Помощничек
Главная | Обратная связь


Археология
Архитектура
Астрономия
Аудит
Биология
Ботаника
Бухгалтерский учёт
Войное дело
Генетика
География
Геология
Дизайн
Искусство
История
Кино
Кулинария
Культура
Литература
Математика
Медицина
Металлургия
Мифология
Музыка
Психология
Религия
Спорт
Строительство
Техника
Транспорт
Туризм
Усадьба
Физика
Фотография
Химия
Экология
Электричество
Электроника
Энергетика

Разные житейские советы



Своих сыновей и дочерей бей не палкой, а словом, чтобы их не били чужие. Крайне важно изучать и понимать природу вещей и поступать должным образом. Некоторые, ставя перед собой высокие цели, терпели неудачи, а другие негаданно и непонятно каким образом совершали великие дела. Поэтому нужно хвалить [людей] или хулить не за их удачу и неудачу, а за намерения и поступки. Не будь высокомерен, сын мой, хотя и достигнешь великого. Помни поговорки. «Мерзость перед Господом всякий надменный сердцем» и: «Бог гордым противится, а смиренным дает благодать». Вор имеет дело с господином имущества, блудник противостоит мужу блудницы, а высокомерный имеет врагом самого Бога. Если ты стратиот, будь храбр на войне, хотя и можешь погибнуть. Помни, что на то ты и стратиот и что никто не бессмертен. Однако избегай трактирной ссоры, так как если умрешь от раны, то не избежишь позора и после смерти. Где не извлекаешь выгоды ни для души, ни для тела, не трудись. Если ты хочешь, чтобы твою тайну не выболтали, пиши о ней сам, а не через своего нотария. | Стремись своими добродетельными поступками принести почет и славу своим родителям. Если кто притворяется, превознося тебя до небес, а отца твоего поносит, тот бесчестит тебя самого. Ведь лев рождает льва, а лисица — лисицу. Берегись, когда беседуешь с женщиной, хотя она и кажется скромницей. Не будь с нею на короткой ноге, так как не из-

1 όί και οίδιόθάνατοι ркп οι και ίδιοθάνατοι B-Ε, ποιεϊν ρκπ πιεΐν Л 2 το στόμαχόσου ρκπ τον στόμαχόν σου Β-Ε 4 φλεβοτόμοι, φλεβοτόμει Β-Ε, φλεβοτομπ или φλεβοτόμω, или φλεβοτομών Л 5 σεμπτεβρίω ρκπ Σεπτεμβρίω B-Ε, ακριζε ρκπ αβριζε Грегуар, άχρι ζ' (разумеется ούγγίων) Б-Р, ανδρίζε ? Γ 12 επαινεί ρκπ έπαινεϊν Β-Ε 13 * ρκς'4' 14-15 Притч. 16,515-16 Притч. 3,34; Иак. 4, 6 18 ρκζ' 24 * ρκη', Σπουδάξαι ρκπ Σπούδαξε B-Ε, Σπούδαζε Γ 26-27 Cp. Cupax 9, 3-9 27 άλλώπιγξ, άλώπεκα· ρκπ άλώπηξ άλώπεκα Β-Ε 29 συνήθος ρκπ συνήθης Β-Ε

i M ι< »T

IM

Советы и рассказы Кекавмена

σου γαρ παρατραπήσονται και ή καρδία σου σαλευθήσεται και ουκ εις εαυτόν εση. Εκ τριών γαρ πολεμηθήση από του διαβόλου, από της όψεως και των λόγων αυτής και άπο της φύσεως Μέγα γαρ εστί νικήσαι ταύτα. * Οι μεγάλως θυμούμενοι μεγάλοις έγκλήμασι 5 περιπίπτουσιν ουκ αισθάνονται γαρ τί πράττουσιν. Επιθυμία δε τίνες έλκόμενοι όλισθήσαντες εις βάραθρον κατεβλήθησαν. Σύ δε μη των ένηδόνων, αλλά των επαινετών καί μνήμης αξίων επιθυμεί-ει γαρ καί επίπονα δοκεΐ είναι, αλλ' εις μακράν εύθηνήσει, καν τε σωματικά καν τε ψυχικά είεν. Θάρσει, ουδέν αγαθόν χωρίς πόνου· 10 εξ ακανθών ρόδα καί εξ ιδρωτών τα κρείττονα. Άνακείμενος εν κλίνη ανιστορεί τα παρελθόντα καί (с. 55) εξ αυτών διδάσκου τα μέλλοντα. Ταΰτα γαρ (л. 189 об.) ουκ ασύνετοι, αλλά σοφοί καί επιστήμονες μελετήσουσι. "Αφρων δε προς α κέχηνε, σκοπών, που δείπνα καί κύμβαλα, έπιλιπόντων δε αύτώ των αναγκαίων 15 πορεύεται κατηφής ως ό μονογενή παΐδα άποβαλόμενος· ποΰφλον δε πασαν μηχανήν μετελθών λαβείν τι από σου, καί εί ου λαβή, ονει-ρον πλάσει αγαθά προξενούν πολλά και τοις λόγοις σε καταθέλξας εκ του κόλπου σου ως μετά αγκίστρου ανασπάσει το χρυσίον, καί μακράν άποστάς από σου μέγα έπεγκαυχήσεται καταγινώσκων σου. 20 * Πρόσεχε τοις εργοις των σοφών καί των αφρόνων, αφ' ων τε ούτοι εποίησαν καί εξ ων επαθον. Φύλαξον μη όμόσαι όλως μήτε δικαίως μήτε αδίκως, εί καί τα μέγιστα βλαβήναι μέλλεις. Καί εί μεν δικαίως ομόσεις, κατεφρόνησας καί παρέβης τον είπόντα· «Μη όμόσαι δλως», εί δε αδίκως, θάνατος σε καί απώλεια λήψεται. Μακά-25 ριος δε δς ουκ ώμοσε· Μη εϊπης, отг «Ελεήμων καί εΰσπλαγχνός εστίν ó Θεός, καί εί όμόσω, συμπαθήση με». Έρώ γαρ σοι, οτν «Καί δίκαιος εστίν». Οι γαρ έκπεσόντες καί απώλεια παραδοθέντες ταύτα λέγοντες άπώλοντο. Μη άποστης από Θεοΰ καί ου μη άποστή ó Θεός από σου. Μη атшо(л. 190)στις τους γεγεννηκότας σε δι' 30 αισχρών πράξεων πάντως γαρ καί οϊ σε γεννήσαντες τοιούτοι νομισ-θήσονται. * Μέγα εστίν το εχειν τινά δοΰλον ή ελεύθερον πιστόν. Και εί έχεις αυτόν καί ένεπίστευσας αύτφ, την δε θυγατέρα σου

Домострой

бегнешь ее сетей глаза твои затмятся, сердце твое взволнуется, и будешь ты сам не свой. Ведь тремя средствами одолевает тебя дьявол, ее взорами, ее речами и ее прелестями. Великое дело — противостоять этому Весьма гневливые впадают в великие прегрешения, так как не ведают, что творят. Иные, увлекаемые желанием, как бы теряли равновесие и низвергались в пропасть. Стремись не к наслаждениям, а к похвальному и достославному. Хотя это и кажется трудным, зато ты долго будешь благоденствовать и телом и духом. Мужайся, нет блага без труда, без шипов розы, а без пота успеха. Лежа в постели, обдумывай пережитое [за день] и так копи опыт на будущее. Не глупцы | это делают, а умные и сведущие люди. Неразумный же, рот разиня, высматривает, где угощенье и звон цимбал 559. Когда же нет ему потребного, он бродит угрюмый, словно потерял единственного ребенка 56°. Он пойдет на любой подвох (?)56! и коварство, чтобы получить от тебя что-нибудь. А если не получит, то придумает сон, предрекающий [тебе] великие блага, и, прельстив тебя речами, извлечет у тебя из-за пазухи, как крючком, золотишко, а отойдя от тебя подальше, начнет чваниться, унижая тебя. Будь внимателен к делам и умных и глупых — почему они так поступают и от чего пострадали. Клясться вообще остерегайся, справедливо ли или несправедливо, хотя бы тебе грозил огромный вред. Если ты поклянешься справедливо, то пренебрежешь словами сказавшего: «Не клянись вовсе», а если несправедливо, то найдешь смерть и погибель. Блажен тот, кто не клялся. Не скажи: «Милостив и жалостлив Господь, и если я поклянусь, он простит меня», так как я прибавлю к твоим словам: «Он также и справедлив». Согрешившие и погибели преданные гибли с такими словами на устах. Не покидай Бога, и Бог не покинет тебя. Не бесчесть | постыдными деяниями тебя породивших, так как такими же неизбежно прослывут и твои родители. Великое дело иметь верного раба или свободного562. Если имеешь такого и доверяешь ему, дочь свою по возмож-

4 ταΰτα? В-Е, * ρκθ' 14 δείπνα ркп δείπναБ, К, αυτών ркп αύτφ ? В-Е 15 άπόβαλλόμενος ркп άποβαλόμενος B-Ε, ποΰφλον ркп ύπουλος ? B-Ε, παράφρων ? Б-Р 15 20 * ρλ' 21 Ср. Сирах 23,8 23-24 Мф. 5,34 24 θανάτωσε ркп θάνατος σε 26 συνπαθήση ркп συμπαθήση B-Ε 27 Ср. Сирах 5, 6-7 29 γεγενηκότασε ркп γεγεννηκότας σε B-Ε 31 * ρλα'

Советы и рассказы Кекавмена

εις δυνατόν μηδέ γνωρίζη, και έξεις το ασφαλές. Εί γαρ ψόγος λαληθή, καν τε ψευδής εστί καν τε αληθής, ου γινώσκεις, ϋποπτον δε σοι γενήσεται και το βρέφος, εί και εκ της σης όσφύος εστί, καί ούαί τότε. Μη έμπιστεύσης τινί λόγον ος προξενεί σοι κίνδυνον, 5 εί καί αρετή διαλάμππ' ή γαρ φύσις των ανθρώπων ρευστή εστί και τρεπτή καί ποτέ μεν τρέπεται εκ του αγαθού εις το κακόν, ποτέ δε έκκλίνει εκ του κακού εις το αγαθόν.

§57

Ό δε θάψας την γυναίκα αύτοΰ το ήμισυ είτε και το πλεϊον της ζωής αύτοΰ συναπώλεσεν, εϊπερ αγαθή εστίν. * Και εί μεν (с. 10 56) σωφρονήσει, μέγας εσται παρά τε Θεφ καί άνθρώποις· αυτός μεν εν αδεία πολλή και ευφροσύνη διάξει, τους παΐδας έκτρέφων καλώς, οι δε παίδες αύτοΰ ως επί οχήματος έποχηθήσονται, καί ή οικία αύτοΰ εν ειρηνική καταστάσει εσταν εί δε οϊστρω ακολασίας περιπαρή, μάλλον εάν δοκεΐ σώφρων είναι, £\(л. 190 ο6.)σερ-15 χόμενος καί εξερχόμενος της οικίας δακρύει, της μακαριάς δήθεν έπιμνησκόμενος, καί την του οίκου άμέλειαν καί την των παίδων κακουχίαν προβάλλεται, οίκειώσεται δε γυναίκας αΐ εις το προξε-νείν πεΐραν εχουσιν, ας κουρκουσούρας καλοΰσι, τραπέζης ταύτας αξιώσει και τάς άτιμους τιμήσει ό δείλαιος. Και δούς αύταΐς ων 20 χρήζουσι, πέμπει έπαγγελλόμενος μεγάλα, ει προξενήσουσιν αύτφ γυναίκα καλήν. Αϊ δε την κρείττονα επαγγέλλονται, προμεμισθω-μέναι δε ούσαι παρά γυναικός εις τούτο, άπελθοΰσαι προς αυτήν. «Εΰρομέν σοι, φασίν, οίον ήθελήσας, απόλαυσαν των αγαθών αύτοΰ». Είτα επί τον αθλιον άναστρέφουσι μεγαλύνοντες αυτήν. Και κατα-25 θέλξασαι αύτοΰ τα ώτα καί καθ' ήμέραν αυτή τε καί τούτφ προς χάριν όμιλούσαι καί απολαύσασαι αμφοτέρων των αγαθών πείθουσιν αυτόν. Είώθασι γαρ οί ο'ίστρω περιπαρέντες εξ ακοής όλισθαίνειν. Είτα ελαβεν αυτήν, ήμελήθησαν δε αύτοΰ οί παίδες. Εκείνη δε εις άλλους κέχηνεν ύποτάξαι τούτον έφιεμένη, μαγεύσασα δε άλλον άντ' 30 αλλού έποίησε καί απώλεσεν. Εί δε των χηρών εστίν εκείνη, in εύνής άνακειμένη του παρθενικού αυτής ανδρός έπιμνησθεΐσα

Домострой

ности не знакомь с ним — и будешь в безопасности. Ведь если начнет бродить дурная молва, то лжива она или истинна, ты не узнаешь, а дитя свое подозревать будешь, хотя оно и от чресел твоих. Горе тогда тебе! Не поверяй никому слово, которое может принести тебе опасность, хотя бы тот и блистал добродетелью. Ведь природа человеческая непостоянна и изменчива и то обращается от добра ко злу, то склоняется от зла к добру.

§ 57. О том, чтобы не вступать во второй брак

Похоронивший свою жену, если она была хорошей, потерял половину своей жизни, либо даже больше. И если он останется целомудренным, велик будет и перед Богом и перед людьми. Он и сам будет жить в полной безопасности и благоразумии, примерно воспитывая детей, и дети его как на колеснице будут ехать, а дом его пребудет в мире и порядке. Если же он будет уязвлен жалом похоти, то он, напротив, хоть и кажется разумным, | входя в свой дом и выходя из него, будет плакать, будто бы вспоминая об умершей, [а на деле], ссылаясь на заброшенность дома и на неприкаянность детей, приблизит к себе баб, которые понаторели в сватовстве563 (их называют сводницами), удостоит их угощения и окажет, несчастный, честь не имеющим чести. Дав им, что им потребно, он отошлет их, надавав им обещаний, если они сосватают ему красивую жену. И те наобещают ему лучшую из лучших, заранее подкупленные этой женщиной, и отправятся к ней. «Мы нашли тебе, — скажут, — какого ты хотела; пользуйся добром его!». Потом они вернутся к несчастному, превознося ее. И, обольщая его слух, каждый день радуя его и ее своими речами и пользуясь щедротами обеих сторон, они уговорят его. Ведь обычно ужаленные похотью обольщаются уже одними словами и совершают неверный шаг. Далее — он ее взял, а дети его остались без попечения. Что же касается ее564, то она, стремясь покорить этого, гонялась и за другими и, прельщая их, меняла одного за другим и губила. А если она из вдов, то, покоясь на ложе

1 εί δυνατόν ? B-Ε 4 προξενήσοι ркп προξενεί σοι B-Ε 6 πότε μεν ρκπ ποτέ μεν Β-Ε 9 * ρλβ' 11 ευφροσύνη ρκπ ευφροσύνη Β-Ε 13 είρήνηκή ρκπ ειρηνική Β-Ε 21-22 προμεμεμισθωμέναι ρκπ προμεμισθωμέναι Β-Ε 23 φησίν — ήθαιλεσής ρκπ φησίν — ήθελες B-Ε, φασίν — ήθελήσας Б-Р 28-29 είσάγους ρκπ εις άλλους Β-Ε 30 χρησίμων ρκπ χήρων К, Б

94R

Советы и рассказы Кекавмена

Домострой

μέγα έστέναξε, κακεΐνος ίσως της στεφανικής αύτοϋ ενθυμηθείς έδάκρυσε, και γέγονεν ή εύνή πένθος. Ei δε καί αμφότεροι παίδας (л. 191) εχοιεν, τί χείρον γένοιτ' αν; "Ερις καί μάχαι από πρωίας έως εσπέρας, έχθρα άσπονδος καί ταραχή καθημερινή. Καί ους 5 ποτέ έπόθει ό πατήρ φιλοστόργως καί ορών έτέρπετο νυν γυναικί ηττηθείς ως εχθρούς έχει. «Ου φέρω, λέγων, δι' υμάς ταράσσεσ-θαι». Είχον δε σοι εις τοΰτο ειπείν πολλά, αλλ' αρκεί, εϊπερ ουκ έθελοκωφεΐς. Τοΰτο δε μόνον λέγω· μακάριος ό φυλάσσων ταύτα.

§58

* Παραγγέλλω δε σοι καί τούτο, δτι ει καί εν οικία ιδιάζεις, ύπο-10 τάσσεται δε σοι ό λαός της χώρας, φύλασσε ϊνα μη αναίσχυντης ό λαός (с. 57) κατά σου είτε δικαίως είτε αδίκως καί βλαβήση τα μέγιστα ψυχικώς τε καί σωματικώς. Συμβαίνει δε τοΰτο καί απ' άκρας δικαιοσύνης· δίκαιος γαρ ων αδικον ή αίσχρόν ου φέρεις βλέ-πειν πραττόμενον, νυσσόμενος δε υπό της αγαθής ταύτης αρετής 15 όργίζπ μετά δικαίου θυμού καί άμύνη άξίως τους άμαρτάνοντας. Ποιήσας δε τοΰτο εις πάντας τους άμαρτήσαντας ήχθρανας αυτούς καί τους όμόφρονας αυτών καί μελετήσαντες κατά σου έπανέστη-σάν σοι. Χρή ούν είναι σε δίκαιον είς άκρον καί αληθή, πλην τους άμαρτάνοντας τοιούτιο τρόπψ κόλαζε· τους μεν συ κόλαζε καί τιμώ-20 ρει, τους δε άγων συνάθροι^. 191 ο6.)ζε τον λαόν καί διηγοΰ αύτοΐς την άδικίαν καί λέγε αύτοίς· «Κρίνατε αυτούς». Καί εί τάχα καί όμόφρονες αυτών είσίν, αλλ' ου δυνήσονται το δίκαιον παρα-κρούσασθαι, αλλ' έντρεπόμενοι, μάλλον δε υπό του δικαίου συνω-θούμενοι καί ελεγχόμενοι εϊπωσι τιμωρηθήναι αυτούς. Καί μετά την 25 άπόφασιν αυτών έλαφροτέραν καί συμπαθεστέραν αύτοΐς ποίησαν την τιμωρίαν ως σπλαγχνιζόμενος αύτοίς, ειπών αύτοίς, οτν «Πάντως βαρέως υμάς κατεδίκασαν οι φίλοι καί σύντροφοι υμών, αλλ' εγώ έλεήσας υμάς έκούφισα την κρίσιν, δτι ου σοφόν εστίν το μετά απηνείας παιδεύεινκ Τότε έπαινεθήση παρά πάντων καί παρ' αυτών 30 των τάς ποινάς ύποστάντων. Τους δε λοιπούς λόγοις άμυντηρίοις έκφοβών διορθού, άλλους δε μετά καλοηθείας και ήμερότητος νουθετεί ως πατήρ παίδας ιδίους, καί οΰτως καί την άδικίαν δυνήση

1 της της ρκπ της Β-Ε 2 άνφότεροι ρκπ αμφότεροι Β-Ε 7 είέχον ρκπ Είχον Β-Ε 8 έθελοκωφεϊν έθέλεις ρκπ έθελικωφεΐς Β-Ε 9 * ρλγ' 15 αξιως ρκπ άξίως Β-Ε 25 συνπαθεστέραν ρκπ συμπαθεστέραν Β-Ε 26 ο ρκπ ως B-Ε, αυτούς είπον ρκιι αυτούς, ειπών Л, αύτοΐς,ειπών Б-Р 29 άπονοίας ρκπ απηνείας ? B-Ε, Б-Р, άπονίας — Б 32 δήνηση ρκπ δυνήση Β-Ε

и вспоминая о муже, взявшем ее девушкой, будет горько вздыхать. Да и он, вспоминая о той, с которой венчался в первый раз, заплачет, и станет брачное ложе ложем скорби565. А если и он и она имеют детей, то что может быть хуже? Раздоры и драки с утра до вечера, неуемная вражда и ежедневный беспорядок. И к детям своим, которых некогда нежно любил и глядя на которых радовался, отец станет теперь, под влиянием жены, относиться как к врагам. «Не выношу, — скажет, — ссор, которые происходят из-за вас!». Много я мог бы сказать тебе об этом, но хватит, если не прикидываешься

глухим. Одно лишь добавлю: счастлив тот, кто этого остерегается.

Η § 58. О том, как частное знатное лицо должно вершить суд ·,

над людьми, живущими в той же области, где живет и он :-п

Заклинаю тебя, если ты ведешь частную жизнь и народ области подчиняется тебе566, остерегайся того, чтобы он не взбунтовался против тебя, справедливо ли или несправедливо, и ты не потерпел большого ущерба, духовного и телесного. Подобное случается и от чрезмерной справедливости, так как, будучи справедливцем, ты не стерпишь при виде поступающего несправедливо или постыдно567. Побуждаемый этой благой добродетелью, ты распалишься законным гневом и по заслугам накажешь виновного. Поступив так со всеми провинившимися, ты сделаешь своими врагами и их самих и их единомышленников, и, сговорившись, они восстанут против тебя. Конечно, нужно, чтобы ты находился на высоте справедливости и был правдив, однако виновных наказывай следующим образом. Одних ты карай и наказывай сам, а что до других, то, приведя их, собери народ, поведай им о провинности и скажи: «Судите их!» И даже если они единомышленники тех, они не смогут пойти против справедливости, но, устыдившись, а вернее — будучи вынуждены и изобличены справедливостью обвинений, скажут, что тех нужно наказать. После того как они вынесут решение, ты назначь более легкое и мягкое наказание, как бы из сострадания к виновным, говоря им при этом: «Весьма тяжко осудили вас друзья и сотоварищи ваши568, но я, пожалев вас, облегчил приговор, так как не годится вразумлять с жесткостью». Тогда все будут восхвалять тебя, даже сами понесшие наказание. А прочих исправляй, припугнув вовремя сказанным словом, иных же наставляй с благорасположением и умеренностью, как отец своих детей. Так ты сможешь и неправед-

"1."

Советы и рассказы Кекавмена

Домострой

άναστείλαι και σεαυτόν άνώτερον διατηρήσαι πάσης επιβουλής Θεού χάριτι. Τα δε ελάχιστα σφάλματα προσποιοΰ μηδέ άκηκοέναι σε, μάλλον δε τα κατά σου και τα κατά ανθρώπων σου γινόμενα * Εις τα εκατόν έκδίκησον εν, ϊνα και οί πταισαντες εις σε φοβηθώσιν,

5 εις δε τα λοιπά προσποιοΰ αγνοιαν. Ει δε θέλεις πασι κατά τα πταίσ(Χ 192)ματα αποδιδόναι, ου δυνήση ουδέ συ ουδέ άλλος τούτο ποιήσαι, ό δε βασιλεύς, και τί λέγω «βασιλεύς» ; 'Αλλ' ουδέ ό Θεός τούτο ποιήσει. Λέγει γαρ ό Δαβίδ· «Εάν ανομίας παρατήρησης, Κύριε, τίς ύποστήσεται, οτι παρά σοι ό ίλασμός εστί». * Και τό·

10 «Ου κατά τας ανομίας ημών έποίησας ήμϊν». Ό γαρ προφήτης Ηλίας δίκαιος ων και ζηλωτής του νόμου εξ άκρας δικαιοσύνης ένεκάλει τφ (с. 58) Θεφ αξίαν τιμωρίαν έπαγαγεΐν τοις άμαρ-τάνουσιν, δθεν και παρά του φύσει αγαθού μικρόν τι εγκαταλειφθείς δειλιάσας εφυγεν από προσώπου γυναικός ό τον βασιλέα αντ'

15 ούδενός λογισάμενος πρότερον. * Ταύτα δε λέγων ου λέγω σοι μη άντέχεσθαι του δικαίου ό γαρ μη άντεχόμενος αυτού άθεος εστίν αλλά μετά συνέσεως και φόβου Θεού. Ει δε θέλεις μετά αύστηρό-τητος και άπηνείας κολάζειν ως δήθεν του δικαίου άντεχόμενος, είτα μετά ύβρεως και αύθαδείας αναισχυντήσουσιν, 'ίσως και προς

20 φόνον όρμήσουσιν. Εί δε δυνηθης αυτούς αμύνασθαι, βλαβήσονται μεν παρά σου, βλαβήση δε μάλλον συ ψυχικώς τα μέγιστα, (л. 192 об.) εση δε και παρά πάντων μεμφόμενος και αί πράξεις σου έξου-δενωθήσονται και συ άτιμασθήση. * Ει δε τίνες ράπτουσι κατά σου έπιβουλας διαστρέφοντες τον λαόν θανατώσαί σε, εί μεν θέλεις

25 έργον θείον ποιήσαι, αφες αύτοΐς την άμαρτίαν αυτών, και άφεθή-σονται σοι αί άμαρτίαι σου· ει δε θέλεις την έντολήν του ειρηνικού παραβήναι, μη υποφέρων ως δήθεν την έπιβουλήν, και αμύνασθαι αυτούς ως κακούς, άκουσον πώς αν αυτούς αμύνασθαι δυνήση. Μη αντιπαράταξη αύτοίς· πολλοί γαρ οντες έπιπέσωσι και θανατώσουσί

ливый поступок предупредить и себя самого с Божьей милостью оградить от всякого злого умысла Мелкие же прегрешения не замечай — не слышал, мол, — особенно если они были направлены против тебя или твоих людей На сотню проступков наказывай один, чтобы прегрешающие перед тобою питали страх А в отношении других разыгрывай неведение Если же ты захочешь воздавать всем | в соответствии с их проступками, то не сможешь этого сделать ни ты, ни другой кто-либо, ни сам василевс Да что я говорю «василевс»! И сам Господь не станет этого делать Ведь Давид говорит «Если ты, Господи, будешь замечать беззакония, — Господи! кто устоит"? Но у тебя прощение» — и еще «Не по беззакониям нашим сотворил нам» Ведь пророк Илья56Э, будучи судьей и ревнителем закона, воззвал с высот справедливости к Богу, чтобы возвести кару на грешников Но благой по природе, Бог назначил какую-то малость — и Илья, убоявшись, бежал от лика женщины, ранее и царя ни за что почитавший Говоря это, я отнюдь не советую тебе не бороться за справедливость, так как не отстаивающий ее — безбожник Но делай это с разумением и страхом Божиим 57° Если ты вздумаешь карать сурово и жестоко571, как бы по велению справедливости, они с дерзостью и заносчивостью начнут безобразничать, а может быть, пойдут даже на убийство Если ты сумеешь наказать их и они потерпят от тебя ущерб, то себе ты нанесешь величайший духовный ущерб | Все станут хулить тебя, то, что ты делал, подвергнется осмеянию, и ты будешь обесчещен Когда некоторые затевают против тебя заговор, подстрекая народ убить тебя, то, если ты хочешь совершить божеское дело, прости им грех их, и простятся тебе грехи твои. Если же ты пожелаешь нарушить заповедь Мирного, как бы на самом деле не прощая заговора, и покарать тех как злодеев, послушай, как бы ты мог наказать их Не вступай в борьбу с ними, так как их много, они нападут и убьют тебя. Будь долготерпе-

2 φάλματα ркп σφάλματα В-E 3 δε κατά ркп δε τα κατά Β-Ε, ρλδ' 5 θέλις ркп θέλεις Β-Ε 8 άνομίαις ρκπ ανομίας Β-Ε 8-9 Пс. 129, 3-4 9

* ρλε' 10 Пс. 102, 1010-153 Цар. 18, 40 ел., IV, 1,9 ел. il Ήλιου ркп Ηλίας B-Ε Ήλιου Б-Р 13-14 έγκαταληφθείς ρκπ εγκαταλειφθείς Β-Ε 15

* ρλς' 16-17 См. Сирах 1, 11-27 ел. 18 άπονοίας ркп, άπηνείας ? B-Ε άπονίας Б 19 είτε ркп είταБ-Р 22 μεμφρόμενος ркп μεμφόμενος Β-Ε 23* ρλζ' 23-26 Μφ. 6, 14; 24 το λαόν - над то надписано τον ρκπ τον Β-Ε 26 αμαρτίαισσου ρκπ άμαρτίαι σου Β-Ε 27 ως δήθεν μη υποφέρων ? Β-Ε

Л '

" > < « ) У'\)

i .í? .· t

ι í Ч , , ,, ;

" ,' > 'Λ', '

I' ' . Г I 'Л , «-fit -

/< и '

Советы и рассказы Кекавмена

σε, αλλά μακροθύμησον, και ει ύβρίζουσί σε, συ μη αντίλεγε. Ου πάντοτε δε έσονται επί τφ αύτφ, και οπόταν αυτούς ϊδης κατ' αλλήλων γενομένους και διασχισθέντας είτε και απομεριμνήσαντας, επελθε αύτοϊς σοφώς και μετά τρόπου σωφρόνισαν αυτούς, ους μεν

5 δια ζημίας ους δε δια δαρμού, άλλους δε μετά ύ'βρεως και όνειδισ-μοο, τους δε λοιπούς μετά τρόπου χρηστού, έπεί αδύνατον σοι εστί προς κέντρα λακτίζειν. Εί δε και προς πόλεμον και σφαγήν όρμή-σουσι κατά σου αδίκως, αντίταξον αύτοϊς και μη δειλιάσης. "Εση δε (л. 193) έργον ποιήσας άνθρώπινον και ου θείον. Εί δε δια

10 σφάλμα σον έπανέστησάν σοι, διόρθωσαι αυτό' ό γαρ Θεός ου τοις αδικοΰσιν, αλλά τοις άδικουμένοις βοηθεΐ. Εΰχου μη έμπεσεΐν εις πειρασμόν, έμπεσών δε στήθι άτρέμας- θάρσει, ουδείς άπείραστος. "Ανθρωπος γαρ ων ανθρωπίνως περιέπεσες συμφοραϊς πλην πας κλύδων εις εύδίαν καταλήγει.

§59

15 * (с. 59) Ή δύναμίς σου μη εν τοις χρήμασί σου, αλλ' εν τφ

vot σου έστω, μάλλον δε εν τφ Θεφ· δι' αυτού γαρ και ζώμεν και κινούμεθα και έσμέν. Εί ευπαθής παρά τίνος, άντιλαβοΰ αυτού εν καιρφ θλίψεως αυτού, ευ δε ποιήσας τινά μη απαίτησης αυτόν συγκακοπαθήσαί σοι εν καιρφ θλίψεως σου. Σκοτεινόν πάθος και

20 αύχμώδες ή δυστυχία· μέρος γαρ αυτήν τίθημι της μετά ταύτα κολάσεως. Εύφράνθητι εν ευτυχία, αλλά μη έπαίρου· είδον γαρ εγώ βασιλέα τύραννον πρωί μεν εν ύπερηφανία, εσπέρας δε θρήνων αξιον. Ό εκουσίως σκυθρωπάσας ύπέρκειται των λυπηρών.

§60 * Μη ώνήση την αρχήν δια ξενίων ό γαρ ώνούμενος ταύτην ουκ

25 οϊδεν αληθώς και δικαίως πράττειν. Πώς γαρ (л. 193 об.) και πράξει δικαίως; Ώνησάμενος γαρ πραξιν πάντως α εδωκεν αγωνίζεται περιστήσαι εις κεφάλαιον και μετά ταύτα εις κέρδος τρέχει. Εκ τούτου ούν και μισητός τοις πασιν και φορτικός γίνεται. Και ταύτα μεν ου στρατηγοίς και κ`

 




Поиск по сайту:

©2015-2020 studopedya.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.