Советско-польская война.

21 лютага 1918 г. выканкам Усебеларускага з'езда звярнуўся да народаў Беларусі з першай устаўной граматай, у якой яшчэ аб'явіў сябе часовай уладай на Беларусі. Да адкрыцця сойма выканаўчыя функцыі ўскладаліся на створаны выканкамам - Народны сакратарыят.

9 сакавіка 1918г. выканкам Усебеларускага з'езда прыняў другую ўстаўную грамату, у якой аб'явіў Беларусь народнай рэспублікай – БНР. Выканкам быў пераіменаваны ў Раду БНР. Выканаўчым органам аб'яўляўся Народны сакратарыят, які назначала Рада і які быў адказны перад ёй.

25 сакавіка 1918 г. на сесіі Рады была прынята трэцяя ўстаўная грамата, якой абвяшчалася незалежнасць БНР.

Але Германія не прызнавала БНР. Не дапамог нават зроблены Радай БНР адчайны крок, які не прынёс ніякіх дывідэнтаў, але пакінуў цяжкі след у яе гісторыі: 25 сакавіка 1918г. на закрытым паседжанні быў прыняты тэкст тэлеграмы германскаму імператару Вільгельму II, у якой выказвалася ўдзячнасць за вызваленне Беларусі ад бальшавіцкага прыгнёту і анархіі.

Пасля лістападаўскай рэвалюцыі 1918г. у Германіі Расія дэнансавала Брэсцкі мірны дагавор і рушыла Чырвоную Армію на Захад. 10 снежня 1918г. Чырвоная Армія увайшла ў Мінск. Большасць членаў Рады і урада БНР пакінулі сталіцу.

Прыняцце акта аб незалежнасці БНР, дзейнасць яе Рады актывізавалі рост нацыянальнай самасвядомасці беларусаў, прымусілі бальшавіцкі ўрад У.І.Леніна перагледзець сваю палітыку ў адносінах да Беларусі і пайсці на стварэнне хоць і абмежаванай у правах, але ўсё ж беларускай дзяржаўнасці.

Утварэнне БССР.

Вырашальным крокам на шляху самавызначэння Беларусі з'явіліся рашэнні канферэнцыі беларускіх секцій РКП/б/, якая адбылася 21-23 снежня 1918г. у Маскве. Канферэнцыя прызнала неабходным стварэнне Часовага рабоча-сялянскага ўрада Беларусі, Прынятыя дакументы паставілі ЦК РКП/б/ перад неабходнасцю тэрмінова вырашаць праблему беларускай дзяржаўнасці.

1 студзеня 1919 г. быў абнародаваны Маніфест Часовага рэвалюцыйнага рабоча-сялянскага савецкага ўрада, які абвясціў утварэнне БССР і асноўныя палажэнні дзяржаўнага статуса рэспублікі. Уся улада перадавалася Саветам рабочых;зямля, воды, нетры, фабрыкі і заводы абвящчаліся ўласнасцю народа. Сталіцай БССР стаў Мінск.

16 студзеня 1919г., ЦК РКП/б/ прыняў рашэнне аб аб'яднанні часткі БССР з Літоўскай ССР. Спыненне нац.-дзяржаўага будауніцтва на Б. такім чынам тлумачылася аховай Савецкай Расіі ад захопнікаў.

2 - 3 лютага 1919 г. прызнанне незалежнасці БССР і тут жа было прынята рашэнне аб аб'яднанні БССР з Літоўскай ССР.

У жніўні 1919г. тэрыторыя ЛітБел поўнасцю была акупіравана польскімі войскамі. Фармальна ЛітБел праіснавала да ліпеня 1920г. 31 ліпеня 1920г. пасля выгнання Чырвонай Арміяй палякаў з Мінска, была абвешчана Дэкларацыя аб незалежнасці БССР.

У перыяд свайго другога абвяшчэння рэспубліка аднавілася толькі ў межах Мінскай губерні. Па Рыжскаму мірнаму дагавору, які быў падпісаны 18 сакавіка 1921г. паміж Савецкай Расіяй і Польшчай, да Польшчы адышла ўся Заходняя Беларусь з насельніцтвам больш чым 4 млн.чалавек. Усходнія землі па-ранейшаму заставаліся пад юрысдыкцыяй Расіі.

Такім чынам, працэс станаўлення беларускай дзяржаунасці ў I9I7-I920гг. быў надзвычай цяжкім і драматычным.

Советско-польская война 1919-1920 гг и ее итоги. 14 лютага 1919 адбылася першая савецка-польская сутычка, якая паклала пачатак вайне.

Знясіленыя грамадзянскай вайной, Чырвоная армія не магла аказаць добраузброенаму польскаму войску сур’езнага спраціулення. Акрамя таго бальшавікі адчувалі сябе у Беларусі вельмі не надзейна. У самой Б. были незадаволены уладай и паднималі паустанні. Таму ужо 19 красавіка 1919 польскія войски захапілі Вильню потым Гродна.

Хутка большасць бел. зямель трапіла пад Польскую акупацыю. У красавіку, калі палякі занялі Кіеу, напалоханы урад Леніна прапанавау Польшчы усю тэр-ыю былой ЛітБел рэспублікі у замен на мірнае пагадненне.

Польскія жаумеры адбіралі у сялян тое, што не паспелі прыбраць папярэднія акупанты. Прадукты харчавання магли атрымаць толькі тыя, хто уступіу у польскія кааператывы, а у пытальных листах запісвауся палякам. Галодныя беларусы папаунялі рады польскага насельніцтва. Дзяржауная мова лічылася польскай, рыхтавалися умовы для паступовага уключэння бел. зямель у склад Польскай дзяржавы, Але не усіх. Усходняя Беларусь была для палякау разменнай манетай, якую яны рыхтаваліся перадаць бальшавікам за іх згоду адмовіцца ад Заходней Беларуси.

Беларусы спрабавали змагацца. Вялася и партызанская барацьба, Але вынікі былі сціплымі.

Вынік: 18 сакавіка 21 года быу падпісаны Рыжскі мірны дагавор без удзелу беларускай дэлегацыі. Гэты дагавор Толькі падцвердзіу папарэднюю дамоуленасць Расіі і Польшчы аб падзеле паміж сабой Беларусі і Украіны.

Поиск по сайту: