Немесе акционерлеріне табыс етіледі

4. Осы баптың 2, 3-тармақтарында көрсетілген рəсімдердің нəтижелерімен

келіспеген жағдайда, қызметкерлер өз мүдделерін қорғаудың заңда көзделген,

ереуіл өткізуге дейінгі өзге де барлық тəсілдерін пайдалануға құқылы.

298-бап. Ереуіл өткізу құқығы

1. Егер бітімгерлік рəсімдер арқылы ұжымдық еңбек дауын шешуге қол

жеткізілмесе, сондай-ақ жұмыс беруші бітімгерлік рəсімдерден жалтарған не

ұжымдық еңбек дауын шешу барысында қол жеткізілген келісімді орындамаған

жағдайларда қызметкерлер ереуіл өткізу туралы шешім қабылдай алады.

2. Ереуіл өткізу жөніндегі шешім қызметкерлердің (олардың өкілдерінің)

жиналысында (конференциясында) ұйым қызметкерлері жалпы санының кемінде

жартысы болғанда қабылданады жəне жиналысқа (конференцияға)

қатысушылардың кемінде үштен екісі сол үшін дауыс берген жағдайда

қабылданды деп есептеледі.

3. Ереуілді қызметкерлер (олардың өкілдері) уəкілеттік берген орган (ереуіл

комитеті) басқарады. Бірнеше жұмыс берушілердің қызметкерлері (олардың

өкілдері) бірдей талаптар қойып, ереуіл жариялаған жағдайда, оны осы

қызметкерлер өкілдерінің бірдей санынан құрылатын бірлескен орган басқаруы

мүмкін.

4. Ереуілге қатысу ерікті болып табылады. Ешкімді ереуілге қатысуға немесе

ереуілге қатысудан бас тартуға мəжбүрлеуге болмайды.

5. Қызметкерлерді ереуілге қатысуға немесе ереуілге қатысудан бас тартуға

мəжбүрлейтін тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген

тəртіппен жауаптылықта болады.

299-бап. Ереуілдің басталуы туралы жариялау

1. Осы Кодекстің 298-бабының 3-тармағында көрсетілген уəкілетті орган ереуілдің

басталуы мен болжамды ұзақтығы туралы жұмыс берушіге, жұмыс берушілердің

бірлестігіне (олардың өкілдеріне) оны жариялағанға дейін күнтізбелік он бес

күннен кешіктірмей жазбаша түрде ескертуге тиіс.

2. Ереуіл жариялау туралы шешімде:

1) тараптардың ереуіл өткізуге негіз болған келіспеушіліктерінің тізбесі;

2) ереуіл өткізілетін күн, орын мен уақыт, оның ұзақтығы жəне қатысушылардың

болжамды саны;

3) ереуілді басқаратын органның атауы, бітімгерлік рəсімдерге қатысуға уəкілеттік

берілген қызметкерлер өкілдерінің құрамы;

4) ереуіл өткізу кезеңінде орындалатын қажетті жұмыстардың (қызмет

көрсетулердің) ең төменгі көлемі жөніндегі ұсыныстар көрсетіледі.

300-бап. Ереуілді басқаратын органның өкілеттіктері

1. Ереуілді басқаратын орган өзіне осы Кодекспен берілген құқықтар шегінде жəне

қызметкерлер (олардың өкілдері) берген өкілеттіктер негізінде əрекет етеді.

2. Ереуілді басқаратын органның:

1) қойылған талаптарды шешу мəселелері бойынша жұмыс берушімен, жұмыс

берушілердің бірлестігімен (олардың өкілдерімен), мемлекеттік, кəсіподақ, өзге де

заңды жəне лауазымды тұлғалармен өзара қарым-қатынастарда қызметкерлер

мүдделерін білдіруге;

2) жұмыс берушіден, жұмыс берушілер бірлестігінен (олардың өкілдерінен)

қызметкерлердің мүдделерін қозғайтын мəселелер бойынша ақпарат алуға;

3) қызметкерлердің талаптарын қарау барысын бұқаралық ақпарат құралдарында

жариялап отыруға;

4) даулы мəселелер бойынша қорытындылар шығару үшін мамандарды тартуға;

5) қызметкерлердің (олардың өкілдерінің) келісімімен ереуілді тоқтата тұруға

құқығы бар.

3. Бұрын тоқтата тұрған ереуілді қайта бастау үшін бітімгерлік комиссиясының,

делдалдың немесе еңбек арбитражында дауды қайта қарауы талап етілмейді.

Жұмыс беруші, жұмыс берушілер бірлестігі (олардың өкілдері) жəне еңбек

дауларын реттеу жөніндегі орган ереуілдің қайта басталуы туралы үш жұмыс

күнінен кешіктірілмей ескертілуге тиіс.

4. Ұжымдық еңбек дауының тараптары оны реттеу жөніндегі келісімге қол қойған,

сондай-ақ ереуіл заңсыз деп танылған жағдайларда, ереуілді басқаратын

органның өкілеттіктері тоқтатылады.

5. Ереуілді басқаратын органның өз өкілеттіктерін жүзеге асыру кезінде жұмыс

берушінің, мемлекеттік органдардың жəне қоғамдық бірлестіктердің құзыретіне

жататын шешімдерді қабылдауға құқығы жоқ.

301-бап. Ұжымдық еңбек дауы тараптарының ереуіл барысындағы

Міндеттері

Ереуіл өткізу кезеңінде ұжымдық еңбек дауының тараптары осы дауды бітімгерлік

рəсімдер жүргізу жолымен шешуді жалғастыруға міндетті.

Жұмыс беруші, мемлекеттік органдар жəне ереуілді басқаратын орган ереуіл

кезеңінде қоғамдық тəртіпті, ұйымның мүлкін жəне қызметкерлердің қауіпсіздігін

сақтау, сондай-ақ тоқтап қалуы адамдардың өмірі мен денсаулығына тікелей қатер

төндіретін машиналардың жəне жабдықтардың жұмысын қамтамасыз ету жөніндегі

өздеріне байланысты шараларды қабылдауға міндетті.

302-бап. Қызметкерлерге ереуіл өткізуге байланысты берілетін кепілдіктер

1. Ереуілді ұйымдастыру немесе оған қатысу (осы Кодекстің 303-бабының 1-

тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда) қызметкердің еңбек тəртібін

бұзуы деп қаралмайды жəне осы Кодексте көзделген тəртіптік ықпал ету

шараларының қолданылуына əкеп соқпайды.

2. Ереуіл кезінде қызметкердің жұмыс орны (лауазымы), əлеуметтік сақтандыру

бойынша жəрдемақы төлеміне құқығы, еңбек өтілі сақталады, сондай-ақ еңбек

қатынастарынан туындайтын өзге де құқықтарына кепілдік беріледі.

Ереуілді жалақының төленбеуіне немесе уақтылы төленбеуіне байланысты

өткізуден басқа жағдайларда, ереуілге қатысушы қызметкерлердің ереуіл кезіндегі

жалақысы сақталмайды.

303-бап. Заңсыз ереуілдер

1. Ереуілдер:

1) соғыс жағдайы немесе төтенше жағдай не төтенше жағдай туралы заңнамаға

сəйкес айрықша шаралар енгізілген кезеңде; Қазақстан Республикасы Қарулы

Күштерінің органдары мен ұйымдарында, елдің қорғанысын, мемлекеттің

қауіпсіздігін, авариялық-құтқару, іздестіру__________-құтқару, өртке қарсы жұмыстарды

қамтамасыз ету, төтенше жағдайлардың алдын алу немесе оларды жою

мəселелерімен айналысатын басқа да əскери құралымдар мен ұйымдарда; құқық

қорғау органдарында; қауіпті өндірістік объектілер болып табылатын ұйымдарда;

жедел жəне шұғыл медициналық көмек көрсету станцияларында;

2) осы баптың 2-тармағында көрсетілген шарттар сақталмаған жағдайда, темір

жол көлігі, азаматтық авиация, денсаулық сақтау ұйымдарында, халықтың тыныс-

тіршілігін қамтамасыз ететін ұйымдарда (қоғамдық көлік, сумен, электр

энергиясымен, жылумен, байланыспен қамтамасыз ету), жұмысының тоқтатыла

тұруы ауыр жəне қауіпті зардаптарға əкеп соғуы мүмкін үздіксіз жұмыс істейтін

өндірістерде;

3) осы Кодексте көзделген мерзімдер, рəсімдер жəне талаптар ескерілмей

жарияланған жағдайда;

4) адамдардың өмірі мен денсаулығына нақты қатер төндіретін жағдайларда;

5) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайларда

заңсыз болып танылады.

Осы тармақта көрсетілген негіздердің біреуі болғанда, сот тиісті шешім шығарғанға

дейін прокурор ереуілді тоқтата тұруға құқылы.

2. Темір жол көлігі, азаматтық авиация, денсаулық сақтау ұйымдарында, халықтың

тыныс-тіршілігін қамтамасыз ететін ұйымдарда (қоғамдық көлік, сумен, электр

энергиясымен, жылумен, байланыспен қамтамасыз ету) ереуіл жергілікті

атқарушы органмен алдын ала келісу негізінде айқындалатын халыққа қажетті

тиісті қызмет көрсетулердің тізбесі мен көлемі сақталған жағдайда өткізіледі.

Үздіксіз жұмыс істейтін өндірістерде ереуіл негізгі жабдықтардың, тетіктердің

іркіліссіз жұмысы қамтамасыз етілген жағдайда ғана өткізілуі мүмкін.

3. Ереуілді заңсыз деп тану туралы шешімді сот Қазақстан Республикасының

заңдарына сəйкес қабылдайды.

4. Ереуілді заңсыз деп тану туралы шешімді сот жұмыс берушінің немесе

прокурордың өтініші бойынша қабылдайды.

Сот шешімі қызметкерлерге ереуілді басқаратын орган арқылы жеткізіледі, ол

ереуілге қатысушыларды сот шешімі туралы дереу хабардар етуге міндетті.

Ереуілді заңсыз деп тану туралы заңды күшіне енген сот шешімі дереу орындалуға

Тиіс.

Адамдардың өмірі мен денсаулығына тікелей қатер төнген жағдайда прокурор

немесе сот тиісті шешім қабылданғанға дейін ереуілді тоқтата тұруға құқылы.

5. Ереуілді басқарушы органның сот шешіміне Қазақстан Республикасының

заңдарында белгіленген тəртіппен шағымдануға құқығы бар.

304-бап. Ереуілдерді заңсыз деп танудың салдары

Сот ереуілді заңсыз деп танығанда, жұмыс беруші ереуілді ұйымдастыруға немесе

өткізуге қатысқан қызметкерлерді тəртіптік жауапкершілікке тартуы мүмкін.

305-бап. Локаутқа тыйым салу

Ереуіл өткізуді қоса алғанда, ұжымдық еңбек дауын реттеу барысында локаутқа,

яғни қызметкерлердің ұжымдық еңбек дауына немесе ереуілге қатысуына

байланысты солармен жасалған еңбек шарттарын жұмыс берушінің бастамасы

бойынша бұзуға тыйым салынады.

5-БӨЛІМ. ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖƏНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ

33-тарау. ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖƏНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ

МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ

306-бап. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік

саясаттың негізгі бағыттары

Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясат:

1) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы Қазақстан Республикасының

нормативтік құқықтық актілерін əзірлеуге жəне қабылдауға;

2) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік, салалық

(секторлық) жəне өңірлік бағдарламаларды əзірлеуге;

3) еңбек жағдайларын, оның қауіпсіздігі мен қорғалуын əзірлеу жəне жақсарту,

қауіпсіз техникалар мен технологияларды əзірлеу жəне енгізу, еңбекті қорғау,

қызметкерлердің жеке жəне ұжымдық қорғану құралдарын өндіру жөніндегі

қызметті экономикалық ынталандыру жүйелерін құруға жəне іске асыруға;

4) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласында мониторингті жүзеге асыруға;

5) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау проблемалары бойынша ғылыми

зерттеулер жүргізуге;

6) өндірістегі жазатайым оқиғаларды жəне кəсіптік ауруларды есепке алудың

бірыңғай тəртібін белгілеуге;

7) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы Қазақстан Республикасы

заңнамасының сақталуын мемлекеттік қадағалау мен бақылауға;

8) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласында қызметкерлердің құқықтары

мен заңды мүдделерінің сақталуына қоғамдық бақылауды жүзеге асыру тəртібін

нормативті түрде бекітуге;

9) өндірістегі жазатайым оқиғалардан жəне кəсіптік аурулардан зардап шеккен

қызметкерлердің, сондай-ақ олардың отбасы мүшелерінің заңды мүдделерін

қорғауға;

10) ауыр жұмыс жəне өндіріс пен еңбекті ұйымдастырудың қазіргі заманғы

техникалық деңгейінде жойылмайтын зиянды (ерекше зиянды), қауіпті еңбек

жағдайлары бар жұмыс үшін еңбекақы төлеу шарттарын белгілеуге;

11) еңбек жағдайларын жақсарту жəне еңбекті қорғау жөніндегі отандық жəне

шетелдік озық жұмыс тəжірибесін таратуға;

12) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі мамандарды даярлауға жəне

олардың біліктілігін арттыруға;

13) өндірістік жарақат алу, кəсіптік ауру туралы мемлекеттік статистикалық

есептілікті ұйымдастыруға;

14) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы біртұтас ақпараттық

жүйенің жұмыс істеуін қамтамасыз етуге;

15) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы халықаралық

ынтымақтастыққа бағытталған.

307-бап. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік

басқару, бақылау жəне қадағалау

Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік басқаруды,

бақылау мен қадағалауды Қазақстан Республикасының Үкіметі, еңбек жөніндегі

уəкілетті мемлекеттік орган жəне өзге де уəкілетті мемлекеттік органдар өз

құзыретіне сəйкес жүзеге асырады.

308-бап. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі талаптар

1. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі талаптар Қазақстан

Республикасының нормативтік құқықтық актілерімен белгіленеді жəне

қызметкерлердің еңбек қызметі процесі кезінде олардың өмірі мен денсаулығын

сақтауға бағытталған ережелерді, рəсімдер мен өлшемдерді қамтуға тиіс.

2. Жұмыс берушілер мен қызметкерлер Қазақстан Республикасының аумағында өз

қызметін жүзеге асыру кезінде еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі

талаптарды орындауға міндетті.

309-бап. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы мониторинг пен

тəуекелдерді бағалау

Еңбек жөніндегі уəкілетті мемлекеттік орган мен оның аумақтық бөлімшелері

жұмыс орындарындағы еңбек жағдайларын кешенді бағалау, өндірістік

жарақаттануды азайту жəне өндірістегі жазатайым оқиғалардың алдын алу

мақсатында еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласында мониторинг пен

тəуекелдерді бағалауды ұйымдастырады.

34-тарау. ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖƏНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ

ҚЫЗМЕТКЕРЛЕР ҚҰҚЫҚТАРЫНЫҢ КЕПІЛДІКТЕРІ

310-бап. Еңбек шартын жасасу кезінде еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау

құқықтарына берілетін кепілдіктер

1. Еңбек шартында зиянды жəне (немесе) қауіпті өндірістік факторларды қоса

алғанда, еңбек жағдайларының дəйекті сипаттамасы, Қазақстан Республикасының

заңнамасында жəне ұжымдық шартта көзделген осындай жағдайлардағы жұмыс

үшін берілетін кепілдіктер, жеңілдіктер мен өтемақы төлемдері көрсетілуге тиіс.

2. Ауыр жұмыстарда, зиянды (ерекше зиянды) жəне (немесе) қауіпті еңбек

жағдайлары бар жұмыстарда, сондай-ақ жерасты жұмыстарында істейтін

қызметкерлермен еңбек шартын жасасу азамат алдын ала медициналық

тексеруден өткеннен кейін жəне денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті

мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген талаптарға

сəйкес денсаулық жағдайы бойынша қайшылықтар жоқ екендігі айқындалғаннан

кейін жүзеге асырылуға тиіс.

311-бап. Еңбек қызметі процесінде қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі жəне

еңбекті қорғау құқықтарына берілетін кепілдіктер

1. Жұмыс орнындағы еңбек қауіпсіздігінің жағдайлары мемлекеттік стандарттарға,

еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі ережелер талаптарына сəйкес

болуға тиіс.

2. Жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі талаптарды

бұзуы салдарынан жұмыс тоқтап тұрған уақытта қызметкердің жұмыс орны

(лауазымы) жəне орташа жалақысы сақталады.

3. Өзінің немесе айналасындағы адамдардың өмірі мен денсаулығына тікелей

қауіп туындаған жағдайда, қызметкердің жұмысты орындаудан бас тартуы оны

тəртіптік жəне (немесе) материалдық жауапкершілікке тартуға əкеп соқпайды.

4. Жұмыс беруші қызметкерді жеке жəне (немесе) ұжымдық қорғану

құралдарымен, арнаулы киіммен қамтамасыз етпеген жағдайда, қызметкер еңбек

міндеттерін орындауды тоқтатуға құқылы, ал жұмыс беруші осы себеп бойынша

туындаған іркіліс кезінде қызметкердің орташа жалақысы мөлшерінде еңбекақы

төлеуге міндетті.

5. Еңбек міндеттерін орындау кезінде қызметкердің өмірі мен денсаулығына зиян

келтірілген жағдайда, келтірілген зиянды өтеу осы Кодексте жəне Қазақстан

Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген тəртіппен жəне шарттарда

жүргізіледі.

312-бап. Қызметкерлерді міндетті медициналық тексеру

1. Жұмыс беруші ауыр жұмыстарда, зиянды (ерекше зиянды) жəне (немесе) қауіпті

еңбек жағдайлары бар жұмыстарда істейтін қызметкерлерді Қазақстан

Республикасы заңнамасында белгіленген тəртіппен мерзімдік медициналық

тексеруден жəне тексерілуден өткізуді өз қаражаты есебінен ұйымдастыруға

Міндетті.

2. Ерекше қауіпті жұмыстармен, машиналармен жəне тетіктермен байланысты

жұмыстарда істейтін қызметкерлер ауысым алдындағы медициналық

куəландырудан өтуге тиіс. Ауысым алдындағы медициналық куəландырудан өту

талап етілетін кəсіптердің тізімін денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті

мемлекеттік орган айқындайды.

313-бап. Қызметкерлерді еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау мəселелері

бойынша оқыту, нұсқама беру жəне білімдерін тексеру

1. Қызметкерлерді еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау мəселелері бойынша

оқытуды, нұсқама беруді жəне білімдерін тексеруді жұмыс беруші өз қаражаты

есебінен жүргізеді.

2. Қызметкерлерді еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау мəселелері бойынша

оқыту, нұсқама беру жəне білімдерін тексерудің тəртібі мен мерзімін еңбек

жөніндегі уəкілетті мемлекеттік орган қызметтің тиісті салаларындағы өзге де

уəкілетті мемлекеттік органдармен келісім бойынша айқындайды.

3. Жұмысқа қабылданған адамдар кейіннен олардың еңбек қауіпсіздігі жəне

еңбекті қорғау мəселелері бойынша білімі міндетті түрде тексеріле отырып, жұмыс

беруші ұйымдастыратын алдын ала оқытудан міндетті түрде өтеді. Еңбек

қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау мəселелері бойынша алдын ала оқытудан, нұсқама

беруден жəне білімін тексеруден өтпеген қызметкерлер жұмысқа жіберілмейді.

4. Өндірістік ұйымдардың басшы қызметкерлері мен еңбек қауіпсіздігін жəне

еңбекті қорғауды қамтамасыз етуге жауапты адамдары мезгіл-мезгіл, үш жылда

бір реттен сирек болмайтындай етіп тиісті білім беру ұйымдарында біліктілігін

арттыру курстарында еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау мəселелері бойынша

оқудан жəне білімін тексеруден өтуге міндетті.

35-тарау. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ЖƏНЕ ЖҰМЫС БЕРУШІНІҢ ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ

ЖƏНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

314-бап. Қызметкердің еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау құқықтары

Қызметкердің:

1) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау талаптарына сай жабдықталған жұмыс

орнына;

2) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі, сондай-ақ еңбек шартында,

ұжымдық шартта көзделген талаптарға сəйкес санитарлық-тұрмыстық үй-

жайлармен, жеке жəне ұжымдық қорғану құралдарымен, арнаулы киіммен

қамтамасыз етілуге;

3) еңбек жөніндегі уəкілетті мемлекеттік органға жəне оның аумақтық

бөлімшелеріне өз жұмыс орнындағы еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғауға

тексеру жүргізу туралы өтініш білдіруге;

4) өзі немесе өз өкілі арқылы еңбек жағдайларын, еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті

қорғауды жақсартуға байланысты мəселелерді тексеруге жəне қарауға қатысуға;

5) денсаулығына немесе өміріне қауіп төндіретін жағдай туындаған кезде бұл

жөнінде тікелей басшысына немесе жұмыс берушіге жазбаша түрде хабарлай

отырып, жұмысты орындаудан бас тартуға;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тəртіппен еңбек

міндеттерін қауіпсіз атқару үшін қажетті білім алуға жəне кəсіптік даярлыққа;

7) жұмыс берушіден жұмыс орнының сипаты мен ұйымның аумағы, еңбек

жағдайларының жай-күйі, еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау туралы, өмірі мен

денсаулығына төнген қатер туралы, сондай-ақ оны зиянды (ерекше зиянды) жəне

(немесе) қауіпті өндірістік факторлардың əсерінен қорғау жөніндегі шаралар

туралы дəйекті ақпарат алуға;

8) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау талаптарына сай болмауына байланысты

ұйымның жұмысы тоқтатыла тұрған уақытта орташа жалақысының сақталуына;

9) жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы заңсыз

əрекеттеріне шағымдануға құқығы бар.

315-бап. Қызметкердің еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы

Міндеттері

Қызметкер:

1) өндірісте болған əрбір жазатайым оқиға, кəсіптік аурудың (уланудың) белгілері,

сондай-ақ адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін жағдай туралы

өзінің тікелей басшысына дереу хабарлауға;

2) міндетті мерзімді медициналық тексеруден жəне ауысым алдындағы

медициналық куəландырудан, сондай-ақ өндірістік қажеттілікке байланысты басқа

жұмысқа ауысу үшін не кəсіптік аурудың белгілері пайда болған кезде

медициналық куəландырудан өтуге;

3) жұмыс беруші беретін жеке жəне ұжымдық қорғану құралдарын қолдануға жəне

мақсатқа сай пайдалануға;

4) медициналық мекемелер ұсынған емдік жəне сауықтыру іс-шараларын жұмыс

беруші қаржыландырған жағдайда соларды орындауға;

5) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі нормалардың, ережелердің жəне

нұсқаулықтардың талаптарын, сондай-ақ жұмыс берушінің өндірістегі жұмыстарды

қауіпсіз жүргізу жөніндегі талаптарын сақтауға міндетті.

316-бап. Жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау

саласындағы құқықтары

Жұмыс беруші:

1) қызметкерлерді жұмыс орындарында қолайлы еңбек жағдайларын жасағаны,

қауіпсіз еңбек жағдайларын жасау жөніндегі өнертапқыштық ұсыныстары үшін

ынталандыруға;

2) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі талаптарды бұзатын

қызметкерлерді осы Кодексте белгіленген тəртіппен жұмыстан шеттетуге жəне

тəртіптік жауапкершілікке тартуға құқылы.

317-бап. Жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау

саласындағы міндеттері

1. Жұмыс беруші:

1) профилактикалық шаралар жүргізу, өндірістік жабдықтар мен технологиялық

процестерді олардың неғұрлым қауіпсіз түрлерімен ауыстыру жолымен жұмыс

орындарында жəне технологиялық процестерде кез келген тəуекелдерді

болғызбау жөніндегі шараларды қабылдауға;

2) қызметкерлерді еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау бойынша оқыту мен

даярлаудан өткізуге;

3) еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі ұйымдастыру-техникалық іс-

шараларын жүргізуге;

4) нұсқаулар беруге, өндірістік процесс пен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу жөніндегі

құжаттармен қамтамасыз етуге;

5) еңбек жөніндегі уəкілетті мемлекеттік орган бекіткен ережелерге сəйкес білімін

тексеруден өтуге жəне басшылар мен мамандардың еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті

қорғау мəселелері бойынша білімдерін тексеруді ұйымдастыруға;

6) қызметкерлерге қажетті санитарлық-гигиеналық жағдайлар жасауға,

қызметкерлердің арнаулы киімі мен аяқ киімін жөндеуді қамтамасыз етуге, еңбек

жөніндегі уəкілетті мемлекеттік орган белгілеген нормаларға сəйкес оларды

профилактикалық өңдеу, жуу жəне зарарсыздандыру құралдарымен, медициналық

қобдишамен, сүтпен, емдеу-профилактикалық тағамдармен жабдықтауға;

7) еңбек жөніндегі уəкілетті мемлекеттік органға жəне оның аумақтық

бөлімшелеріне, санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарының лауазымды

адамдарына, қызметкерлердің өкілдеріне солардың жазбаша сауалы бойынша

ұйымдардағы еңбек қауіпсіздігі мен еңбек жағдайлары жəне еңбекті қорғаудың

жай-күйі туралы қажетті ақпарат беруге;

8) мемлекеттік еңбек инспекторларының нұсқамаларын орындауға;

9) өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кəсіптік ауруларды тіркеуді, олардың есебін

жүргізуді жəне талдауды жүзеге асыруға;

10) еңбек жөніндегі уəкілетті мемлекеттік орган бекіткен ережелерге сəйкес

қызметкерлер өкілдерінің қатысуымен өндірістік объектілердегі еңбек

жағдайларының жай-күйі бойынша бес жылда бір реттен сирек болмайтындай етіп

мерзімдік аттестаттауды өткізуге, сондай-ақ реконструкциядан, жаңғыртудан, жаңа

техника немесе технология орнатудан кейін міндетті аттестаттауды өткізуге;

11) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тəртіппен өндірістегі

жазатайым оқиғаларды тексеруді қамтамасыз етуге;

12) еңбек міндеттерін атқару кезінде қызметкердің өмірі мен денсаулығына зиян

келтірілгені үшін жауапкершілікті сақтандыруға;

13) қатты улану жағдайлары туралы халықтың санитарлық-эпидемиологиялық

ахуалы саласындағы уəкілетті мемлекеттік органның тиісті аумақтық бөлімшесіне

хабарлауға;

14) қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге;

15) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда, сондай-ақ

еңбек жағдайларының өзгеруіне байланысты басқа жұмысқа ауыстыру кезінде не

кəсіптік аурудың белгілері пайда болғанда өз қаражаты есебінен қызметкерлерді

міндетті, мерзімдік (еңбек қызметі барысында) медициналық тексерулерден жəне

ауысым алдындағы медициналық куəландырудан өткізуге;

16) авариялық жағдайдың өршуін жəне жарақаттайтын факторлардың басқа

адамдарға əсер етуін болғызбау жөніндегі шұғыл шараларды қабылдауға міндетті.

2. Қызмет ерекшеліктері мен жұмыстардың түрлері, айрықша қауіптілік көздерінің

болуы ескеріле отырып, еңбек шартында не ұжымдық шартта жұмыс берушінің

қосымша міндеттері көзделуі мүмкін.

318-бап. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі іс-шараларды

қаржыландыру

Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру

жұмыс берушінің қаражаты жəне Қазақстан Республикасының заңнамасында

тыйым салынбаған басқа да көздер есебінен жүзеге асырылады.

Қызметкерлер бұл мақсаттарға шығынданбайды.

Қаражат көлемі ұжымдық шартпен айқындалады.

36-тарау. ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІН ЖƏНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ

319-бап. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы нормативтік

құқықтық актілерді қабылдау

1. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілер

еңбек қызметі процесінде қызметкерлердің өмірі мен денсаулығын сақтауға

бағытталған ұйымдастыру, техникалық, технологиялық, санитарлық-гигиеналық,

биологиялық, физикалық жəне өзге де нормаларды, ережелерді, рəсімдер мен

өлшемдерді белгілейді.

2. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық

актілерді қабылдауды тиісті уəкілетті мемлекеттік органдар Қазақстан

Республикасының Үкіметі белгілеген тəртіппен жүзеге асырады.

3. Жұмыс беруші еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулықтарды

əзірлеуді жəне бекітуді еңбек жөніндегі уəкілетті мемлекеттік орган бекіткен

тəртіппен жүзеге асырады.

320-бап. Өндірістік объектілер мен өндіріс құралдарын жобалау, салу жəне

пайдалану кезіндегі еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау жөніндегі талаптар

1. Еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау талаптарына сай келмейтін өндірістік

ғимараттар мен құрылыстарды жобалауға, салуға жəне қайта құруға,

технологияларды əзірлеуге жəне пайдалануға, машиналарды, тетіктерді,

жабдықтарды құрастыруға жəне əзірлеуге жол берілмейді.

2. Егер жаңадан салынған немесе қайта құрылған өндірістік объектілер, өндіріс

құралдары немесе өнімнің басқа да түрлері еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті қорғау

талаптарына сай келмесе, қабылданбайды жəне пайдалануға берілмейді.

3. Өндірістік объектілер еңбек жөніндегі уəкілетті орган белгілеген тəртіппен еңбек

жағдайлары бойынша міндетті мерзімдік аттестаттаудан өткізілуге тиіс.

4. Қабылдау комиссиясы өндірістік мақсаттағы объектіні пайдалануға қабылдап

алуды мемлекеттік еңбек инспекторының міндетті қатысуымен жүргізеді.

321-бап. Жұмыс орындарының қауіпсіздік талаптары

1. Жұмыс орындары орналасқан ғимараттар (құрылыстар) өзінің құрылысы

бойынша олардың функционалдық мақсатына жəне еңбек қауіпсіздігі жəне еңбекті

қорғау талаптарына сай болуға тиіс.

2. Жұмыс жабдығы осы жабдық түрі үшін белгіленген қауіпсіздік нормаларына

сəйкес келуге, онда тиісті сақтандыру белгілері болуға жəне қызметкерлердің

жұмыс орындарындағы қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қоршаулармен немесе

қорғау құрылғыларымен қамтамасыз етілуге тиіс.

3. Авариялық жолдар мен қызметкерлердің үй-жайлардан шығатын жолдар бос

болуға жəне ашық ауаға не қауіпсіз аймаққа шығаруға тиіс.

4. Қауіпті аймақтар нақты белгіленуге тиіс. Егер жұмыс орындары жұмыстың

сипатына қарай қызметкерге қауіп-қатер төндіретін немесе құлайтын заттар бар

қауіпті аймақтарда болса, онда мұндай орындар мүмкіндігінше бұл аймақтарға

бөгде адамдардың кіруін шектейтін құрылғыларымен жабдықталуға тиіс. Жаяу

жүргіншілер мен технологиялық көлік құралдары ұйымның аумағында қауіпсіз

жағдайларда жүріп-тұруға тиіс.

5. Қауіпті өндірістік объектілерде (учаскелерде), оның ішінде биіктікте, жерасты

жағдайларында, ашық камераларда, теңіз қайраңдары мен ішкі су айдындарында

жұмыстар жүргізу үшін қызметкерлердің жеке қорғану құралдары болуға тиіс.

6. Жұмыс орындары орналасқан үй-жайлардағы температура, табиғи жəне

жасанды жарық, сондай-ақ желдеткіш жұмыс уақыты кезінде еңбектің қауіпсіздік

талаптарына сай болуға тиіс.

7. Қызметкерлер еңбек жағдайлары зиянды (шаң-тозаң, газдану жəне басқа да

факторлар) жұмысқа жұмыс беруші қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз

Поиск по сайту: