Обеспеченность продовольствием и тактика стратига

| Если напал иноплеменный народ и война неизбежна и если неприятели терпят недостаток в фураже, пастбищах и продовольствии, а у тебя во всем изобилие, откладывай сражение, обманывая иноплеменников и ускользая^25Э от них день ото дня. Предводителю

Советы и рассказы Кекавмена

ρας. Απόστελλε δε και τφ έξάρχοντι αυτών δώρα κατακοιμίζων αύτοΰ την θρασύτητα· ΐχθύν γαρ δέλεαρ ζωγρεί, τους δε πλείστους των ανθρώπων λήψις δώρων καί χρυσού χλωρότης. Παραβιβάζοντός σου γαρ αυτούς ταλαίπωρήσουσιν οι ϊπποι αυτών από της σπάνεως

5 των χορτασμάτων καί της νομής καί απλώς πάντων των αναγκαίων καί αυτό το έθνος κακοπαθοΰν άδυνατήσει. 'Οπόταν δε μάθης ταλαι-πωρήσαι τούτους, τότε έπίθες αύτοΐς καί ευ οϊδα, δτι συν Θεφ συντρίψεις αυτούς. * Ωσαύτως παραβίβαζε καί οπόταν σοι λαού επιβολή επέρχεται εις βοήθειάν σου' πλην εσο από του τόπου έξησφα-

10 λισμένος, ει δύνασαι. "Οτε δε παραβιβάζεις φύλαττε καί νυκτός καί ημέρας, δση σοι δύναμις, ϊνα μη έπιπεσόντες σοι εξαίφνης οί ενάντιοι (л. 162 об.) διαφθείρωσί σε. Ει δε ουκ έχεις άφθονίαν πάντων ουδέ προσδοκείς λαού σοι έπιβολήν, άλλα καί τοις άνθρώποις καί τοις ζφοις σου εν σπάνει είσί τα αναγκαία, μη άναβάλη το σύνο-

15 λον, αλλά πλησιάσας αύτοΐς εν χώρα επιτήδεια διανάπαυσον τον λαόν σου δύο ή τρεις ημέρας, ει έχεις αδειαν, (с. 24) καί τότε άπάρας κρότησον πόλεμον. Μη άργήσης καί έπιλιπόντων σοι των αναγκαίων άπολέμητος τραπήσεται ό λαός σου. Βραδύνοντας γαρ καί εν σπάνει οντος των αναγκαίων δειλιάσουσι καί ύποχωρήσουσιν. 'Αλλα

20 ειπώ δη σοι τι τοιούτον συμβάν. * Ό μοναχός Βασίλειος καί προνοη-τής Βουλγάρων απεστάλη παρά του άοιδίμου βασιλέως του Μονομάχου πολεμήσαι τους Πατζινάκας. Άπελθών ούν καί πλησιάσας αύτοΐς, έχων καί τον άκόλουθον Μιχαήλ σύνεργον αύτφ· στρατός δε ην αμφοτέρων πολύς· απελθόντες, ως εϊρηται, καί πλησιάσαντες αύτοΐς,

25 εξ απειρίας ουκ ηθέλησαν πολεμήσαι αυτούς αύτίκα, αλλ' έπαρεβίβα-ζον ήμέραν εξ ημέρας. "Επιλιπούσης δε της τροφής τφ στρατφ καί τοις ζφοις· οί ενάντιοι γαυριώντες από της σπατάλης ήρχοντο πλησίον του φοσάτου αλαλά(η. 163)ζοντες καί πάλιν ύπεχωροΰσαν. οί δε 'Ρωμαίοι το μεν από της σπάνεως των αναγκαίων ταλαιπω-

30 ρήσαντες, το δε καί δειλιάσαντες εκ του όραν αυτούς καθεκάστην και ένωτίζεσθαι τους τούτων αλαλαγμούς, έτράπησαν μόνοι χωρίς πολέμου. Νυκτός γαρ έπιβάντες τοις ϊπποις εφυγον. 'Αλλ' ου διέφυ-

Стратегикон

же их пошли дары, усыпляя его отвагу, так как рыбу уловляют на приманку, а большинство людей — подношением даров и блеском золота. Так как ты ускользаешь от них, их кони будут изнурены недостатком фуража, пастбищ и попросту всего необходимого, да и сами иноплеменники будут не в состоянии переносить лишения. Когда же ты узнаешь, что изнурил их, тогда нападай на них, и я уверен, что с Божьей помощью сокрушишь ²⁶° их. Точно так же уклоняйся ²⁶¹ и тогда, когда к тебе на помощь подходит вспомогательный отряд²⁶² войска²⁶³. Однако²⁶⁴, если можешь, используй условия местности для своей защиты. Так как ты отступаешь, берегись насколько возможно и ночью и днем, чтобы, внезапно напав на тебя, противник не | уничтожил тебя. Если же у тебя нет всего в достаточном количестве и ты не ожидаешь войско — вспомогательный для тебя отряд, а твоим людям и животным не хватает необходимого, то ни в коем случае не откладывай [сражения]²⁶⁵. Напротив, приблизившись к врагам в удобном месте, дай своему войску отдохнуть два или три дня, если находишься в безопасности, и тогда, снявшись [с лагеря], завязывай битву. Не медли, иначе при отсутствии у тебя продовольствия войско твое обратится в бегство без сражения. Так как ты медлишь и терпишь нужду, воины станут робкими и отступят. Я расскажу тебе, как случилось нечто подобное. Проно-ит²⁶⁶ болгар Монах Василий²⁶⁷ был послан блаженной памяти васи-левсом Мономахом воевать с печенегами. Выступив, он приблизился к ним. Его соратником был аколуф²⁶⁸ Михаил^26Э. Войско у обоих было многочисленным. Выступив, как сказано, и приблизившись к печенегам, они по неопытности не захотели дать им сражение немедленно, но откладывали со дня на день. У войска и у животных кончилась пища. Враги, веселые от изобилия, проходили, гомоня, вблизи ( лагеря и снова возвращались, Ромеи же, страдая от недостатка продовольствия и робея от каждодневного их вида и крика, сами, без сражения, обратились в бегство. Ночью, сев на коней, они бежали, но не избежали рук вражьих²⁷⁰. Так сам собою, от

1 άπόστηλε ркп απόστειλε, απόστελλε? B-Ε 4 αυτού ркп αυτούς B-Ε, ο'ίπποι ркп οί ϊπποι B-Ε, τήσπάνεως ркп της σπάνεως Β-Ε 6 αύτώ ркп αυτό Β-Ε 8 * ξς ' 8-9 επιβουλή ркп επιβολή ? Β-Ε 13 λαόν σων ркп λαού σοι(ср. с. 180.8-9) Б, έπιβουλήν ркп έπιβολήν ? B-Ε 16 έχεις ркп ει έχεις Β-Ε 19 σπανί ркп σπάνει Β-Ε 20 ξζ' 25 έξαπερίας ркп εξ απειρίας Β-Ε 27 γαρ ίόντες ркп γαυριώντες Л, τήσπατάλης ркп της σπατάλης Β-Ε 28 ύποχωροΰσιν ркп ύπεχωρούσαν ? Β-Ε 29 τήσπάνεως ркп της σπάνεως Β-Ε

Советы и рассказы Кекавмена

γον τας χείρας των ύπεναντίων, και γέγονεν εκούσιος και εξ απειρίας κατάλυσις του στρατού. Τοις γαρ κοπώ και καμάτφ ταλαιπω-ροΰσι και ένδεια ει και πολέμου προσδοκία επίκειται, άχθος και θόρυβον ταϊς ψυχαΐς έμποιεϊ και αμαχητί την τροπήν εργάζεται. 5 Φεύγε, στρατηγέ, τας ήδονάς, ϊνα μη περιπέσεις ως ορνεον εις

παγίδα.

§29

* Ei δε άκριτης ει, έχεις δε τοπάρχην γείτονα, ει μεν είρηνικώς εστί μετά σου, ειρήνευε και συ μετ' αυτού· πλην μη πιστεύσης αύτφ· εκών μη βλάπτε, την δε χωράν σου φύλαττε καλώς. Ει δε μη βλαπ-

10 τόμενος παρ' αύτοΰ επιχειρήσεις βλάψαι αυτόν, πρώτον μεν διεγείρεις αυτόν τε και τους λοιπούς τοπάρχας κατά σου και ποιείς πάν-τας άποστήναι 'Ρωμαίων και δολιεύεσθαι αυτούς, έπειτα δε φοβούμενοι την δολιότητά σου ύπερασπιούσιν (л. 163 об.) αύτοΰ και είτε λαθραίως είτε φανερώς έπιθέντες σοι χειρώσονταί σε. Ει δ' ου δυνη-

15 θώσιν, αλλ' ούν βλάψουσι και σε και την χωράν του βασιλέως τα μέγιστα. Και έκτοτε ει και (с. 25) άγάπην θέλεις ποιήσαι, ουκ άληθεύσουσι προς σε. * Ει δε ό πλησίον σου τοπάρχης επιχειρήσει σε βλάπτειν, μη θρασυνθής κατ' αύτοΰ, αλλ' ύπουλεύσου αυτόν και ύποκρίθητι εΐρήνην και απλότητα. Φύλαττε δε την χωράν σου και

20 ποίησον φίλους, ει δύνασαι, εκ της χώρας αύτοΰ, δπως δι' αυτών μανθάνης τας βούλας αύτοΰ, και απόστελλε αύτοίς δώρα κατιδίαν. Απόστελλε δε και τφ τοπάρχη δώρα φανερώς ύπουλευόμενος αυτόν. Καταχαυνώσαντος γαρ σου αυτόν δια τε των δώρων και της υποκριτικής αγάπης, άμεριμνήσει. * Και τότε έπισωρεύσας συ τον λαόν σου

25 λεληθότως και μετά σπουδής, επελθε αύτφ τε και τω λαφ αύτοΰ αίφνίδιον και ουκ αστοχήσεις· εξαλείψεις και αφανίσεις αυτόν. Και συ μεν έπαινεθήσπ παρά πάντων εχθρών τε και φίλων ως μη γενόμενος αίτιος της ενάρξεως αύτοΰ, τροπωσάμενος δε άριστα τον ένάρξαντα, καί παρά βασιλέως τιμάς και ευεργεσίας λήψη

30 ως (л. 164) στρατηγήσας καλώς· εκείνος δε εί καί δυνηθη άπο-

Стратегикон

неопытности, произошел развал войска²⁷¹. Ведь к страданиям от трудов, усталости и нужды добавилось и ожидание битвы, оно вселило в души уныние и смятение и вызвало поражение, хотя сражения и не было. Избегай, стратиг, наслаждений, чтобы не попасть как птица в тенета²⁷².

§ 29. Оботношениях стратига пограничной области с предводителями соседних народов

Если ты акрит, а твой сосед — топарх²⁷³, и если он поддерживает с тобой мирные отношения, храни и ты мир с ним. Но не доверяй ему. Сам по возможности не вреди, но свою область охраняй хорошенько. Если же ты, не потерпев от топарха ущерба, примешься вредить ему, то прежде всего восстановишь против себя и его и прочих топархов и вынудишь всех отложиться от ромеев²⁷⁴ и предать их. Затем, боясь твоего коварства, топархи будут защищать | его и, напав тайно или явно, схватят тебя, а если и не сумеют, то все равно всячески навредят и тебе и стране василевса. С этого времени, если ты и захочешь подружиться, они не будут искренними с тобой. Если же соседний с тобою топарх сам начнет вредить тебе, не храбрись перед ним, а обмани его, притворись миролюбцем и проста- « ком²⁷⁵. Охраняй свою область и заводи, если сможешь, друзей в стране топарха, чтобы через них узнавать о его замыслах. Подарки им пошли тайно, дары же топарху отправь явно, чтобы провести его. Когда ты смягчишь топарха дарами и притворной дружбой, он будет беспечен²⁷⁶. Затем ты тайком и побыстрее собери свое войско ²⁷⁷, внезапно напади на него и на его войско, и не потерпишь неудачи: разгромишь и уничтожишь его. И все будут хвалить тебя, и враги и друзья, как человека, который, не будучи виновником его нападения, ловко разгромил зачинщика. И от василевса ты получишь чины и блага за то, что | оказался хорошим стратегом. Что же до топарха, то даже если ему удастся бежать, он явится, обесчещен-

2 κόπωκαμάτω ркп κόπφ καί καμάτφ B-Ε, κοποκαμάτφ ? B-Ε 7* ξη', ειρηνικός ? Γ 9 ενόν μη βλάπται ркп ενόν μη βλάπτε B-Ε, εκών μη βλάπτε ? Β-Ε 10 έπίχειρήσας ркп επιχειρήσεις Β-Ε 13 ύπερασπιώσιν ркп ύπερασπιοΰσιν B-Ε, είτα ркп ε'ίτε Β-Ε 14 έπίθέντεσοι, χειρήσονταί σον ркп έπιθέντες σοι χειρώσονταί σε Β-Ε 17 * ξθ' 18 ύπολεύσου αυτών ркп ύπουλεύσου αυτόν Β-Ε 21 μανθάνεις ркп μανθάνης Β-Ε 23 αυτού ρκπ αυτόν Β-Ε 24 μερημνήσει ρκπ άμεριμνήσει Β-Ε, * ο' 25 λελυθώτα ρκπ λεληθότως Β-Ε 28 αίνάρξαιος ρκπ ενάρξεως ρκπ 30 ως ως ρκπ ως Β-Ε

Советы и рассказы Кекавмена

δρασαι, απρόσωπος και απαρρησίαστος εσειται είς τους γειτνιώντας αύτψ τοπάρχας και συγγενείς, ως αίτιος γενόμενος του κακού. Έροΰσι γαρ αύτω, ώς· «Άξια πέπονθας· μη πολεμούμενος γαρ τι δουλείαν εϊχες βλάπτειν ξένην χωράν και μη βλάπτοντας σε έχθραί-5 νειν και διεγείρειν κατά σου ;» Και ουδέ βοηθήσουσιν αύτφ, άλλα μάλλον αίδεσθήσονται και φοβηθήσονται σε ως αληθή στρατηγόν. * Πλην οπόταν είσέλθης και κουρσεύσης την χωράν αυτού, ει μεν είσι, κλησοοραι όθεν εισήλθες, μη ύποστρέψης την αυτήν όδόν. Εκείνοι γαρ γινώσκοντες την δυσκολίαν των κλησουρών προκαταλάβωσιν

10 αύτας και ύποστρέφοντός σου κλασματίσουσί σε. Όποιον έποίησεν ό Τριβούνιος ό Σέρβος τφ κατεπάνω Δυρραχίου Μιχαήλ τω του λογο-θέτου υίφ εις Διοκλείαν και απώλεσε τον λαόν αύτοΰ έπέκεινα των τεσσαράκοντα χιλιάδων οντά. Είσελθών γαρ ό δηλωθείς κατεπάνω είς Διοκλείαν έκούρσευσεν, ύποστρέψας δε εύρε κατεχομένας τας

15 κλησούρας όθεν εισήλθε, και έάλω. Και εί τάχα ειχεν αλλην όδόν είς το έξελθεϊν ασκύλτως, (л. 164 об.) άλλα από κακοβουλίας, μάλλον δια απειρίας (с. 26) έάλω. * Σύ δε έχε κατασκόπους και τοπο-δέτας έντρεχείς, και προ του είσελθείν σε κατασκοπευσάτωσαν τάς οδούς· και αφ' ου εΐσέλθης και κουρσεύσεις, έξελθε δι' άλλης όδοΰ

20 καί έξεις το άφρόντιστον. Εί δε και ουκ εστίν άλλη οδός, εϊσελθε εξαίφνης άμήνυτος καί κουρσεύσας υπόστρεψαν τάχιον όθεν εισήλθες. Εί δ' ούν, οπόταν είσέλθης κουρσεΰσαι, εασον λαόν ϊνα κρα-τήσωσι τάς κλησούρας καί τάς κορυφάς των ορέων, καί άνδρας γενναίους καί έντρεχείς τους έξάρχοντας αυτών, καί κουρσεύσας

25 υποστρέψεις μετά της του Θεοΰ βοηθείας έχων το άφρόντιστον, χαίρων καί εύφραινόμενος.

§30

Φύλαττε, ακρίτα, τα κάστρα καί την έμπιστευθείσαν χωράν, καί τοις πλησίον σου τοπάρχαις μη έμπιστεύου, εϊ και πάνυ όμολο-γοΰσιν είναι φίλοι σου. * Ε'ίπω σοι τι τοιούτον συμβάν. Κάστρον εστίν

30 εις τα μέρη της Μεγάλης Αρμενίας· εστί δε είς ύψηλον τόπον, έχον επάνω πεδίον ίκανόν, αρκούν καί περισσεΰον τοις οίκούσιν εις το κάστρον εις την σπόριμον γήν καί είς την νομήν των κτηνών (л. 165)

Стратегикон

ный и униженный, к соседним с ним топархам и родичам как виновник несчастья. Ведь они ему скажут: «Ты получил по заслугам. Какая тебе была нужда, не подвергшись нападению, вредить чужой стране, делать своими врагами и поднимать против себя людей, не причинивших тебе ущерба?» И они не помогут ему, а, напротив, будут уважать и бояться тебя как настоящего стратига. Впрочем, когда ты вступишь в его страну и будешь ее разорять, то, если есть кли-

суры^21К, через которые ты прошел, не возвращайся той же дорогой. Ведь враги, зная в клисурах труднопроходимые места, заранее займут их и при твоем возвращении разгромят тебя. Так сделал Триву-ний Серб²⁷⁹ в Диоклее ²⁸° с катепаном Диррахия²⁸¹ Михаилом²⁸², сыном логофета²⁸³, и разгромил его войско, насчитывавшее более сорока тысяч человек²⁸⁴. Упомянутый катепан, вторгшись в Диок-лею, разорил ее, а при возвращении обнаружил, что клисуры, через которые он вторгался, заняты, и был схвачен. Может быть, у него был другой путь, чтобы уйти спокойно, | но по недомыслию, а скорее — по неопытности, был взят в плен²⁸⁵. Ты же имей лазутчиков и опытных проводников (?)²⁸⁶, и, прежде чем ты вторгся, пусть они разведают дороги. Вторгшись для разорения одной дорогой, возвращайся по другой — и не будешь иметь забот. Если же нет другой дороги, вторгайся внезапно и скрытно, а совершив разорение, возвращайся поскорее тем же путем, которым вторгся. А если это невозможно²⁸⁷, то, когда ты нападаешь для опустошения, прикажи отряду из храбрых воинов с опытными предводителями занять клисуры и вершины гор²⁸⁸ и, совершив набег, возвращайся²⁸⁹ с Божьей помощью спокойно, радуясь и веселясь.

§ 30. Обопасности поверить в дружбу топарха

Охраняй, акрит, крепости и вверенную тебе область и не доверяй соседним с тобою топархам, хотя они будут всячески клясться, что являются твоими друзьями. Расскажу²⁹⁰ тебе, как случилось нечто подобное. Есть крепость в пределах Великой Армении²⁹¹. Она расположена на высоком месте, имеющем сверху значительную площадь, которой в избытке хватает жителям крепости для посевов, пастьбы скота | и для всех их нужд. Место отовсюду защищено

2 συγγενείς ркп συγγενείς В-Е 7 * оа' 17 * οβ' 17-18 τοποθέτας ? B-Ε, τοποδείκτας ? Г 19 κουρεύσεις ркп κουρσεύσεις B-Ε 20 άλλη ркп άλλη B-Ε 28 έμπιστεύω ркп έμπιστεύης B-Ε, έμπιστεύου Б-Р 29 * ογ' 31 περισεύουν ркп περίσσευαν Β-Ε

' ,w,, τ »r» , ł«4i J l

''ilOł »* ^ł 14 1 ^г'^|-ПП,_д1! , CjiT^

!,. iTTt _t <л ι ι U ,. t, y ι

, , ' - _t t ' ' - j -χ». n,(f ' } ' »

VTT . -'í/ i - '» ,', > \^ł* \ '-t -,(Π -"ι j'

ή » л ·; иг \ , *"$: f

Советы и рассказы Кекавмена

αυτών και εις πασαν αυτών χρείαν, πάντοθεν κρημνοϊς και φάραγξι βαθείαις κατησφαλισμένον, μη δεχόμενόν πόθεν παρά τίνος πολεμη- ί θήναι. Ουδέ γαρ εστί τινι δυνατόν ανελθεϊν έκεΐσε ει μη δια στε- J νής όδοο μιας, και τότε είσελθείν πρώτον δια της πύλης του κάστ- í

5 ρου, και τούτο μετά δυσκολίας πολλής. Τούτου ούν του όχυρώμα-τος ουδέν ην ασφαλέστερον. Έπεθύμει δε ό του Τοβίου τοπάρχης και πάππος μου εγκρατής αυτού γενέσθαι. Τί ούν σοφίζεται ; Ποιεί φίλον δια δώρων πολλών τον στρατηγόν του τοιούτου κάστρου, δηλώσας αύτώ, ϊνα ου αν χρήζη θαρρών άποστέλλη και λαμβάνη

10 απ' αυτού. Τούτοις ούν καταθελχθείς ό στρατηγός ετυχεν εν χρείςχ γενέσθαι σίτου, είτα δήλοι αύτώ. Ό δε μετά χαράς είπεν «"Οσον κελεύεις». 'Αποστέλλει αύτώ ζώα χίλια φέροντα σίτον, και τοις δυσίν ονοις ήκολούθει άνθρωπος ως δήθεν έπιμελούμενος αυτών. Ην συλ-λογισάμενος γαρ ό στρατηγός, δττ «Παρ¹ αυτού του εχθρού της

15 'Ρωμανίας εάν σιταρκισθη το κάστρον μου, τίνος άξιος είμι ;» Είτα καταλαβόντος του σίτου ανοίγει μετά χαράς τας πύλας του είσελθείν και τα ζώα και τους έπακολουθοΰντας αύτοΐς. Οι (с. 27) δε ώπλισμενοι δντες προς μάχην και кгкри(л. 165 ο6.)μμέ-νας έχοντες τας ρομφαίας αυτών όπηνίκα είσήλθον, έσπάσαντο τας

20 πύλας του κάστρου. Και κτείνουσι μεν τους κονταράτους, γίνονται δε εγκρατείς του κάστρου. Και γίνεται ή φιλία συμφοράς πρόξενος και μνήμης αξία. Χρή ούν σε φυλάττεσθαι από των φίλων μάλλον ή των εχθρών. Ει γαρ ουκ έπίστευσεν ό στρατηγός τοις νομιζομέ-νοις αυτού φίλοις, αλλ' έξω της πύλης προσέταξεν αποφορτώσαι τον

25 σίτον, έκέρδανεν αν αυτόν και εις κενόν ή πανουργία αυτών κατέ-ληγεν και ό στρατηγός εϊχεν το αφρόντιστον. * Ειπώ δε σοι και έτερον σόφισμα εθνικού. Ό Κατακαλών ό Κλαζομενίτης στρατηγός ην 'Ραουσίου. Ήθελε δε στήσαι τρόπαιον ό στρατηγός δια φιλίας πλαστής. Ην δε εις τα κάστρα Δαλματίας εις την Ζένταν και εις την

30 Στάμνον τοπάρχης Βοϊσθλάβος ό Διοκλητιανός. Ήβούλετο δε κρα-τήσαι αυτόν. Και τι ποιεί ; Συμφιλιάζεται αύτώ άποστέλλων προς αυτόν δώρα πυκνότερον, άπατήσαι αυτόν εν τούτοις βουλόμενος.

Стратегикон

l пропастями и глубокими ущельями, и никто не может ни с какой стороны подвергнуть его нападению Подняться туда можно только по единственной узкой дороге и лишь тогда войти в ворота крепости. Но и это возможно с большими трудностями Итак, ничего не было надежнее этого укрепления. Но вот топарх Товия ²⁹², мой дед²⁹³, возгорелся желанием овладеть крепостью Что же он для этого придумывает' С помощью многочисленных подарков он делает своим другом стратига крепости, заявив ему, что, в чем бы тот ни нуждался, пусть смело посылает [за этим] и получит от него Итак, у прельщенного этим стратига случилась нужда в хлебе, и он сообщил об этом тому. Тот же с радостью ответил: «Сколько велишь'». Он посылает ему тысячу животных²⁹⁴, груженных хлебом. [Каждую] пару ослов сопровождал человек, будто бы для попечения о них. Стратиг рассуждал так: «Если моя крепость будет снабжена хлебом самим врагом Романии²⁹⁵, то чего я заслуживаю?»^2%. Далее, когда хлеб был доставлен, он с радостью открывает ворота, чтобы вошли животные и их провожатые. Когда же те вошли, вооруженные для битвы и | припрятавшие свои мечи, они сняли ворота, перебили кондаратов²⁹⁷ и оказались господами крепости²⁹⁸. Так дружба стала причиной беды, что достойно памяти. Поэтому нужно, чтобы ты опасался друзей больше, чем врагов²⁹⁹, так как если бы стратиг не поверил мнимым своим друзьям, а приказал сгрузить хлеб за воротами, то он получил бы его как прибыль, хитрость их кончилась бы ничем, и стратиг не имел бы забот. Расскажу тебе и о другой уловке иноплеменника ³⁰°. Катакалон Клазоменит ³⁰¹ был стратигом Рагузы³⁰² И захотел стратиг водрузить трофей с помощью притворной дружбы. В крепостях Далмации³⁰³, в Зете³⁰⁴ и Стамне³⁰⁵, был [тогда] топархом Воислав Диоклейский³⁰⁶. Стратиг захотел схватить его³⁰⁷. Что же он делает? Он сдружается с ним, посылая ему обильные дары и желая его с их помощью обмануть. Тот

' ь β

1 Слова αυτών χρείαν πάντοθεν повторены в ркп дважды б τουτοβίου ркп του Τιβίου B-Ε, του Τοκίου Б, του Τοβίου Γ, 7 εγκρατείς ρκπ εγκρατής Β-Ε 11 Ό δε μετά χαράς εϊπεν ркп Ό δέ· "Μετά χαράς", είπεν, Б 14-15 του εχθρού της ρωμανίας· ркп του εχθρού της Αρμενίας Β, του εχθρού, της 'Ρωμανίας Б 25 αυτών ρκπ αυτόν B-Ε καινόν ρκπ κενόν Β-Ε 26 * οδ' 27 κλυζομενίτης ρκπ Κλαζομενίτης ? Β-Ε 30 Διοκλειανός ? Β-Ε

* ·" v ,o "

n U«

O Ό»¹ Я Ί

f ! '

Советы и рассказы Кекавмена

Ό δε εί και εθνικός ην, άλλα την φυσικήν και την από πείρας σοφίαν είχε, καί τα μεν δώρα έλάμβανεν, ύπεκρίνατο δε και δούλος είναι του βασιλέως ως δήθεν δια της καλοκαγαθίας καί των χαρισμάτων του στρατηγού. "Εχοντος δε καί του τοπάρχου παίδα άρτι-

5 γένη, έμήνυεν о (л. 166) στρατηγός δέξασθαι τούτον από του άγιου βαπτίσματος. Του δε μετά χαράς είπόντος· «Καί εί κελεύεις καί ελθης εις την οίκίαν μου», ό στρατηγός ουκ ήθέλησεν. Έτύπωσαν ούν αμφότεροι, Ίνα εν μέσω του θέματος του στρατηγού καί της χώρας του τοπάρχου ποιήσουσι την συντεκνίαν. Είχε δε δρόμωνας

10 παρασκευασμένους εις την θάλασσαν ό στρατηγός (παρά θάλασσαν γαρ ην ό τόπος), ίνα οπόταν νεύση κρατήσαντες ρίψωσιν αυτόν είς τον δρόμωνα. Την αυτήν δε βουλήν είχε καί ό τοπάρχης, καί είχεν άνδρας γενναίους παρασκευασμένους εν τφ κρύπτω, ϊνα οπόταν ποίηση σημείον όπερ αύτοίς διετάξατο, έκπηδήσαντες κρατήσωσι τον

15 στρατηγόν καί τους συν αύτφ· δ καί γέγονεν. Είτα ήνώθησαν καί άσπασάμενοι έκαθέσθησαν. "Αμα ούν τφ καθεσθήναι αυτούς σημείου γενομένου έκύκλωσαν τον στρατηγόν καί δήσαντες αυτού χείρας καί πόδας αγουσιν (с. 28) αυτόν δέσμιον μετά καί του υιού αυτού καί των συν αύτφ πάντων καί τους δρόμωνας είς την Στάμνον.

20 Καί οίς βρόχοις και δικτύοις ήβούλετο ζωγρήσαι έζωγρήθη, είς ονει-δισμόν 'Ρωμαίων. Καί πρόσεχε Ίνα μη δ σοφίζη γένωνται τρόπαια ετέρων ή γαρ ετέρων πονηρία ετέρων γίνεται δόξα καί κέρδος. Δει ούν σε λογισμένα πράττειν Εγώ γαρ ουκ αρχαία σοι παρήγαγαν, αλλά όσα προ μικρού των ήμερων ημών συνέβησαν. Οι πλείονες γαρ

25 στρατηγοί από των νομιζομένων φίλων επαθον

§31

* (л. 166 об.) Δημήτριος πόλις εστί της Ελλάδος παρά θάλασσαν, από τε της θαλάσσης καί των κύκλωθεν βαλτών έξησφαλισ-μένη. *Ης εγκρατής γέγονεν ό Δελιάνος· τοπάρχης δε ην ούτος Βουλγάρων. Εγκρατής δε αυτής γεγονώς ούτος άπέστειλεν εν αύτη στρα-

30 τηγόν άρχαΐον καί εμπειρον εις τα πολέμια (ό γαρ στρατηγός τη των Βουλγάρων διαλέκτω τζελνίκος λέγεται) Λυτοβόην τ&#

Поиск по сайту: