тамақты дұрыс сіңірмейді.

«Егер біле білсеңіз, сіздің оразаңыз – өзіңіз үшін жақсылық» 179, 180, 181 аяттар, 2 – «Сиыр» сүресі, Құранның кіріспе бөліміндегі орысшадан аударған аудармасын мұқият көңіл қойып мағнасын түсініп, ашықпастан бұрын осы сүрені толықтай оқып шығыңыз.

Сұрақ: – Ашығу барысында, өзіңді ашығуды ары қарай жалғастыра беру үшін өзіңді өзің қалай иландыруың керек?

Жауап: – ашығу барысында осы сіз бен біз жазған кітапты жастанып жатып қайта – қайта қайталап оқи беріуі қажет, себебі қайталап оқып түсінген сайын санаңызға сіңіріле береді. Санаң, ойың, есің, қалауың бірігіп – әр жасаушаңызға ашық деп бұйрық береді. Ашығу кезінде теледидар, радиоға жолама дейтінім осыдан шығады, егер басқа жаққа көңілің, ынтаң ауып тұрса, санаң, ойың, есің, қалауың жасаушаға бұйрық бермек түгіл, өз беттерімен бет бетіне лағып қаңғып кетеді.

Егер сіз нақ ашыққыңыз келсе алдымен: «не үшін ашығамын?», – деп өзіңізге сұрақ қойып алыңыз, сонан соң: «қанша ашығамын?» – деп. Менің қайталап айтатын кеңесім, сіз ашығу үшін тәніңіздегі барлық жасаушаларыңыз (клеткаларыңыз) ашығуға дайын болу керек, ал жасаушадан бұрын, санаңыз арқылы маған пайдасы бар деген шын ықыласыңыз, ниетіңіз болу қажет.

Сұрақ: – Ашығу барысында адам ағзасы немен бірігіп жұмыс жасайды?

Жауап: – Ашығу барысында сіз жаныңызбен, тәніңізбен және рухыңыз бен жұмыс жасайсыз. Осы үшеуінің жиынтығы адам деген пендені құрайды. Ашығу үшін жан деген, тән деген, рух деген не? Осы үшеуінің айырмасын ерекшеліктерін жақсы білуіңіз қажет, сондай – ақ сана, ой, ес, ақыл, ынта, қалау дегендердің атқаратын жұмыстары, алатын орнын да білуіңіз шарт. Ашығу деген терең даналық ілімі, осы ілімді жақсылап түсініп алмай ашыға алмайсыз. Тәніңіз сізді ашығуға жібермейді, ТӘН АҚЫМАҚ – осының неге ақымақ екенін жете түсінуіңіз керек. Сол уақытта ғана санаңыз тәніңізді басқара алатын болады. Ашығу – Жаратушымен, ғарышпен, табиғатпен үндесіп жатқан, құпия сыры, ұңғыл шұңғылы, қалтарыстары көп ілім. Бұған әркімнің тісі бата бермейді, егер сіз осы кітапты оқып отырғанда айтылған сөздер, ойлар өзіңізге түсінікті болса ғана оқыңыз, ал түсінбейтін болсаңыз жылы жауып қоя салыңыз. Ашығу сіздің қолыңыз емес, уақытыңызды бекер рәсуа қылмай – ақ қойыңыз, себебі өреңіз жетпейді. «Аяз әліңді, құмырсқа жолыңды біл», – деп сіз бен біз осы арада жолдың екі айрығына түсіп алып әрқайсымыз өз жөнімізге жүре береміз. Осы жан, тән, рух, ақыл, ой, ес, сана, қалау деген жартылай түсінікті, жартылай түсініксіз сөздерге келесі тарауда кеңінен тоқталармын. Сол кезде жік – жікке бөліп, шамам келгенше түсіндіріп беруге тырысамын.

Тәннің ләззаты – саулығында,

Жанның ләззаты – білімінде Фалес

Сұрақ: – Әсет Ризаұлы, оқырмандардың біреуі болмаса біреуі: «Діни оқу оқымаған, осы кітап барысындағы жазып отырған рухани білімді қайдан алған?» – деп сұрауы мүмкін.

Жауап: – Рахым Алмабекұлы, сұрағыңыз орынды. Жауап беріп байқайын. 1983 жылдары, ол кезде «Қарабұлақ» совхозында партком хатшысы болып қызмет істейтінмін. Бір күні жолым түсіп Үржарға келдім, келсем бір дүңгіршекте ескі орыс харпімен жазылған Г. С. Саблукованың, арабшадан аударған 1907 жылы Қазанда басылып шыққан «КОРАНЪ» кітабы сатылып жатыр екен алдым. Там тұмдап оқи бастадым, бірінші бетін ашып оқи бастағаннан – ақ кітаптың сөздерінің құдіреттілігі мен мағынасы баурап алды. Бас көтермей түні бойы таң атқанша оқитын болдым, бірте – бірте өмірге, адамдарға деген көзқарасым мүлдем өзгеріп кетті. Бұрынғы қалыптасқан Маркістік, Лениндік теориялардың бәрі быт – шыт болды. Осы кітап әсерінен, сол заманда екінің бірінің қолы жете алмайтын партком хатшылығы қызыметінен де өз еркіммен босап, мамандығым бойынша ауысып кеттім. Науалыда жүргенде Абайға ден қоя бастадым, Шәкәрім шықаннан кейін тіптен терең түсіне бастадым. Сонымен, бірге дінге, руханиятқа байланысты көптеген басқа да кітаптарды оқып, рухани деңгейімді көтеруге ұмтылдым. Оларды Құранмен салыстырып оқитын болдым. Көзім жеткені барлық қасиетті кітаптардың мағынасының бір бірінен онша алшақтамауы, бәрінің айтатыны бірақ нәрсе Жаратушы біреу – ақ, бәрі де имандылық жолға түсіп «мұсылман» – дықты қабылдау өзіңе ғана қажет екенін айтады. «Шәкірт дайын болған кезде, ұстаз өзі келеді» деген қанатты сөз бар. Алматыда, қазіргі рухани ұстазым, соңғы уақытта таныстық сыралғы достыққа ұласқан, техника ғылымының кандитаты, философ, теолог, жазушы, «Абайтану» кітабының авторы Досым Омаровпен танысып, айқын емес жерлерін тереңірек түсінуіме тигізген әсері зор болды. Осы рухани ілімді терең түсініп игеруім үшін, 20 жыл уақыт керек болды.

27 Наурыз дүйсенбі,құрғақ ашығуымның үшінші тәулігі

Техника ғылымының кандидаты, философ, теолог, жазушы Досым Омаровтың толғауы. Тақырыбы: Жан деген не? Жанның ерекшеліктері. Абай ілімі бойынша жанды қалай түсіндіреміз. Ғаламшарда басқа тіршілік иелері бар ма? Белгісіз Ұшатын Тәлеңкелер (НЛО). Белгісіз Ұшатын Тәлеңке қуған адамның көргендері.

Біз жақсы әдеттерімізге марапатталамыз, жаманына жазаланамыз. Менің дұрыс ойламайтынымды және теріс әрекеттеріме көзімді жеткізген адамның кеңесін қуана қабылдап, өз іс әрекеттерімді өзгертемін. Білуге ұмтылмай, білместігімен жүре берген адамдікі қате. Поль С. Брэгг

Таңғы 7 – де тұрып салмағымды өлшесем өзгеріс жоқ, сол 96 кг тұрмын. Өзімді орташа сезінемін, ұйқым жақсы. Аздап екі бүйрегім сыздап, белім ауырып, табаным ақырындап тызылдуда. Жалпы көңіл күйім жаман емес. Тамаққа тәбетім тартпайды, суды аңсай бастадым, ернім кеберси бастады. Күндіз дәрігерге барып қан қысымымды өлшетсем: оң қолымдікі 130/100, ал сол қолымдікі 140/90, ал қан тамырымның 1 миуттағы соғысы 88 әлі дұрыс емес.

Үшінші тәулік болды әлі су ішкен жоқпын, бірақ өзім ішетін суды дайындап қойдым. Ол үшін краннан ағызып алған суық суды 5 литр мөлшері, екі жайпақ ыдысқа бөліп тоңазытқыштың жоғары жағына қойып мұздаттым. 4 – 5 сағаттан кейін алып беті мен астына қатқан мұзды сындырып алып тастап қайта тоңазытқышқа 10 сағат мөлшерінде қойдым. Сонан соң ыдыстағы су түгел мұз болып қатып қалғанда, терезенің алдына қойып еріттім. Су еріп бола берген кезде ортасында қалған мұзды алып тастадым, енді бұл суды ішуге болады. Осылай жасаудағы мақсатым, судың ішіндегі минералдар мен қоспаларды мұзға айландырып барып ішетін суды тазалап алдым. Менің енді ішетін суым жауын мен қарды ерітіп ішкендегі таза суға айланып шыға келді.

Мен өзімді осылай толып, денемнің ауру сәтіне жету деңгейіне саналы түрде келдім, себебі ашығу арқылы қайтадан жазылып, жасару ағымын тікелей өзіме сынақ жүргізу арқылы күнделікті бақылап отырайын деген мақсатпен.

– Сұрақ: – Рахым Алмабекұлы, кеше сізге берген уәдем бойынша адамның жанының ерекшеліктерін талдауға тырысайық. Ол үшін мен бүгін күндіз өзімнің жақсы араласатын сыралғы досым және өзімнің рухани ұстазым Досым Омаровқа барып жолығып әңгімесін үнтаспаға жазып алған едім. Осыны тыңдасақ қарсы емессіз бе?

Жауап: – Неге қарсы болайын, кешегі әңгімең өте қызық екен. Егер соның жалғасы болса қайтіп қарсы болайын, қайта өз ішімізде осындай теологияны терең білетін азаматтар бар екеніне қуанбаймыз ба. Сондықтан үнтаспаңды қоса бер. Абай атамыз айтпақшы «Айтар сөз болса естір құлақ бар».

Сұрақ: – Кіріспесінде өзіңізге Досымды қысқаша сырттай болса да таныстырып өтейін, мақұл ма?

Жауап: – Бұндай азаматтармен танысқанның өзі бір ғанибет емес пе.

– Досекеңнің өзі техника ғылымының кандидаты, философ, теолог (о дүниені зерттейтін ілім) орта бойлы, шымыр денелі, менен 3 жас үлкен болса да шашында бір қылау жоқ, өзін–өзі керемет сақтаған аққұба жүзінен имандылық, сәбиге ғана тән пәктік, бүкіл болмысынан рухани нұр төгіліп тұрған жігіт ағасы. Досекеңнің өмір сүру салты ет кітаптары ұлы ойшылдың бүкіл болмысқа, дінге, Жаратушыға, әлемнің жалпы заңдылықтарына деген өзіндік көзқарасы зерделенеді. Абайдың мұрасының адамдарды, әсіресе жас ұрпақты имандылыққа, адамгершілікке, саналылыққа, яғни салауатты өмір сүруге тәрбиелеудегі баға жетпес маңыздылылығына айрықша көңіл аударады.

– Досеке, өзіңіз Абайдың рухани әлемін, Аллаға деген көзқарасын терең талдап, кітап жазған бірінші қазақсыз. Осы кітапты жазуға не себеп болды?

– Жарайды, сұрақтарыңа жауап берейін. Менің негізгі мамандығым инженер –механик. 1971 жылы Ресейдің Барнаул қаласындағы Политехникалық институтын тәмәмдағанмын. Сонан кейін Мәскәу қаласында аспирантурада оқып жүргенде «Көң мен минералды тыңайтқыштар араластырғышын» ойлап тауып, осы тақырыпта кандидаттық диссертация қорғадым. Алматыда ғылыми зерттеу институттарының бірінде істеп, онан малдәрігерлік институында доцент, сонан соң «Абай» журналында журналист болдым. Абай мұраларын зерттедім. Абай шығармаларын терең бойлап оқыған сайын ашылмаған жаңа қырларын түсіне бастадым. Осы маған қатты әсер етіп 1991 жылы рухани таза өмір сүруге ден қойдым. Салауатты өмір сүру салтын ұстанамын. 15 жылдай боп қалды ет баласын аузыма салмаймын. Зейнеткерлікке шықаннан бастап, тек осы Абай мұраларын зерттеп кітаптар жазудамын. Соңғы жазып жатқан «Абайтану» кітабым ыңғайланып қалды, осы кітап баспадан шықаннан кейін Шәкәрімді жазам ба деп ойлап жүрмін. – Әсет, менің саған айтайын деп отырғаным, екінің бірі түсіне бермейтін, адамның өзіңді–өзің танып біл деген терең де, күрделі рухани ілімі. Осы ілімнің негіздерін өзім барлық рухани кітаптар мен Абай, Шәкәрім шығармаларынан алдым,

Семейге миссионер Сергей деген кісі келіп, мұсылман дінін қорғаушы молда, имамдар болса сөйлесемін деп іздегенде, Семей қаласындағы мұсылман оқымыстыларының барлығы араларынан Абайды сайлап шығарып, Сергейден жеңілмей, мұсылман дінінің абыройын аман сақтап шығуына тілектес ел мешітке жиналып, мінажат қылып, Абайға бата беріп жөнелткен. Бұл туралы Көкбай былай дейді:

«Бұл мәжіліс туралы тағы бір есімде қалған нәрсе: осы сөйлесетін күні Сергейдің қасында көп поптары бар екен. Солардың кейбіреулері бір әредікте мұсылман дінінің ұсақ мәселелері туралы Абаймен дауласқысы келсе керек. Сонда Сергей: Сендер қойыңдар, Ыбырайым Құнанбаев сендердің тісің бататын кісі емес», – дейді.

Дені сау, салауатты өмір кешіп, бұл өмірдің рахатын табу үшін әркім ең әуелі өмірдің түпкі мақсатын, яғни не үшін өмір сүретінін, анықтап алуы керек. Адамның барлық іс–әрекетінің сипаты, яғни оның көретін қайғысы да, рақаты да осыған көп байланысты болады. Абайдың рухани мұрасы адам өмірінің осы негізгі мақсатын көрсетіп қана қоймайды, сонымен бірге мақсатқа жету жолын, ол жолмен адаспай жүру үшін бүкіл болмыс негіздерін, яғни Жаратушы, жан иелері, қоршаған табиғат, дұрыс іс – әрекет жөнінде білім береді.

Адамға өмірдің не үшін керегі барын білген соң, енді оны іске асыру міндеті тұрады. Бұл – екінші қадам. Бірінші қадам – рухани білім алу, ал екінші қадам – ол білімді іске асыру. Бірінші қадам болмаса, екінші қадамың болмайтыны белгілі. Сол сияқты, өмір негізгі мақсатқа бағытталмаса, бүкіл тіршіліктің мәні жойылады. Бұл – дұрыс жолдан бұрыс жолға ауысып, тіршіліктің шырғалаңына түсіп, өмірді босқа өткізу деген сөз. Бұл – бүкіл адамзат қасіретінің басты себебі.

Абай ілімі бойынша әлем өмірінің мақсаты – өзін Жаратушының ықпалымен өмір сүріп, Оны қанағаттандыру. Кім болса да бір нәрсені жасаса, өзінің керегіне жарату үшін жасайтын тәрізді, Жаратушы да әлемді жаратқанда, тек Өзін қанағаттандыруға жаратты. Себебі ол мәңгілік, сондықтан Оның жаратылу себебі жоқ, керісінше, әуел бастан Оның Өзінен басқа ешкім, яғни басқа Жаратушы жоқ. Өзін қанағаттандырып, ләззәт алу үшін, Жаратуышы рухани болмысты жаратты. Бірақ кейбір жандар өздеріне берілген аздаған еркіндікті дұрыс пайдалана алмай, өздерінің міндеттерін ұмытып, Жаратушыны қанағаттандырудың орнына өздерін қанағаттандырғысы келеді. Бұл – білместік. Шексіз мейірімді Жаратушы ешкімнің еркіне қарсы емес, сондықтан Ол фәни болмысты жаратты да, Жаратушыны ұмытып, өздерін қанағаттандырғысы келген жандарды әркімнің қалауына қарай өз несібесімен бақи әлемнен, яғни рухани өмірден фәни әлемге, яғни материалдық өмірге жібереді. Бұл материалдық әлем өздерінің қылмысы үшін жазасын өтейтін абақты тәрізді. Осыдан фәни өмірдегі барлығымыз да Жаратушының ырқынан шыққан күнәһарлар екенімізді түсінеміз.

Жаратушы шексіз мейірбан болғандықтан, бұл материалдық әлемде Ол ешкімді жіберген қателіктері үшін жазаламайды. Жаратушы тек қана материалдық әлемнің заңдылығын ғана жасады, ал оны дұрыс, не болмаса бұрыс қолдануына байланысты қарымта заңы бойынша әркім өмірдің рахатын, не болмаса қасіретін көреді. Абайдың айтуы бойынша, бұған Жаратушы араласпайды. Осылайша әркім өзінің бақытын өзі жасайды. Бұл фәни өмірге әркім өздерінің қалауы бойынша ләззәт алуы үшін жіберілді. Бұл материалдық әлем – рухани әлем емес. Рухани әлемде барлығы мәңгілік, білімге және ләззәтқа толы болса, материалдық әлемде барлығы керісінше, уақытша, білместікке және қайғы – қасіретке толы. Абайдың түсіндіруінше, рухани әлеммен салыстырғанда бұл өмірдегі қызықтардың барлығы да жалықтыратын, уақытша және шындығы жоқ жалған. Сондықтан әркім тіршілік барысында осыны түсінуі керек.

Адамның тәні, яғни тұрпайы болмысы туралы анатомия, физиология, генетика тәрізді ғылымның түрлі салалары біршама зерттеп, мағлұмат берді. Ал парапсихология қарастыратын адамның нәзік тәні немесе нәзік болмысы өте күрделі болғандықтан, ол әлі толық зерттелген жоқ. Рухани жанға келсек, бұл туралы ғылымның қазіргі жеткен деңгейінде тек кейбір болжамдар ғана бар. Енді осыларды жеке қарастырылып көрелік.

Жүректегі жанды көре алмасақ та, оның бар екенін әркім өзін сезіну арқылы біле алады. Мысалы, адамның бір жеріне инені пісіп алса, ол бірден – ақ сезеді. Бұл жанның барын көрсетеді.

Жанның қасиетін материалдық тұрғыдан түсіндіру мүмкін емес. Оны ақылмен қабылдау қиын. Жан – материялық атомнан да кішкене рухани атом. Оны ешқандай құралмен көруге болмайды. Жан жүректе орналасқан. Жүрек – адамның тәні мен нәзік болмысының орталығы. Сондықтан адамның бүкіл физиологиялық және психологиялық өмірін жүрек басқарады. Жан былғанса әуелі, соның ықпалымен адамның нәзік болмысы (психикасы), сонан кейін оның тәні ауруға шалдығады. Сондықтан адамның ауырмай салауатты өмір сүруі үшін, ең әуелі рухани өмірін бір қалыпқа салып дұрыстауы керек.

Жан жүректе орналасқандықтан, ойшыл жүректің адам өміріндегі орнын жоғары бағалап, оған көптеген анықтамалар береді. Мысалы: ыстық жүрек, сорлы жүрек, мұз жүрек, ауру жүрек, жылы жүрек, ынталы жүрек, ызалы жүрек, асау жүрек, ет жүрек, жас жүрек, шошыған жүрек, шын жүрек, сұм жүрек, ақ жүрек, қапаланған жүрек, айнымас жүрек, жаралы жүрек, сөнген жүрек.

Жан Жоғары Нұрдың бөлшегі болғандықтан, Жоғары Жанның нұры болып табылады. Бүкіл әлем күннің сәулесіне байланысты болған сияқты, адам өмірі де жанның нұрына тәуелді. Жан кеткенде тән өмірін тоқтатып, бұзылып жойылып, топыраққа айналып кетеді.

Мәңгіліктік – жаның бірінші негізгі қасиеті. Сондықтан күнделікті өмірде ешкім де өлім туралы ойламайды.

Абай «Көк тұман – алдыңдағы келер заман» өлеңінде былай дейді:

Ақыл мен жан – мен өзім, тән менікі,