5В120100- «Ветеринарлық медицина», 5В120200 – «Ветеринарлық санитария» мамандығының студенттеріне арналған
Ветеринария және мал шаруашылығы технологиясы факультеті
Технологиялық үрдістерді механикаландыру кафедрасы
Астана 2011
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
«ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІГІНІҢ НЕГІЗДЕРІ»
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Құрастырған:
Мұстафин Жасұлан Жарылқағанұлы - «Технологиялық үрдістерді механикаландыру» кафедрасының аға оқытушысы, т.ғ.к.
Жүсіпова Гүлбану Кеңесқызы -«Технологиялық үрдістерді механикаландыру» кафедрасының аға оқытушысы.
«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» дәрістер курсына нормативтік құжаттар (оқу жоспары және пән бағдарламас) талабына сәйкес құралған және оқу жоспары талаптарына орындау бойынша қажет барлық мәліметтер енгізілген. Студенттердің өзіндік жұмысы және практикалық сабақтарға арналған материалдар, теориялық материалдардың жеке тараулары бойынша тест сұрақтары келтірілген.
Техникалық факультеттің әдістемелік кеңесінің отырысында қаралды және ұсынылды «_10_» __қараша___ 2011ж. №_4_ хаттама
Студенттерге арналған бағдарлама (силлабус)………….....
III.
Пәннің оқу - әдістемелік қамтамасыз етілуі.........................
IV.
Пән бойынша тапсырмалардың орындалу және тапсырылу графигі……...........................................................
V.
Глоссарий………………………………………………….....
VI.
Дәріс конспектілері.................................................................
№1 Дәріс.
Тақырып: «Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» курсының мақсаты және мазмұны. Маманды дайындауда курстың негізгі есептері. Заң актілері. ТҚ қамтамасыз етуді
ұйымдастыру және теориялық негіздері. Ұғымдар мен анықтамалар.............................................................................
№2 Дәріс.
Тақырып: Азаматтық қорғаныстың төтенше жағдай
кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етудегі орны мен міндеттері..........................................................................
№3 Дәріс.
Тақырып: Төтенше жағдайлардың жіктелуі және пайда
болу себептері. ТЖ бағалау. Табиғи апаттарды,
өндірістік аварияларды және апаттарды анализдеу.
Апаттар теориясы. ҚР ТЖ жою және алдын-алу
мемлекеттік жүйесінің құрылымы. АҚ объектілік
құрылымдарының ұйымдастырылуы. АҚ соғыс және
бейбіт уақыттағы рөлі мен мақсаты. Зақымдалу
ошақтары (ядролық, биологиялық, химиялық)....................
№4 Дәріс.
Тақырып: Ядролық ошақ. Ядролық жарылыстың
зақымдаушы фактролары және оның адамдарға,
малдарға, қоршаған ортаға әсері. РЗ зоналары.
РЗ зонасының көздері. Атом энергетикасы
объектілеріндегі болған авариядағы ТҚ.
Химиялық қару. Биологиялық қару......................................
№5 Дәріс.
Тақырып: Радиация көздері, табиғи радиоактивтілік,
жергілікті жердің радиоактивті зақымдалуы........................
№6 Дәріс.
Тақырып: Ауыл шаруашылық өсімдіктерді, азық-түлік
пен судың ластануы................................................................
№7 Дәріс.
Тақырып: Радиоактивті улағыштармен, қатты әсер
ететін улағыш заттармен зақымданған кездегі
алғашқы медициналық көмек көрсету.........................................
бақылау құралдары. Радиоактивтілік, сәулелену
дозасы, радиация деңгейі, радиоактивтілік зақымдану
дәрежесі. Дозиметрлік құралдардың маңызы,
классификациясы, жұмыс принципі.
Негізгі тактикалық көрсеткіштері, құрылысы,
жұмысқа дайындап, өлшеуді жүргізу
(ДП-5; ДП-22Б; ДП-24; ИД-1) әскери
барлаудың химиялық, құралдары...................................................
№2 сабақ.
Төтенше жағдайларда халықты, аумақ пен ұйымдарды
қорғау саласындағы. Азаматтық қорғаныс шаралары...............
№3 сабақ.
Халықты қорғау әдістері (радияциялық зақым). Қорғаныс
құрылыстарын, жеке қорғану құралдарын және
медициналық құралдарды қолдану. Санитарлық өңдеу.
Халықты және заттарды көшіру. Оны ұйымдастыру
және жүргізу тәртібі...........................................................................
№4 сабақ.
Жеке қорғаныс құралдары...............................................................
№5 сабақ.
Суды, азық-түлікті, жем мен су көздерін төтенше
жағдайда қорғау және залалсыздандыру......................................
№6 сабақ.
Химиялық қауіпті объектілерде транспортта қатты әсер
ететін улы заттармен зақымдану масштабын жобалау...............
№7 сабақ.
Жер сілкінісі кезіндегі жағдайда инженерлік,
медициналық және өрт жағдайын бағалау...................................
№8 сабақ.
Дәрігерге дейін медициналық көмек, жеке және
ұжымдық қорғану құралдарымен көмек көрсету. Жеке аптечкамен, химиялық, пакетпен қолдану тәртібі.
Теріні және тыныс алу органдарын қорғау құралдары
(респираторлар, газ сүзгіштер, қорғаукостюмдары).
Ұжымдық қорғану құралдары: қорғаныс орындары,
радиациядан қорғау орындары, қарапайым
қорғаныс орындары...........................................................................
VIII.
Тест сұрақтары.........................................................................
«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» курсы жоғары оқу орындары студенттері үшін барлық мамандықтар бойынша міндетті пән болып табылады және оқу жоспарына арнайы пән ретінде қосылады.
Курс мақсаты – болашақ мамандарды теориялық білім мен тәжіриби біліктіліктермен қаруландыру:
- қауіпсіз және залалсыз тіршілік қауіпсіздік жағдайын құру;
- шаруашылық және техникалық жүйеде нысандардың тұрақты қалыптасуын ескере оларды пайдаланудың қауіпсіздігі бойынша қазіргі талаптарға сай жаңа техникаларды және технологиялық үрдістерді жобалау;
- шаруашылық ету нәтижесінде болуы мүмкін соққы, жарылыс, табиғи апаттар және қазіргі құралдарды қолданудағы сәтсіздіктер, сонымен қатар осы олқылықтарды жою кезінде халықты қорғау және нысандардың өндіруші қызметтері бойынша кездейсоқ жағдайлардың шарттарын болжау және тиімді шешімдерді қабылдау.
Оқытудың міндеттері:
- студенттерді тәуелсіз және соғыс уақытындағы кездейсоқ жағдайларында халықты қорғау тәсілдеріне, ұйымдастыру негіздеріне және аппат, соққы, табиғи аппаттар және қазіргі құралдарды қолданудағы сәтсіздіктер нәтижелерін жою барысындағы т.б. шұғыл құтқару жұмыстарын жүргізумен үйрету;
- жұқпалы ошақтарын сипаттау;
- құтқарушылық және тағы басқа шұғыл жұмыстарды ұйымдастыру негіздерін анықтау;
- кездейсоқ жағдайлардың және қазіргі құралдарды қолданудағы сәтсіздіктердің нәтижелерінен халықты қорғау тәсілдеріне сипаттама беру;
- радиациялық және химиялық талшықты құралдарды меңгеру, олармен жұмыс істеуді таныстыру;
- жұмыскерлер мен қызметкерлерді қорғаудың негізін, сонымен қатар шаруашылық нысандарының өндірістік қызметін меңгеру.
Курс сонымен қатар оқу орындары түлектерінің гуманитарлық дайындығын көтеруге бағытталған және әлеуметтік – экономикалық, жалпығылыми және жалпыинженерлік пәндерінен алынған студенттердің білімінде байқалады.
Курсты оқу емтихан тапсырумен аяқталады.
Кіріспе
«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» курсының мақсаты және мазмұны. Маман дайындаудағы курстың негізгі міндеттері, рөлі. Заңды актілер.
Тіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің ұйымдастырушылық және теориялық негіздері. Түсініктер және анықтамалар.
2. Адамның өмір сүру ортасындағы қауіптер
«Адам өмір сүру ортасындағы» жүйесіндегі қауіптердің классификациясы. Ағзаны қорғаудың табиғи жүйелері. Жарақаттық бүлінулерді, аса қауіпті залалдарды, қауіпті ауыруларды тануды және дәрігер алды медициналық шұғыл көмек көрсетуге оқыту.
3. Кездейсоқ жағдайлар
Пайда болу себептері, классификациясы. Кездейсоқ жағдайларды бағалау (КЖ).
Табиғи аппаттардың, өндірістік аппаттар және соққылардың талдаулары. Аппаттар теориясы. Жұқпалы ошақтары. Азаматтық қорғаныстың (АҚ) нысандарын қалыптастыруды ұйымдастыру. Тәуелсіз және соғыс уақытындағы АҚ – тың рөлі және міндеттері. Шаруашылық ету нысандарының тұрақтылығы.
4. Халықты қорғау
КЖ жұқпалы факторларынан халықты қорғау. Өткір сәулелік ауру (радиациялық жұқпалы). Қорғаныс құралдарын қолдану, салдары. Санитарлық өңдеу. Халықты және мүлікті көшіру.
5. Кездейсоқ жағдайлардың нәтижелерін жою
Жұқпалы ошақтардағы құтқару және аппатты – қайта қалыптастырушы жұмыстар.
Қабылдау және өткізу жұмыстарының әдістері. Тіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша ұйымдастыру жұмыстары. Радиациялық және химиялық талшықтар және дозиметрлік бақылау құралдарымен жұмыс істеудің тәртібі. Жұқпалы ошақтарда адамдардың болу уақытын анықтау.
6. Техносфералардың кері әсерлерінің көрсеткіштері
Өндірістік негіздің кері әсер факторларының классификациясы. Экология және оларды пайдалану қауіпсіздігі бойынша қазіргі талаптарға сай өндірістік қызметті ұйымдастыру негіздерін үйрету.
7. Қауіпті жүктерді тасымалдау
Жүк классына байланысты қауіпті жүктерді тасымалдау барысындағы тіршілік қауіпсіздігінің КЖ әсерін сипаттау.
Практика (семинар) сабақтарының тақырып тізімдері
1. Радиациялық және химиялық талшықтардың құралдары.
2.Қызметкерлерді, жұмыскерлерді және шаруашылық ету нысандарын инженерлік қорғау.
3. Радиациялық бағалау жағдайлары бойынша міндеттерді шешу
4. КЖ – да шаруашылық ету нысандары жұмыстарының тұрақтылығын анықтау.
5. Жер сілкінісін инженерлік, медициналық және өрттік жағдайларында бағалау.
6. Химиялық қауіпті нысандар мен көліктер авариясы (аппатты) барысында қатты әсер етуші улы заттармен уланудың (ҚӘУЗ) көлемін жобалау.
7. КЖ табиғи және техногендік сипатындағы аймақтарын анықтау.
8. Дәрігер алды медициналық шұғыл көмек көрсету, жеке дара және ұжымдық қорғаныс құралдары.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1 Безопасность жизнедеятельности: Учебник для вузов / Белов С.В., Ильницкая А.В., Козьяков А.Ф. и др. Под общ. Ред. Белова С.В. – М.: ВШ, 1999.
2 Гражданская оборона. Шубин Е.И. – М.: ВШ, 1996.
3 Гражданская оборона. Учебник для вузов. Атаманюк В.Г., Ширшев Л.Г., Акимов Н.И. – М.: ВШ, 1986.
4 Журавлев В.П., Пушенко С.Л., Яковлев А.М. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях. Учебное пособие. – М.: Изд-во АСВ, 1999.
6 Безопасность жизнедеятельности в металлургии. Учебник для вузов / Стрижко Л.С., Потоцкий Е.П., Бабайцев И.В. и др. Под ред. Стрижко Л.С. – М.: Химия, 1998.
7 Буравлев Ю.В., Павлов Е.И. Безопасность жизнедеятельности на транспорте. – М.: Транспорт, 1999.
8 Информационно-методический сборник материалов по чрезвычайным ситуациям и гражданской обороне. Выпуски 2000-2008, АЧС РК.
9 Информационно-методические издания для преподавателей. Основы безопасности жизнедеятельности №4 апрель, Москва 2002.
10 Основы безопасности жизни. №5, май, Москва 2002.
ІІ. СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМА
(СИЛЛАБУС)
1. Пән туралы мәліметтер:
«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері»
2 курс, 3- семестр
кредит саны - 2
Дәріс -15
Практикалық сабақтар-15
оқытылатын орны - технологиялық үрдістерді механикаландыру кафедрасының дәрісханаларында
Оқу уақытын бөлу
Семестр аптала- ры
Барлық сағат
Дәрістер (сағ)
Практика
СОӨЖ
СӨЖ
(сағ)
Барлығы
2. Перереквизиттер -бұл пән физика, химия, биология және т.б. пәндерде адамның өмір сүруіне қауіпсізділікті игеруде септігін тигізетін қажетті пәндердің бірі болып табылады.
3. Постреквизиттер:
- мамандыққа қатысты термин сөздермен кеңінен танысуға;
- заң, үкім, қаулыларды түсіне алуға мүмкіндік береді.
4. Пәннің қысқаша сипаттамасы:
1) Мақсаты: Болашақ мамандарды төтенше болған жағдайда, аппатта, аварияда халықты және шаруашылық объектілеріндегі персоналды қорғанда және болған жағдайда дұрыс шешім қабылдау үшін теориялық және практикалық білім беру.
2) Курс мазмұны: Осы пән 2 курста 4 семестр барысында оқылады. Пәнді оқыту активті оқыту әдісін қолдана отырып жүреді Екіші топтарда жұмыс, типтік есеп шығару, ойын өткізу, презентация, курстық жұмыс жазу, реферат, баяндама және т.б.
3) Студент білу керек: төтенше жағдай басқару органдарының құрылу стуктурасын, ТЖ түрін, әскери емес құрылымдарды және оларды қолдануды.
4) Студент меңгеру керек: Радиациялық, химиялық жағдайларды болжам бойынша және барлау тобының берген мәліметтері бойынша бағалай білу керек. Радиациялық химиялық барлау және дозиметрлік бақылау құралдарымен жұмыс істей білу керек.
5. Дәріс сабағының тізбегі
№
Тақырып аты
Көлемі, сағ
Әдебиет-тер
Ағымды бақылау
«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» курсының мақсаты және мазмұны. Маманды дайындауда курстық негізгі eceптepi. Заң актілері. ТҚ қамтамасыз еткенде ұйымдастыру және теориялық негіздері. Ұғымдармен анықтамалар.
Н1,2,3
Азаматтық қорғаныстың төтенше жағдай кезiнде халықтың тiршiлiгiн қамтамасыз етудегi орны мен мiндеттерi.
Н1,2,3
Төтенше жағдайлардың жіктелуі және пайда болу себептері. ТЖ бағалау. Табиғи апаттарды, өндірістік аварияларды және апаттарды анализдеу. Апаттар теориясы. ҚР ТЖ жою және алдын - алу мемлекеттік жүйесінің құрылымы. АҚ объектілік құрылым-дарының ұйымдастырылуы. АҚ соғыс және бейбіт уақыттағы рөлі мен мақсаты. Зақымдалу ошақтары (ядролық, биологиялық, химиялық).
Н1,2,3
Ядролық ошақ. Ядролық жарылыстың зақымдаушы факторлары және оның адамдарға, малдарға, қоршаған ортаға әcepi. РЗ зоналары. РЗ зонасының көздері. Атом энергетикасы объектілеріндегі болған авариядағы ТҚ. Химиялық қару. Биологиялық қару.
Н4,5,6,7
Радиация көздері, табиғи радоактивтілік, жергілікті жердің радиоактивті зақымдалуы
Н4,5,6,7
Ауыл шаруашылық өсімдіктерді, азық-түлік пен судың ластануы
Н4,5,6,7
Радиоактивті улағыштармен, қатты әсер ететін улағыш заттармен зақымданған кездегі алғашқы медициналық көмек көрсету
Н4,5,6,7
Барлығы:
7. Практикалық сабағының тізбегі
Радиациялық және химиялық барлау, дозиметрлік бақылау құралдары. Радиоактивтілік, сәулелену дозасы, радиация деңгейі, радиоактивтілік зақымдану дәрежесі. Дозиметрлік құралдардың маңызы, класси-фикациясы, жұмыс принципі. Негізгі тактикалық көрсеткіштері, құрылысы, жұмысқа дайындап, өлшеуді жүргізу (ДП-5; ДП-22Б; ДП-24; ИД-1) әскери барлаудың химиялық, құралдары.
Н4,5,6,7
Төтенше жағдайларда халықты, аумақ пен ұйымдарды қорғау саласындағы Азаматтық қорғаныс шаралары
Н4,5,6,7
Халықты қорғау. ТЖ зақымдаушы факторларынан қорғау. Халықты қорғау әдістері (радияциялық зақым). Қорғаныс құрылыстарын, жеке қорғану құралдарын және медициналық құралдарды қолдану. Санитарлық өңдеу. Халықты және заттарды көшіру. Оны ұйымдастыру және жүргізу тәртібі.
Н4,5,6,7
Жеке қорғаныс құралдары
Н4,5,6,7
Суды, азық-түлікті, жем мен су көздерін төтенше жағдайда қорғау және залалсыздандыру
Н4,5,6,7
Химиялық қayiпті объектілерде транспортта қатты әсер ететін улы заттармен зақымдану масштабын жобалау.
Н4,5,6,7
Жер ciлкiнici кезіндегі жағдайда инженерлік, медициналық және өрт жағдайын бaғaлay.
Н4,5,6,7
Дәрігерге дейін медициналық көмек, жеке және ұжымдық қорғану құралдарымен көмек көрсету. Жеке аптечкамен, химиялық пакетпен қолдану тәртібі. Tepiнi және тыныс алу органдарын қорғау құралдары (респираторлар, газ сүзгіштер, қорғау костюмдары). Ұжымдық қорғану құралдары: қорғаныс орындары, радиациядан қорғау орындары, қарапайым қорғаныс орындары.
Н4,5,6,7
Барлығы:
8. Пән бойынша С.Ө.Ж. тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі
№
С.Ө.Ж. тапсырмалары
Тапсырманың мақсаты мен мазмұны
Ұсынылатын әдебиеттер
Бақылау түрі
Тапсыру мерзімі
Баға- лау балы
«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» курсының мақсаты және мазмұны.
Заң актілері. Ұғымдармен анықтамалар.
1. ТЖ және АҚ туралы Заңға сәйкес азаматтардың құқықтары мен жауапкершілігін білу керек.
2. АҚ жұмыстарын қаржыландыру көздерін білу
ҚР ²Азаматтық қорғаныс туралы² заңы. Астана, 1997 ж.
ҚР ²Төтенше жағдай- лары туралы² Заңы, Астана, 1996 ж.
Адам өмір сүретін ортаның қayiптiлiri. Организмді қорғаудың негізгі жүйесі. Аса ауыр инфекциялар, қатты ауруларды таңуды оқыту және дәрігерге дейінгі көмек керсету.
1. Организмнің қауіптен қорғану ерекшеліктерін білу.
2. Травматикалық сыну мен қауіпті инфекцияларды таңуды үйрену.
Приходько Н. Безопасность жизнедеятельности. -Алматы, 2000 г. 18-20б Белов С.В. Безопасность жизне-деятельности. -М. В.: Высш. шк. 1999 г. 5-14
Төтенше жағдайлардың жіктелуі және пайда болу себептері. ТЖ бағалау. Табиғи апаттарды, өндіріс-тік аварияларды және апаттарды анализдеу. Аппатар теориясы. ҚР ТЖ жою және алдын алу мемлекеттік жүйесінің құрылымы. АҚ объектілік құрылымдарының ұйымдас-тырылуы.
1. АҚ ұйымдастырылу принципін білу.
Приходько Н. Безопасность жизне- деятельности. -Алматы,
2000 г. 248-255 бет.
1. Конспекті тексеру.
3 апта
1,2...1,6
АҚ соғыс және бейбіт уақыттағы рөлі мен мақсаты. Зақымдалу ошақтары (ядро-лық, биологиялық, химия-лық). Шаруашылық жүргізу объектілерінің тұрақтылығы.
2. АҚ құрылымдарын және олардың мақ- сатын білу.
Николаев Н.С. ²ГО на объектах АПК².
-М. 1990 г 5-16 бет.
ҚР ²Азаматтық қорғаныс туралы² заңы. -Астана, 1997 ж.
ҚР ²Төтенше жағдайлары туралы² Заңы, Астана, 1996 ж.
2. Пікірталас (дебат).
Ядролық жарылыстың зақымдаушы факторлары және оның адамдарға, малдарға, қоршаған ортаға әcepi. РЗ зоналары. РЗ зона-сының көздері. Атом энерге-тикасы объектілеріндегі болған авариядағы ТҚ. Химиялық қару. Биология-лық қару.Халықты қорғау. ТЖ зақымдаушы фактор-ларынан қорғау. Халықты қорғау әдістері (радияция-лық зақым). Қорғаныс құры-лыстарын, жеке қорғану құралдарын және медицина-лық құралдарды қолдану.
1. Соққы толқынынан, сәулеленуден сақтану ережелерін білу.
2. РЗ зонасында жүріп - тұру ережесін білу.
Приходько Н. Безопасность жизне- деятельности. -Алматы, 2000 г. 121-135 бет.
Николаев Н.С. ²ГО на объектах АПК². -М. 1990 г 24-40, 40-80 бет.
Санитарлық өңдеу. Халықты және заттарды көшіру. Оны ұйымдастыру және жүргізу тәртібі.
1. Халықты қорғауды ұйымдастыруды үйрену.
Приходько Н. Безопасность жизне-деятельности. -Алматы, 2000 г. 95-100, 128- 140бет.
1. Конспекті тексеру.
2. Топпен жұмыс.
5 апта
1,2...1,6
2. Берілген уақытта ыңғайлы қорғау әдісін таңдауды үйрену.
Бутовский В.И. Методичка по теме защитные сооружения по ГО. 1988 г. 112- 128
Атаманюк В. А. Гражданская оборона, 1986 г. 140- 157, 93-103 бет.
1. Топпен жұмыс.
2. ²Лабиринт².
ТЖ болғаннан кейінгі жағдайды жою. Зақымдану ошағында құтқару және кезек күттірмейтін басқа жұмыстар. Жұмысты жүр-гізу әдістері мен қимылдары. Радиациялық және химия-лық барлау дозиметрлік құралдарымен жұмыс істеу тәртібі. Зaқымдaлғaн ошақта жұмысшылардың болу уақытын анықтау. ТЖ болғанда құтқару және басқа кезек күттірмейтін жұмыс-тарды жүргізу негізгі және ұйымдастыру.
1. ТЖ құтқару жұмы-старын ұйымдас-тыруды үйрену.
2. АҚ күштерін және құтқару жұмыстарын жүргізу құралдарын дұрыс бөлуді үйрену.
Приходько Н. Безопасность жизне- деятельности. -Алматы, 2000 г. 294 - 331 б.
Атаманюк В. А. Гражданская оборона, 1986 г. 134 - 160 бет.
Техносфераның кepi әсер көрсеткіштері. Өндіріс ортасының кері факторлары-ның жүктелуі. Өндіріс жұмыстарын ұйымдастыр-ғанда экологиялық және қауіпсіздік ережелерін үйрену.
1. Техносфераның кері факторларын білу.
2. Оларды жою әдіс- терін білу.
Приходько Н. Безопасность жизне- деятельности.-Алматы, 2000 г. 75-135 бет
Белов С.В.Безопасность жизнедеятельности. -М. В.:Высш. шк. 1999г. 102-122 бет.
Шаруашылық жүргізу объектілердегі жұмысшы-ларды және қызметкерлерді инженерлік қорғау.Қорғаныс құрылыстарының жалпы құрылысы ж/е негізгі қондырғылары. Қорғаныс құрылыстары, радиациядан қорғайтын орындар, қарапайым қорғайтын орындар. Қорғаныс құрылыстарын пайдалану және толтыру тәртібі.
1. Халықты қорғауды ұйымдастыруды үйрену
2. Берілген жағдайда құтқарудың тиімді түрін таңдау.
Николаев Н.С. ²ГО на объектах АПК².
- М. - 1990 г. 95 - 157 б.
Атаманюк В. А. Гражданская оборона, 1986 г. 79-93 бет.
Радиоактивтілік жағдайды бағалау есептерін шешу:
- сәулеленудің басталуын
табу;
1. Радиациялық жағдайды бағалауды үйрену.
Николаев Н.С. ²ГО на объектах АПК², М. - 1990 г. 92-94 бет.
1. Конспекті тексеру.
2. ²66² әдісі.
10 апта
1,2...1,6
- ішкі сәулелену дозасын табу;
- сыртқы сәулелену дозасының жиынтығын табу;
- адамдарды қорғау шаралары;
- жарылыстан кейін 1 сағат өткендегі радиация деңгейін табу;
- сәулелену дозасын табу.
2. Адамдардың сәулену дозасын алу және жұмыс сменасын есептеуді үйрену.
Адамдарды қорғау әдістері мен шара- ларын білу.
Атаманюк В. А. Гражданская оборона, 1986 г. 79-93 бет.
1. Топпен сұхбат жүргізу
ТЖ а/ш объектілерінің тұрақты жұмыс icтeyiн
анықтау. ТЖ шаруашылық объектілерінің тұрақты жұмысына әсер ететін факторлар.
Жер ciлкiнici кезіндегі жағдайда инженерлік, медициналық және өрт жағдайын бaғaлay.Ғимарат-тармен құрылыстарды жоғары температураға және құлап жойылуға тұрақты-лығын бағалау. Халық шығынын есептеу ж/е болдырмау жолдары.
1. Жер сілкінгенде не жасау керектігін үйрену.
2. Объектіні жер сілкінгенде дайын- дауды үйрену.
Приходько Н. Безопасность жизне- деятельности. -Алматы, 2000 г. 171 - 183 бет.
Химиялық қayiпті объекті-лерде транспортта қатты әсер ететін улы заттар мен
1. Химиялық жағ- дайды бағалауды үйрену.
Николаев Н.С.
ГО на объектах АПК. - М. - 1990 г. 104 - 112 б.
1. Конспекті тексеру.
13 апта
1,2...1,6
зақымдану масштабын жобалау.
2. Химиялық зақым- дану зонасын анық- тап оны карта бетіне түсіру. Адамдарды қорғау әдістері.
Приходько Н. Безопасность жиз- недеятельности.
- Алматы. 2000 г.
90-93 бет.
1. Топпен жұмыс.
Табиғи және техногенді ТЖ зонасын анықтау. ТЖ таралу масштабына байланысты жіктеу. Дәрігерге дейін медициналық көмек, жеке және ұжымдық қорғану құралдарымен көмек көрсету. Жеке аптечкамен, химиялық, пакетпен қолдану тәртібі. Tepiнi және тыныс алу органдарын қорғау құралдары (респираторлар, газ сүзгіштер, қорғау костюмдары).
1. ТЖ таралу масшта- бына байланысты бөлуді үйрену.
2. ТЖ зоналарын анықтай білу.
1. Белов С.В. Безопасность жизне- деятельности. В.:Высш. шк. 1999 г. 375 - 395 бет.
1. Конспекті тексеру.
2. Пікірталас (дебат).
14 апта
1,2...1,6
Ұжымдық қорғану құрал-дары: қорғаныс орындары, радиациядан қорғау орындары, қарапайым қорғаныс орындары.
1. ЖЖҚ қолдан білу.
2. Ұжымдық қорғану құралдарын пайдалануды үйрену.
1. Приходько ²Безопасность жизне- деятельности² Алматы, 2000 г. 279 - 354 бет.
