M. Januarius; m. Februarius; m. Martius; m. Aprilis; m. Majus; m. Junius; m. Julius (Quintilis); m. Augustus (Sextilis); m. September; m. October; m. November; m. December
Homĭnes in oppĭdis et in urbĭbus templa aedificabant.Templum domus dei putabatur. Deus in caelo et in templo habĭtat. Saepe homĭnes antiqui deos orabant in templo. In multis terris templa auro argentque pulchre ornabantur. Graeci in templis simulacra deorum collacabant. Romani gladios et scuta, praedam belli, in templis praebebant et deis consecrabant. Antiqui popŭli multos deos colebant. In templis deis sacrificabant. Multae feriae Romanorum sacrae erant.
Domus, us (f) - дом
Putare – думать, мыслить, считать, полагать
Orare – молить, просить
Simulacrum, i (n) - изображение
Collocare – ставить, помещать
Gladius, i (m) - меч
Scutum, i (n) - щит
Praeda, ae (f) – добыча (военная)
Praebere, 2 – давать, доставлять
Consecrare - посвящать
Feriae, -arum (f, pl) - праздник
Sacer, -cra, -crum - священный
Текст 6. De Proserpina
Ceres dea antiqua fertilitatis erat. Ceres filiam Proserpinam habebat. Olim Proserpina, puella pulchra, in pratis Siciliae ambulabat, cum amicis suis ludebat et flores legebat. Subĭto equos nigros et vehicŭlum aureum puella videt. In vehicŭlo deus Pluto, rex inferorum, sedet. Pluto puellam rapĭt et sub terram in regnum suum portat. Ibi eam reginam inferorum facĭt. Ceres, mater Proserpinae, filiam suam in terra invenire non poterat. Ceres eam mortuam putabat et cum dolore mortem filiae suae deflebat. Hoc tempus omne in terra frigĭda hiems erat. Plantae non florebant. Agri ab aratorĭbus non arabantur. Homĭnes et animalia dolebant et laborabant.
Juppĭter videt hoc discrimen et Proserpinae dicĭt: “Per sex menses in terra vivĕ et sex menses sub terra vivĕ cum tuo marito!”
Itaque nunc per sex menses Proserpina in terra vivĕre poterat: mater Ceres laeta erat. Ver et aestas tum in terra erant. Postea Proserpina ad maritum suum sud terram veniebat: mater Ceres erat dolorosa. In terra autumnus et hiems erant. Et tota natura dormiebat.
Discrimen, -mĭnis (n) – критическое положение (ситуация)
Sex - шесть
Vivĕre - жить
Maritus, i (m) – муж, супруг
Itaque – и так, поэтому
Nunc - теперь
Laetus, a, um – радостный, веселый
Tum – тогда, в то время
Venire – приодить, приезжать
Totus, a, um – весь, целый
Dormire - спать
Текст 7. De Theseo (1)
Aliquando Minos, rex Cretae, cum incŏlis Attĭcae bellabat. Nam Aegeus, rex Atheniensium, filĭum Minois necavit, nunc studebat adversarium donis placare. Minos autem: “Injuria, - inquit, - me violavistis”. ItaqueMinos jussit septem puĕros et septem puellas in Cretam deportare quotannis. Illi puĕri et puellae Minotauro, bestiae saevae, in cibo praebebantur. Minotaurus in labyrintho habitabat. Daedalus, artifex clarus, illud opus mirabĭle creavit.
Cum Minos tertium tributum postulavit, Theseus, filius Aegei, patri suo et civĭbus Athenarum dixit: ”Satis diu libĕros misĕros monstro horrĭdo praebuĭmus. Multi filii filiaeque civium nostrorum miserrĭme perierunt. Nunc ego in Cretam cum libĕris vestris navigabo, beluam illam necabo et hanc poenam turpem finiam.”
Deinde Aegeus navigium velis atris ornavit et dixit nautis: “Si filius meus Minotaurum occidet, ornate navigium velis albis, si non – atris!”
Theseus, i (m) - Тезей labyrinthus, i (m) – лабиринт Cibus, i (m) – еда, корм
Aliquando - однажды Daedalus, i (m) - Дедал
Creta, ae (f) - Крит artifex, -cis (m) – мастер velum, i (n) - парус
Bellare – вести вой opus, opĕris (n) – труд, произведение
Aegeus, i (m) - Эгей mirabĭlis, a, um – удивительный, поразительный
Saevus, a, um - свирепый navigium, i (n) - корабль
Текст 8. De Theseo (2)
Septem puĕri et septem puellae pro sacrificiis in Cretam navigaverunt. Ariadna, Minois filia, misericordia commota, Theseo glomus fili longi donavit. Puella volebat, ut Theseus redĭtum labyrintho reperiret*. Illa gladĭum mirum item Theseo dedit, ut Minotaurum superaret*.
Theseus Minotaurum occidit. Postea ipse cum puĕris puellisque cum Ariadna fugae se mandavit. Omne intĕgri in Graeciam navigabant. Theseus autem verba patris de velorum colorĭbus memorĭa non retinuit. Vela atra, quae calamitatis signum erant, non mutavit. Aegeus, ad litus maris in saxo sedens, filii adventum expectabat. Vela nigra conspexit, filium vivum videre desperavit et in mare se praecipitavit. Id mare nunc Aegaeum appellatur.
Pro (+abl.) – как, в качестве integer, -gra, -grum – целый, невредимый
Sacrificium, i (n) – жертва (жертвоприношение) color, is (m) - цвет
Superare – преодолевать, побеждать superaret (Imp. Conj. Act.) – победил бы
Occido, occidi, occisum, 3 - убивать
Ipse - сам mare Aegaeum – Эгейское море
Fugae se mandare – обратиться в бегство
Текст 9. De Sparta
Sparta olim erat oppĭdum Graeciae. Lacedaemonii sive Spartani in Sparta habitabant. Oppĭdum muros fixos non habebat, fortitudo virorum Spartam defendebat. Lycurgus civitatem Spartanam praeclare instituebat. Secundum leges Lycurgi pueri, adulescentes, juvĕnes corpŏra exercebant. Libĕri discebant parentes et senes honorare, legĭbus parere, modeste respondere. In gymnasiis Spartanis puĕri ludebant et discebant: gymnasium erat schola disciplinae et patientiae. Corona lauri uti praemium puĕris dabatur. Simulacra Hermae dei gymnasia ornabant, nam in tutela Hermae erant.
Lycurgus, i (m) – Ликург (царь)
Olim – некогда, когда-то
Civĭtas, -tatis (f) – община, государство
Praeclare - прекрасно
Instituĕre – учреждать, устанавливать
Secundum + acc. – согласно, сообразно
Adulescens, -entis (m, f) – юноша, девушка
Juvĕnis, is (m, f) – юноша, девушка
Exercere – упражнять, тренировать
Libĕri, -orum – дети (свободных граждан)
Parens, -entis (m, f) - родитель
Senex, senis (m) - старик
Honorare – почитать, уважать
Parere – повиноваться, подчиняться
Modeste - скромно
Gymnasium, i (n) - гимнасий
Ludĕre – играть, учиться
Disciplina, ae (f) – дисциплина, учение
Patientia, ae (f) - терпение
Corona, ae (f) - венок
Laurus, i (f) - лавр
Uti - как
Praemium, i (n) - награда
Simulacrum, i (n) - изображение
Hermes, ae (m) - Гермес
Tutela, ae (f) – защита, покровительство
Текст 10. De Aenea
Graeci jam diu Trojam urbem oppugnant. Decĭmo anno Trojam capiŭnt. Aeneas, unus e ducĭbus Trojanorum, cum patre sene et filio parvŭlo et cum sociis naves conscendit. Post multos et longos errores in Italiam advenit. Rex Latinus Aenean in hospitium accĭpit. Et Latinus filiam Laviniam in matrimonium ei dat. Sed primum Trojani cum Rutŭlis pugnabant. Enim Latinus antea filiam Laviniam Turno, Rutulorum duci, in matrimonium dare promittebat. Aeneas Turnum vincit. Postea Aeneas oppĭdum Lavinium condĭt. Ascanius, Aeneae filius, (sive Julus appellatur) Albam Longam urbem novam aedificabat. Ea gente Romŭlus, condĭtor Romae, erat.
Tantălus, Jovis filius, rex Phrygiae, omnĭbus deis carus erat. Et Juppĭter jussit eum admitti ad convivia deorum. Tamen Juppĭter vetuit ea, quae audit, hominĭbus aperire.
Tantălus autem putabat hoc sibi licere. Ob eam perfidiam Juppĭter jussit eum apud infĕros in media aqua collocari et perpetŭa siti et fame cruciari. Nam quamquam in media aqua stabat, Juppĭter jussit aquas recedĕre, si Tantălus haurire cupiebat.
Item poma pulcherrĭma ei super caput pendebant, sed, si is ea cupiebat decerpĕre, Juppĭter jussit ramos vento amoveri. Nec dormire quidem misĕro licuit, nam capĭti ejus saxum ingens impendebat, cujus ruinam semper timebat. Talia de Tantălo poētae antiqui tradŭnt.
Tantalus, i (m) - Тантал Phrygia, ae (f) - Фригия
Carus, a, um - дорогой admitti (infin. praes. pass.) – допускать, позволять