Помощничек
Главная | Обратная связь


Археология
Архитектура
Астрономия
Аудит
Биология
Ботаника
Бухгалтерский учёт
Войное дело
Генетика
География
Геология
Дизайн
Искусство
История
Кино
Кулинария
Культура
Литература
Математика
Медицина
Металлургия
Мифология
Музыка
Психология
Религия
Спорт
Строительство
Техника
Транспорт
Туризм
Усадьба
Физика
Фотография
Химия
Экология
Электричество
Электроника
Энергетика

Татарстан Республикасы гимны



Гимнның дәүләт символы булуы. Гимн уйнала торган очраклар. Гимнны тыңлау тәртибе. Татарстан Республикасының Дәүләт гимны авторлары Р.Байтимеров, Р.Яхин. Гимн текстының эчтәлеге, көе.

Әдәбият теориясе. Гимн (1 сәгать).

Җырны башкаручы – җырчы.

Җырның яшәвендә башкаручының роле. Җырчы Р. Ваһапов – милли профессиональ эстрадага нигез салучы.

Әдәбият теориясе. Профессиональ җырчы (1 сәгать).

III. Кадерле син, кеше-туганым!

Нәкый Исәнбәт.Язучы турында кыскача белешмә.

“Өч матур сүз” шигыре. Әти-әни, туган илнең кадере. Шигырьдәге лирик герой. Шигырьнең диалог формасында язылуы. Шигырьнең Г.Тукайның “Туган тел” шигыре белән аваздашлыгы.

Әдәбият теориясе. Лирик герой. Сынландыру.

Мәҗит Гафури.Әдип турында кыскача белешмә. Рус мәсәлчеләре белән чагыштырып өйрәнү.

«Әтәч белән Сандугач» мәсәле. Мәсәлдә туган җир кадере темасының дәвам итүе. Ирек, кеше өчен ирек кадере турында белешмә. Мәсәлдә сынландыру алымы. Мәсәлнең морале.

“Ана” шигыре. Шигырьдә ана өчен бала, бала өчен ана кадере. Н.Исәнбәт шигырьләре белән аваздашлыгы. Бишек җырларының әһәмияте турында мәгълүмат.

Әдәбият теориясе. Мәсәл (2 сәгать).

Габдулла Тукай.Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты турында мәгълүмат.

“Шүрәле” әкият-поэмасы.Әкият-поэмада кеше һәм табигать мөнәсәбәтләре, туган авыл табигатенең матурлыгы. Шүрәле мифик образы. Әсәрдә егет һәм Шүрәле образларының бирелеше, аларга салынган мәгънә. Г.Тукай әкиятләренә иллюстрацияләр авторы – Байназар Әлменов (3 сәгать).

Фәрит Яруллин.Композитор турында белешмә.

“Шүрәле” балеты.Г.Тукайның «Шүрәле» әкият-поэмасына балет язылу. Балет авторлары Ф.Яруллин, Ә.Фәйзи, Л.Якобсон турында мәгълүмат. Былтыр, Шүрәле образларының бирелеше. Сөембикә образы, аңа салынган мәгънә.

Әдәбият теориясе. Балет (1 сәгать).

Муса Җәлил.Шагыйрьнең тормыш юлы, сугыш чоры иҗаты, “Моабит дәфтәрләре” турында мәгълүмат. М.Җәлилнең музей-квартирасы.

“Чәчәкләр” шигыре. Шигырьнең язылу урыны, вакыты. Шигырьдәге символлар. Ччәкләрнең матурлык һәм үлемсезлек символы буларак бирелүе. Туган илне ярату, туган илне саклау идеясе.

Әдәбият теориясе. Символ, строфа (2 сәгать).

Әмирхан Еники.Әдип турында кыскача белешмә.

“Туган туфрак” хикәясе.Әсәрнең төп идеясе. “Нигез”, “туган туфрак” төшенчәләре. Авыл табигатенең, авыл халкының бирелеше. Хикәядәге символлар. Клараның эчке кичерешләре. Авыл проблемалары (4 сәгать).

IV. Энҗе карлар явып үткән...

Галимҗан Ибраһимов.Әдип турында кыскача белешмә.

“Кар ява” хикәясе. Кышкы табигать, кар яву күренешенең тасвирлануы. Хикәядә чагыштырулар (1сәгать).

Кави Нәҗми.Шагыйрь турында кыскача белешмә.

“Кызыклы хәл” шигыре. Шигырьдә Вилдан белән булган хәлнең бирелеше. Строфа, рифмалар. Эчтәлекне ике өлешкә бүлеп карау мөмкинлеге. Шигырьдәге юмор (1сәгать).

Мәрзия Фәйзуллина.Тормыш юлы, иҗаты турында кыскача белешмә.

“Чыршының күлмәкләре” шигыре. Шигырьнең эчтәлеге, поэтик яңгырашы. Чагыштырулар, сынландыру. Шигырьдә күтәрелгән экология проблемасы (1сәгать).

Резеда Вәлиева.Шагыйрә турында кыскача мәгълүмат.

“Нәни чыршы” шигыре. Шигырьнең эчтәлеге, кулланылган троплар. Шигырьдә күтәрелгән проблема (1сәгать).

Туфан Миңнуллин.Тормыш юлы турында мәгълүмат (5 сыйныфта үткәннәргә өстәмә).

“Акбай һәм Кыш бабай” пьесасы.Пьесада Яңа ел бәйрәменә әзерлекнең бирелеше. Кыш бабай белән Кар кызы теләкләре. Яңа ел белән котлау сүзләре (1 сәгать).

V. Акыл — тузмас кием, белем — кипмәс кое.

Каюм Насыйри.Әдип турында кыскача белешмә. Аның энциклопедист галим булуы. Казандагы һәм Яшел Үзән районындагы музейлары.

“Әбүгалисина” кыйссасы. Әбүгалисина һәм Әбелхарис образлары. Аларның белемгә омтылышлары, белем өйрәнүдәге тырышлыклары. Белемнең файдасы. Әбүгалисинаның ярлы егеткә, Әбелхарисның патшага булышуы. Туганлык һәм көнчелек хисләре. Әбүгалисинаның галим булып танылуы.

Әдәбият теориясе. Кыйсса (3 сәгать).

Габделхәй Сабитов.Язучы турында кыскача белешмә.

“Чүкеч” хикәясе. Язучының әйтергә теләгән фикере. Хикәядә малай һәм ата образлары. Әсәрдә искә алынган эш кораллары.

Әдәбият теориясе. Хикәяләү (1 сәгать).

Абдулла Алиш.Язучының тормыш юлы, иҗаты турында кыскача мәгълүмат.

“Әни ялга киткәч” хикәясе. Хикәянең төп идеясе. Малайның яңага омтылышы, эшчәнлеге. Малайның өйдә башкарган эшләре. Малайның эшкә өйрәнүе турындагы мәкальләр.

Әдәбият теориясе. Хикәяләүче (2 сәгать).

Фәнис Яруллин.Әдип турында кыскача белешмә.

“Кояштагы тап” хикәясе. Әсәрнең төп идеясе. Малай һәм ана образлары. Хикәядә ялганның, ялкаулыкның фаш ителүе. Яманлыкның эзе калуы.

Әдәбият теориясе. Притча (2 сәгать).

Гөлшат Зәйнашева.Шагыйрә турында кыскача мәгълүмат.

“Кем булырга?” шигыре. Шагыйрәнең әйтергә теләгән фикере. Шигырьдә әйтелгән һөнәрләр. Һөнәр сайлауның мөһимлеге.

Мәгъсүм Латыйфуллин.Язучы турында кыскача белешмә.

“Сәйдәшнең юл башы” хикәясе. Салих Сәйдәшевның һөнәр сайлавында зур роль уйнаган вакыйга. Танылган кешеләрнең төрле һөнәрләр турында уйланулары. С.Сәйдәшевның тормышына йогынты ясаган шәхесләр.

Әдәбият теориясе. Биографик әсәр (1 сәгать).

Салих Сәйдәшев.Композиторның тормыш юлы, иҗаты турында белешмә. С.Сәйдәшев исемендәге Зур концерт залы, музее, һәйкәле (1 сәгать).

Равил Фәйзуллин.Шагыйрь турында кыскача мәгълүмат.

“Бердәнбер” шигыре. Шигырьнең төп идеясе. Бердәнбер сүзенең мәгънәсе. Шигырьнең төзелеше (1 сәгать).

VI. Ил өстендә илле дустың булсын.

Дәрдемәнд.Әдип турында кыскача белешмә.

“Ике туган” хикәясе. Хикәянең эчтәлеге. Туганлык мөнәсәбәтләренең бирелеше. Әтәч белән тавыкның кешеләштереп (персонификация) бирелүе. Сәламәт булуның, куркынычсызлыкның элементар кагыйдәләре (2 сәгать).

Һади Такташ.Шагыйрь, аның балачагы турында мәгълүмат.

“Мокамай” поэмасы.Поэманың эчтәлеге. Мокамай образының прототибы. Поэмада кулланылган сурәтләү чаралары. Тормыштагы ялгыш адымның һәлакәткә илтүе. Шагыйрьнең дуслык хисләренә тугрылыгы. Поэмадагы символлар.

Әдәбият теориясе. Поэма (3 сәгать).

Ренат Харис.Әдип турында кыскача белешмә. Аның төрле яклы иҗаты.

“Серле алан” пьесасы. Пьесаның эчтәлеге. Малайлар, карт образлары. Пьесадагы символик образлар. Ваемсызлык нәтиҗәләре. Бәхет, тынычлык өчен һәр кешенең җавалылыгы.

Әдәбият теориясе. Символик образ. Диалог. Монолог (2 сәгать).

Эльмира Шәрифуллина.Шагыйрә турында кыскача мәгълүмат.

“Дуслык, чын дуслык!” шигыре. Шигырьнең эчтәлеге, төзелеше. Дуслыкның көче турында уйлану (1 сәгать).

Шәүкәт Галиев.Язучының тормыш юлы, иҗаты турында кыскача мәгълүмат.

“Дуслык балы” шигыре. Шигырьнең эчтәлеге. Шигырьдә күтәрелгән милләтара дуслык, толерантлык проблемалары.

Шигырьнең строфалары, рифмалары, троплар (1 сәгать).

VII. Көлке көлә килә...

Шәүкәт Галиев. “Курыкма, тимим”, “Атлап чыктым Иделне” шигырьләре. Шигырьләрнең эчтәлекләре. Һәр шигырьдәге юмор (1 сәгать).

Фаил Шәфигуллин.Язучының тормыш юлы, иҗаты турында кыскача мәгълүмат.

“Ике тиен акча” хикәясе. Хикәянең эчтәлеге. Марат образы. Хикәядәге юмор. Язучының юмор аша әйтергә теләгән фикере (1 сәгать).

VIII. Һәр фасылың гүзәл, табигать!

Роберт Әхмәтҗанов.Шагыйрь турында кыскача мәгълүмат.

“Иртә әле...” шигыре. Шигырьдә табигать тасвиры. Кулланылган әдәби алымнар. Туган ил кадере.

Әдәбият теориясе. Пейзаж (1 сәгать).

Гәрәй Рәхим.Шагыйрь турында кыскача мәгълүмат.

“Апрель” хикәясе. Әсәрнең эчтәлеге. Төп идеясе. Хикәядәге чагыштырулар. Автор игътибарны юнәлткән табигать кануны.

Әдәбият теориясе. Портрет (1 сәгать).

Гомәр Бәширов.Язучының тормыш юлы, иҗаты турында кыскача мәгълүмат.

“Туган ягым – яшел бишек” повестеннән өзек. Сабантуй турындагы өзекнең эчтәлеге. Сабантуй бәйрәменең тасвирлап бирелеше. Көрәшче егетләр, Хәкимҗан образлары. Сурәтләү чаралары. Сабантуй бәйрәме тарихы (3 сәгать).

Лотфулла Фәттахов.

Рәссамның тормышы, иҗаты турында кыскача мәгълүмат. “Сабантуй” картинасында сурәтләнгән табигать, авыл кешеләре (1 сәгать).

Балалар өчен чыга торган газета-журналлар.

“Сабантуй” журналы. Журнал басылып чыгу тарихы. Журнал рубрикалары. Мәкаләләрнең эчтәлеге ( 2 сәгать).

Ятлау өчен тәкъдим ителә торган әсәрләр

Уен җырлары.

Татарстан Республикасы Дәүләт гимны.

Н.Исәнбәт “Өч матур сүз” шигыре.

М.Җәлил “Чәчәкләр” шигыреннән өзек.

Р.Вәлиева “Нәни чыршы” шигыре.

Э.Шәрифуллина “Дуслык, чын дуслык!” шигыре.

Өстәмә уку өчен тәкъдим ителә торган әсәрләр

(укытучы сайлавы буена)

«Су иясе», «Өй иясе», «Дедал белән Икар», “Албасты” мифлары.

Батулла. Албасты.

Әпипә.

Н.Исәнбәт. Туган ил.

И.Крылов. Ат белән Эт.

Г.Шамуков. Арыслан белән Куян.

Г.Морат. Чит тел. Сабан туе.

М.Җәлил. Тик булса иде ирек.

И.Юзеев. Бакчачы турында баллада.

Г.Хәсәнов. Иң кыен вакыт – шул...

Н.Арсланов. Минем кунагым.

Л.Шагыйрьҗан. Ап-ак икән эзләрем.

Йолдыз. Китапханәдәге бәхәс.

Җ.Дәрзаман. Бүләк.

Н.Измайлова. Кеше турында – кешегә.

Ф.Яруллин. Тугры дус.

Н.Дәүли. Салих Сәйдәшев пианиносы.

Н.Сладков. Дуслар-ахирәтләр.

Ф.Шәфигуллин. Акбай белән Карабай.

Г.Остер. Серне ачты.

Н.Мадьяров. Урман аланына баргач.

Г.Рәхим. Беренче күкрәү.

Б.Рәхмәт Сабан туенда.

 


НЧЕ СЫЙНЫФ

I бүлек

«Үрнәк программа»га кертелгән әдәби әсәрләр минимумы

1. Г.Тукай «Милли моңнар».

2. Г.Ибраһимов «Алмачуар» (хикәядән өзек) .

3. С.Хәким «Бакчачылар».

4. Һ.Такташ «Алсу».

5. Г.Кутуй «Сагыну».

6. М.Мәһдиев «Без — кырык беренче ел балалары» (повестьтан өзек).

7. М.Галиев «Нигез» (повестьтан өзек) .

II бүлек

7 нче сыйныф укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр

– әдәби әсәрләрне, сүзләрен дөрес әйтеп, йөгерек уку;

– авторның әйтергә теләгән фикерен аңлау, үз мөнәсәбәтен белдерү, әсәрне өлешләргә бүлә һәм планын төзи белү;

– әдәби-теоретик төшенчәләрне рус әдәбияты белеме белән тәңгәлләштерү;

– татар әдәбиятының дөнья культурасында тоткан урынын аңлау;

– авторларның тормыш юлы һәм иҗаты турында кыскача күзаллау;

– 10—12 татар, рус, чит ил язучы, шагыйрьләренең исемнәрен һәм алар язган әсәрләрне белү;

– 4 – 5 сәнгать әһеленең тормышы, иҗаты турында мәгълүматлы булу;

– Казан һәм Татарстан төбәгендәге мәдәният учаклары (музей, театр, концерт залы һ.б.), балалар матбугаты турында белү;

– төрле халыкларның фольклор үрнәкләрен татар халык авыз иҗаты белән чагыштыру;

– 6 мәкаль, 6 әйтемне русча эквивалентлары белән истә калдыру;

– төрле авторларның 3 – 4 шигырен яттан сөйли белү;

– сүзлекләр, энциклопедияләр, интернет-ресурслардан файдаланып, үзенә кирәкле материалны табу;

– төрле темаларга проект эше яклау;

– әдәби әсәрне тормыш белән бәйләп, үз гамәлләренә бәя бирү.

 

III бүлек.

Укыту-тематик план

Эчтәлек Сәгать саны
1. Халык әйтсә — хак әйтә
2. Аталар сүзе — акылның үзе
3. Ил язмышы — ир язмышы
4. Һәр чорның үз герое
5. Туган җир ул була бер генә, Туган җирнең кадерен бел генә!
6. Актыктан хаклык җиңә
7. Табигатькә дә табиб кирәк
Барысы:

Сәгать саны: барлыгы 70 сәгать, атнага 2 сәгать

Әсәрләрне уку һәм өйрәнү – 58 сәгать

Бәйләнешле сөйләм үстерү – 7 сәгать

Дәрестән тыш уку – 4 сәгать

Еллык кабатлау – 1 сәгать

 

IV бүлек

 

7 НЧЕ СЫЙНЫФ ӨЧЕН КАЛЕНДАРЬ-ТЕМАТИК ПЛАН

Дәрес темасы Дә-рес са-ны Төп эчтәлек   Көтелгән нәтиҗә Укучылар эшчәнлеге төрләре Кон троль эш төрләре Үткәрү вакыты план / факт
метапредмет предмет шәхескә кагылышлы
Халык әйтсә — хак әйтә
Хәтер катламнарындагы гәүһәрләр Йола фольклоры Йола фольклоры турында теорияне белү Халкыбыз йолаларына гомуми күзәтү Йолалар турындагы әсәрләр белән кызыксыну булдыру, сөйләмне алар ярдәмендә баету мөмкинлеген аңлау “Халык авыз иҗаты” схемасы белән эш, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр, башка милләтләрнең халык авыз иҗаты белән чагыштырып, мисаллар китерү.    
Гомернең гүзәл мизгелләре Гаилә йолалары. Бәби туе. Туй Укучыларга халкыбыз ның тарихы турында белем бирү Йола фольклоры турында белешмә бирү; йолаларның төрләрен өйрәнү Татар халык йолаларына, бәйрәмнәренә, халкыбызның үткәненә кызыксыну булдыру “Халык авыз иҗаты” схемасы белән эш, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр, чылбыр буенча уку, чылбыр буенча сөйләү, җөмләләр төзү, проект эшенә әзерлек. Проект “Ха лык- ның борын гыдан килгән йолалары”  
Халкымның күңел бизәкләре Фәтхи Бурнаш иҗаты. “Яшь йөрәкләр” драмасы Халкыбыз йолаларына кызыксыну уяту Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, “Яшь йөрәкләр” әсәрен өйрәнү Гореф-гадәт, йолаларга ихтирам тәрбияләү, аларны саклау; җыр-моңнарыбызга карата кызыксыну булдыру Төркемнәрнең чыгыш ясавы, теоретик материал белән танышу. Сорауларга җавап эзләү, ишетеп аңлау, рольләргә бүлеп уку, әсәрдә автор әйтергә теләгән фикерне табу, әдәби әсәр турында фикер алышу    
Бәетләрдә халык язмышы “Сак-Сок” бәете Халык авыз иҗатын тарих белән бәйләп өйрәтү Бәетләр турында белешмә бирү, “Сак-Сок ” бәетен өйрәнү Борынгыдан килгән халык иҗатына хөрмәт һәм халык педагогикасы ярдәмендә ата-анага ихтирам, ярату хисләре тәрбияләү “Халык авыз иҗаты” схемасы белән эш, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр, чылбыр буенча уку, чылбыр буенча сөйләү, җөмләләр төзү.    
Туган ил өчен елау да рәхәт Мөнәҗәтләр Туган ил исемнән китмәс Теоретик төшенчәләрне үзләштерү Мөнәҗәтләр турында белешмә бирү, “Туган ил исемнән китмәс” шигырен өйрәнү Халык авыз иҗаты белән кызыксыну булдыру һәм туган илгә мәхәббәт хисләре тәрбияләү “Халык авыз иҗаты” схемасы белән эш, ишетеп аңлау, дәреслек, дәфтәр белән эш, парлап сөйләшү; сүзлек белән эш, мөнәҗәт тыңлау, өйрәнү    
Шатлыгым, кайгым минем Габдулла Тукай иҗаты. “Милли моңнар” шигыре Шагыйрь яшәгән чор турында тарихи белешмә бирү Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында өстәмә мәгълүмат бирү, “Милли моңнар” әсәрен өйрәнү Татар халкының бөек әдипләре иҗатын өйрәнү аша тормышка караш булдыру Җырлар тыңлау, ишетеп аңлау; яңа сүзләр белән эш, фронталь әңгәмә, дәреслек, дәфтәр белән эш, парлап сөйләшү – үз фикереңне әйтү, Интернеттан тарихи җырлар турында мәгълүмат табу. Проект “Тукайлы тормыш”  
Асылташларга тиң хәзинәләр Бүлекне кабатлау, йомгаклау. Халыкның йолаларга багышлан ган бай мирасын өйрәнү, әхлак һәм эстетик тәрбия бирү; белгәннәрне кирәк ситуациядә искә төшереп куллана белү Йолаларны кабатлау, аның төрләргә бүленешенең принципларын истә калдыру Халкыбыз мирасына ихтирам тәрбияләү, сөйләм культурасын үстерү Төркемнәрнең чыгыш ясавы, теоретик материал белән танышу. Укылган әсәрләр турында фикер әйтү, кыскача эчтәлеген сөйләү, тест сорауларына җавап бирү, мөстәкыйль эш тест  
Аталар сүзе — акылның үзе
8-9 Милләтнең бриллиант кашлары Фатих Әмирхан “Ай өстендә Зөһрә кыз” әкияте Фатих Әмирхан иҗаты. “Ай өстендә Зөһрә кыз” әкияте. Әдәбиятта фольклоризм. Әдәбиятта фолькло ризм турында теоретик төшенчә формалашты ру Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, “Ай өстендә Зөһрә кыз ” әсәрен өйрәнү Якыннарыңа, туганнарыңа ихтирам хисләре, мәрхәмәтлелек тәрбияләү Презентация ярдәмендә язучының тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу, “Әдәбиятта фольклоризм” төшенчәсен үзләштерү, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, сәнгатьле уку.    
Үткер сүз, тапкыр сүз –уй бинасы Нәкый Исәнбәт иҗаты. “Җирән чичән белән Карачәч сылу” драмасы Театр сәнгате турында төшенчә формалашты ру Н.Исәнбәтнең тормыш юлы һәм иҗаты, фольлор өлкәсендәге эшчәнлеге турында белешмә; “Җирән чичән белән Карачәч сылу ” әсәрен өйрәнү Әсәр аша ныклы ихтыяр көче тәрбияләү Презентацияләр, өстәмә материаллар кулланып, язучының тормыш юлы, иҗаты белән таныштыру; әсәргә җиңелчә әдәби анализ ясау; сораулар һәм биремнәр, әсәрне өлешләргә бүлү, план төзү, эчтәлек сөйли белү. проект  
  Гаделлек барыбер җиңә     Г.Ибраһимов иҗаты. “Алмачуар” хикәясе Язучы яшәгән чорга бәя бирү Г.Ибраһимов ның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә; “Алмачуар ” әсәрен өйрәнү Гаделлек, кешелеклелек сыйфатлары, хайваннарга карата мәхәббәт, миһербанлы лык хисләре тәрбияләү әсәр аша, татар халкы ның милли бәйрәмнәрен, йолаларын саклап калуның һәм дәвам итүнең әһәмиятен аңлату Проект эшен яклап, төркемнәрнең чыгыш ясавы; яңа әсәр белән танышу, сәнгатьле уку, эчтәлек буенча фикер алышу, сораулар төзү, әсәрне өлешләргә бүлү, план төзү, эчтәлек сөйли белү.    
Атың яхшы булса, тормыш итү җиңел Г.Ибраһимов иҗаты. “Алмачуар” хикәясе Революциягә кадәрге чор турында тарихи мәгълүмат бирү Г.Ибраһимов ның тормышын, иҗатын кабатлау. викторина формасында сорауларга җавапбирү; “Алмачуар ” әсәрен өйрәнүне дәвам итү Хайваннарны яратырга өйрәтү Сүзлек эше, тыңлау, уку, тәрҗемә итү, сорауларга җавап бирү, сайлап уку; эш дәфтәрендәге биремнәрне эшләү; план төзү, эчтәлек сөйли белү, укыганны тәрҗемә итү.    
13-14 Аты булса, мәйдан табыла Г.Ибраһимов иҗаты. “Алмачуар” хикәясе Революция гә кадәрге чор турында тарихи мәгълүмат бирү “Алмачуар ” хикәясен уку, йомгаклау Сабырлык, хайваннарга карата мәхәббәт, миһербанлылык хисләре тәрбияләү; әсәргә таянып, татар халкының милли бәйрәмнәрен, йолаларын саклап калуның һәм дәвам итүнең әһәмиятен аңлату Презентацияләр, өстәмә материаллар кулланып, әсәрне өйрәнүне дәвам итү; хикәягә җиңелчә әдәби анализ ясау, сораулар һәм биремнәр, әсәрне өлешләргә бүлү, план төзү, эчтәлек сөйли белү. проект  
Милли киемгә мәдхия Татар халкының милли киемнәре һәм бизәнү әйберләре Милли сәнгать әсәрләре турында төшенчә бирү Татар халкының милли киемнәре (түбәтәй, калфак, читек) һәм бизәнү әйберләре (беләзек, чулпы, изү) белән таныштыру Милләтебезнең рухи мирасына ихтирам хисләре тәрбияләү Г. Ибраһимовның “Алмачуар” әсәре буенча эшләнгән иҗади эшләрен карау, (презентация) чыгышларын тыңлау. Татар халкының милли киемнәре, бизәнү әйберләре белән танышу, төркемнәрдә эш, дәреслек, дәфтәрдә эш, презентация карау    
Кайгы җиле ишек какмасын Роберт Миңнуллин иҗаты. “Килен төшкәндә” шигыре Шигъри әсәрне җиңел истә калдыру ысулларын белү Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә, “Килен төшкәндә ” әсәрен өйрәнү Гореф-гадәтләргә, халкыбыз йолаларына ихтирам тәрбияләү Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, чылбыр буенча яңа сүзләр белән сүзтезмәләр яки җөмләләр төзү; сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, сәнгатьле уку    
Рөстәм Яхин моңнарының көче Рөстәм Яхин иҗаты. Җыр сәнгате турында белешмә бирү Композитор Рөстәм Яхинның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, җырларын тыңлау Музыка әсәрләре аша туган илгә, туган җиргә мәхәббәт һәм ихтирам тәрбияләү Композиторның тормыш юлы, иҗаты белән танышу; презентация карау, җырлар тыңлау, җыр сүзләрен тәрҗемә итү, истә калдыру.    
Кеше җирдә хаклы бәхеткә Халисә Мөдәррисова иҗаты. “Көмеш дага” шигыре Бөек Ватан сугышы турында тарихи мәгълүмат бирү Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә; “Көмеш дага” әсәрен өйрәнү Халкыбызның йолаларына кызыксыну булдыру, үткәннәребезгә ихтирам хисләре тәрбияләү Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау; сәнгатьле уку, эчтәлек буенча фикер алышу; халык йолаларын искә төшерү, сүзлекчә белән эш    
Халык авыз иҗатының әдәбиятта чагылышы 2 нче бүлекне кабатлау дәресе Укыганны гомумиләш терә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүмат ны аерып ала белү Өйрәнгәннәрне гомумиләштереп кабатлау Язучыларыбыз ның фольклорны, халкыбызның гореф-гадәтләрен, йолаларын чагылдырган әсәрләргә кызыксыну уяту Укылган әсәрләр турында фикер әйтү, кыскача эчтәлеген сөйләү, викторина сорауларына җавап бирү, мөстәкыйль эш тест  
Ил язмышы — ир язмышы
Алар мәңге үлемсез Әдип Маликов иҗаты. “Ил язмышы — ир язмышы” шигыре. Гражданлык лирикасы. Пафос. Бөек Ватан сугышында катнашкан әдипләр турында тарихи мәгълүмат Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә, “Ил язмышы — ир язмышы” шигырен өйрәнү; Гражданлык лирикасы, пафос турындагы төшенчәләрне үзләштерү Туган илгә мәхәббәт тәрбияләү Бөек Ватан сугышы турында өстәмә материаллар белән танышу, презентация карау; шигырьне өлешләргә бүлү, бүлекләргә исем кую; сораулар, биремнәр үтәү, сәнгатьле уку, сүзлекчә белән эшләү; теоретик төшенчәләрне үзләштерү    
Без үлемсез туган ил белән Гадел Кутуй иҗаты.“Сагыну” нәсере. Нәсер, инверсия.   Бөек Ватан сугышы чоры турында тарихи белешмә. Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә, “Сагыну” нәсерен өйрәнү; нәсер һәм инверсия турында төшенчә бирү Туган илгә, халкыбыз батырлыгына ихтирам хисләре тәрбияләү Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау; Бөек Ватан сугышында катнашкан язучылар иҗаты белән танышу; сәнгатьле уку, сүзлекчә белән эшләү; теоретик төшенчәләрне үзләштерү, өлешчә анализ ясау.    
22 – Ил язмышы ирләр кулында Сибгат Хәким иҗаты. “Бакчачылар” поэмасы Хезмәт тәрбиясе бирү Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә, “Бакчачылар” поэмасын өйрәнү Хезмәт кешесенә карата ихтирам тәрбияләү Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау; Бөек Ватан сугышында катнашкан язучылар турында мәгълүмат бирү, һөнәрле булу турында әңгәмә; әсәр турында фикер әйтү, кыскача эчтәлеген сөйләү, сораулар төзү.    
Илһамым – туган ягым Сибгат Хәким иҗаты.” Бу кырлар, бу үзәннәрдә” шигыре Туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында өстәмә белешмә, “Бу кырлар, бу үзәннәрдә...” шигырен өйрәнү Туган җиргә, аның табигатенә мәхәббәт хисләре тәрбияләү Дәреслек, дәфтәр белән эш; парлап сөйләшү, шигырьне ярымтавыш белән уку, чылбыр буенча сәнгатьле уку, эчтәлек буенча фикер алышу, шигырьгә анализ ясау.    
Балачак хатирәләре     Рафаил Төхвәтуллин иҗаты. “Җиләкле аланнар ” повесте Язучы яшәгән чорга тарихи күзәтү Рафаил Төхфәтуллин иҗаты белән танышу, “Җиләкле аланнар” повестен уку Өлкән буынга ихтирам, туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу; ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру, план төзү.    
26- Төп астында тирән тамырлар Рафаил Төхфәтуллин иҗаты. “Җиләкле аланнар ”повесте Туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү “Җиләкле аланнар” повестен уку Үткәннәргә ихтирам тәрбияләү Әсәрне рольләргә бүлеп уку, рәсемгә карап сайлап уку, өлешләргә бүлү; план төзү, план буенча кыскача эчтәлекне сөйләү.    
28 – Сугыш язган язмышлар Мөхәммәт Мәһдиев иҗаты. “Без — кырык беренче ел балалары” повесте. Бөек Ватан сугышы чоры турында тарихи мәгълүмат Мөхәммәт Мәһдиевнең тормыш юлы, иҗаты турында мәгълүмат, “Без – кырык беренче ел балалары” повестеннан өзек белән танышу Сугыш авырлыгын үз җилкәләрендә күтәргән яшь буынга, шул чор кешеләренә ихтирам тәрбияләү Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу; төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру, план төзү.    
Хәтерләргә уелган еллар Мөхәммәт Мәһдиев иҗаты. “Без — кырык беренче ел балалары”повесте. Тартмалы композиция. Әдәбият теориясе – әсәрне аңларга өйрәнү “Без – кырык беренче ел балалары ” повестеннан өзекләр белән танышу. Тартмалы композиция турында теоретик төшенчә Укытучы һөнәренә мәхәббәт тәрбияләү Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу; презентация карау, хронологик таблица тутыру; Бөек Ватан сугышы чоры турында өстәмә мәгълүматлар белән танышу; сүзлекчә белән эш, сораулар, биремнәр үтәү, русча өзекләрне сәнгатьле итеп уку, тәрҗемә итү, теоретик төшенчәне өйрәнү    
Балачакка илтә юллар Мөхәммәт Мирза иҗаты. “Изге сукмак” шигыре Әхлак (кешелекле лек юмартлык) хисләре тәрбияләү Мөхәммәт Мирза турында мәгълүмат, балачак хатирәсе турында шигырьне уку; халык йолаларын (Питрау, Карга боткасы) искә төшерү, сөйләм телен үстерү Кеше өчен балачак хатирәләренең иң саф хисләр булуын аңлату Дәреслек, дәфтәр белән эш; парлап сөйләшү, шигырьне тыңлау, аңлау, ярымтавыш белән уку, чылбыр буенча сәнгатьле уку, эчтәлек буенча фикер алышу, шигырьгә анализ ясау    
Батырлар бар төштә – татарлар бар... 3 нче бүлекне кабатлау дәресе Өйрәнгән материалны искә төшереп, гомумиләш тереп куллана белү “Ил язмышы, ир язмышы” бүлегендә өйрәнгән материалны кабатлау, үзләштерү дәрәҗәсен билгеләү Патриотик тәрбия, туган илне, туган җирне яратырга өйрәтү Төркемнәрдә эшләү, презентация карау, викторина сораулары, мөстәкыйль эш. тест  
Һәр чорның үз герое
Ак чәчәкләр ява Нәҗип Думави иҗаты. “Беренче кар” шигыре Эстетик тәрбия бирү Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә, “Беренче кар” шигырен өйрәнү Табигатькә карата күзәтүчәнлек булдыру, һава торышының үзгәрешен аңларга, татарча дөрес репликалар белән аңлата белергә өйрәтү Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты белән танышу; сораулар төзү, җавап бирү; сүзлекчә белән эш, чылбыр буенча яңа сүзләр белән сүзтезмәләр яки җөмләләр төзеп әйтү, шигырьне тыңлау, аңлау,сәнгатьле уку.    
34-35 Давыллы еллар җырчысы Һади Такташ иҗаты. “Алсу” поэмасы. 1920 – 1930 еллар турында тарихи мәгълүмат Һ. Такташ турында мәгълүмат, “Алсу” поэмасын уку Татар шигъриятенә мәхәббәт уяту Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру; парларда эшләү, шагыйрьнең тормышы турында сораулар төзү, җавап бирү; сүзлекчә белән эшләү, чылбыр буенча яңа сүзләр белән сүзтезмәләр яки җөмләләр төзү.    
Горурлыкта була гүзәллек Һади Такташ иҗаты. “Алсу” поэмасы. Рефрен, кабатлау Әдәбият теориясе – әсәрне аңларга өйрәнү “Алсу” поэмасы белән танышу. Рефрен һәм кабатлау турындагы теоретик төшенчәләрне үзләштерү. Тормышта максатка ирешү юллары, бәхетле булу турында тәрбия. Язучының биографиясен кабатлау; тест сорауларына җавап бирү, лирик әсәр теориясе буенча өйрәнгәннәрне искә төшерү, теоретик төшенчәләрне кабатлау, яңа төшенчәләр белән танышу; поэманы өлешләргә бүлү, анализ ясау проект  
Шигырьләрдә шагыйрь язмышы Хәсән Туфан иҗаты. “Агыла да болыт агыла” шигыре Репрессия еллары турында төшенчә Хәсән Туфанның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә, “Агыла да болыт агыла” шигырен өйрәнү. Хафиз строфасы турында теоретик төшенчә Туган илне сагыну хисләрен аңларга өйрәтү Проект эшен яклап, төркемнәрнең чыгыш ясавы. Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру; парларда эшләү, шагыйрьнең тормышы турында сораулар төзү, җавап бирү. Аудиоязмада җыр тыңлау, шигырьгә анализ ясау. Яңа теоретик төшенчәләр белән танышу.    
“Бирде дөнья кирәкне...” Хәсән Туфан иҗаты. “Тамчылар ни диләр?” шигыре Репрессия еллары турында тарихи белешмә Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне ныгыту, тест ярдәмендә тикшерү. “Тамчылар ни диләр?”шигырен өйрәнү. Хисләр аша бирергә теләгән фикерне ачыклау, якыннарыңа мәхәббәт хисләре тәрбияләү Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты буенча үтелгәннәрне ныгыту, тест рәвешендә белемнәрне тикшерү; шигырьгә анализ ясау, шигырьне тыңлау, аңлау,сәнгатьле уку.    
39-40 Җан авазы Гурий Тавлин иҗаты. “Кояш болытка кергәндә” (романнан өзек). Әсәрдәге вакыйгалар һәм герой лар аша шәхес культы фаҗига сен ачу; гаделсезлек ләрне күрә, аңлый һәм дөрес бәяли белергә өйрәтү Гурий Тавлин иҗаты белән танышу, “Кояш болытка кергәндә” әсәрен уку Халкыбызның үткәненә, тарихына аңлы караш булдыру; шәфкатьлелек, миһербанлылык хисләре тәрбияләү Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру; сәнгатьле уку, сүзлекчә белән эшләү, вакыйгаларны бәяләү, сорауларга җавап бирү.    
Иң матур ил – безнең ил 4 нче бүлекне кабатлау дәресе Белем нәрне гомумиләш терә, кирәк ситуациядә куллана белү Нәҗип Думави, Һади Такташ, Хәсән Туфан, Гурий Тавлинның тормышлары, иҗатлары турында белгәннәрне ныгыту, әсәрләрен хәтердә калдыру Халкыбызның үткәненә, тарихына аңлы караш булдыру, укучыларда шәфкатьлелек, миһербанлылык хисләре тәрбияләү Язучыларның портретлары белән эш; викторина сорауларына төркемләп, парлап җавап эзләү, мөстәкыйль эш. тест  
Туган җир ул була бер генә, Туган җирнең кадерен бел генә!
42-43 Чит җирләрдә йөртә язмышлар Аяз Гыйләҗев иҗаты. “ Өч аршын җир” повесте Тарихи вакыйгаларга нигезләнеп, әсәр геройлары яшәгән чорга характеристика Аяз Гыйләҗев иҗаты белән танышу, “ Өч аршын җир ” повестеннан өзекләр уку Геройларның яшәү кыйбласы аша нәтиҗәләр ясау һәм рухи сәламәтлек тәрбияләү Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу; төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү; хронологик таблица тутыру.    
44-45 Туган җирнең кадерен читтә йөргәннәр белер Аяз Гыйләҗев иҗаты. “ Өч аршын җир” повесте Тарихи вакыйгаларга нигезләнеп, әсәр геройлары яшәгән чорга характеристика Аяз Гыйләҗев тормыш юлы, иҗатын кабатлау, тест сорауларына җаваплар бирү; “ Өч аршын җир ” повестен уку Тарих җилләренеӊ кай якка исүенә карамастан, туган җирнеӊ изге төшенчә икәнлеген төшендерү; җаваплылык хисе тәрбияләү Язучының биографиясен кабатлау, тест сорауларына җавап бирү; өйрәнгәннәрне искә төшерү, теоретик төшенчәләрне кабатлау; яңа төшенчәләр белән танышу, әсәрне өлешләргә бүлү, анализ ясау.    
46-48 Иленнән аерылган – канаты каерылган Илдар Юзеев “Ак калфагым төшердем кулдан... “ драмасы. Ремарка Әдәбият теориясе – ремарка турында төшенчә Илдар Юзеевның тормыш юлы, иҗаты белән таныштыру; “Ак калфагым төшердем кулдан...” драмасын укып нәтиҗә ясау Туган җирнең изге булуын төшендерү, аның кадерен белергә өйрәтү Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, хронологик таблица тутыру; рольләргә бүлеп, сәнгатьле уку; сүзлекчә белән эшләү проект  
Иң матур сүз - илкәем Фәннур Сафин иҗаты. “Туган җиремә” шигыре Шигырь аша туган илнең кадерен төшендерү Фәннур Сафин иҗаты турында мәгълүмат, “Туган җиремә” шигырен уку; туган җир турында мәкальләрне истә калдыру, сөйләм телен үстерү Туган җирнең һәркем өчен кадерле булуын аңлату Проект эшен яклап, төркемнәрнең чыгыш ясавы. Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру; парларда эшләү, шагыйрьнең иҗаты турында сораулар төзү, җавап бирү. Аудиоязмада җыр тыңлау, шигырьгә анализ ясау.    
50-51 Җирдә нигез тамыр кирәк, хәтта җансыз ташка да... Марсель Галиев иҗаты. “Нигез” повесте Катлаулы текст белән эшләү, иң әһәмиятлесен таба белергә өйрәнү Марсель Галиев иҗаты белән танышу, “Нигез” повестен уку Тарихи үткәнебезгә ихтирам, туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу; төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру.    
52-53 Туган җирдән, туганнардан аермасын язмышлар Марсель Галиев иҗаты. “Нигез” повесте. Повесть. Әдәбият теориясе – әсәрне аңларга өйрәнү; план төзи белү. “Нигез ” әсәрен уку, аңлау, автор М.Галиев турында мәгълүматлы булу, әсәрдән өйрәнгән тропларны, символик образларны таба белү. Повесть турында төшенчә Туганлыкның кадерен белү, туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү Язучының биографиясен кабатлау, тест сорауларына җавап бирү; дәреслек, дәфтәр белән эш; әсәрне рольләргә бүлеп уку, өлешләргә бүлү, план төзү; план буенча кыскача эчтәлекне сөйләү.    
Ватан барыннан да газиз 5 нче бүлекне кабатлау дәресе Теоретик төшенчәләрне истә калдыру Туган җирне ярату, туган як кадере, милләт язмышы, чит илләрдәге милләттәш ләребез турында аңлап калу туган җиргә, милләттәшләре безгә ихтирам хисләре тәрбияләү Төркемнәрдә эшләү, викторина сораулары, мөстәкыйль эш. тест  
Актыктан хаклык җиңә
55-56 Балачак гомергә хәтердә калачак Фатих Хөсни иҗаты. “Сөйләнмәгән хикәя” әсәре. Тема. Язучы яшәгән чор турында тарихи белешмә Фатих Хөснинең тормышы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, “Сөйләнмәгән хикәя” әсәрен өйрәнү, “тема” турында төшенчә формалаштыру Җаваплылык хисе, һәр эшне ахырына кадәр җиткерә белү теләге тәрбияләү Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, хронологик таблица тутыру, сәнгатьле уку; сүзлекчә белән эшләү, өлешләргә бүлү, исем кушу; эчтәлек сөйли белү.    
57-58 Гомерләрнең иң бәхетле көне Роза Хафизова иҗаты. “Әти кайткан көн” хикәясе Бөек Ватан сугышы елларындагы балалар язмышы турында төшенчә “Әти кайткан көн” хикәясен уку, аңлау; автор Р.Хафизова турында мәгълүматлы булу. Идея турында төшенчә Сугыш чоры балаларына карата ихтирамлы булырга өйрәтү Дәреслек, дәфтәр белән эш; парлап сөйләшү, җөмләләр төзү, план төзү, укыганны гади җөмләләр белән кыскача сөйли белү.    
59-60 Кеше холкын күзәт, үзеңнекен төзәт Фәнис Яруллинның “Ак төнбоек” хикәясе Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүматны аерып ала белү Фәнис Яруллин иҗаты турында кыскача белешмә, “Ак төнбоек” хикәясен укып нәтиҗә ясау Тәкәбберлекнең, дуслык кадерен белмәүнең нинди куркыныч нәтиҗәләргә китергәнен аңлату, җаваплылык хисләре тәрбияләү Язучының биографиясен кабатлау, тест сорауларына җавап бирү; эчтәлек буенча төркемнәрдә фикер алышу, әсәргә җиңелчә әдәби анализ ясау, сораулар һәм биремнәр эшләү; әсәрне өлешләргә бүлү, план төзү; план буенча гади җөмләләр белән сөйләү проект  
Тырышлык – зурлык, ялкаулык - хурлык Рафис Корбан иҗаты “Ярдәм итик” шигыре Бал кортлары һәм үләннәр турында табигать белеме фәненә бәйләп аңлату Рафис Корбанның биографиясе белән танышу; “Ярдәм итик” шигырен уку Тырышлык тәрбияләү, хезмәт яратырга өйрәтү Проект эшен яклап, төркемнәрнең чыгыш ясавы. Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру, шигырьне тыңлау, ярымтавыш белән уку, чылбыр буенча уку, сайлап уку, яңа сүзләрне өйрәнү, парлап сөйләшү.    
Белемсез берне егар, белемле меңне егар Рөстәм Галиуллин иҗаты. “Биш «икеле» хикәясе Сөйләм телен үстерү Р. Галиуллин тормышы, иҗаты белән танышу, “Биш икеле” хикәясен аңлап уку, юмор аша язучы әйтергә теләгән фикерне таба белү Белем алуның, укуның тормышта кирәклеген аңлату Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру. Хикәяне уку, төп эчтәлекне аңлау, фикер алышу, парлап сөйләшү, төп геройны сурәтләү, план төзү; план буенча сөйләү.    
Кыңгыр эш кыңгыраулы Айгөл Әхмәтгалиева иҗаты. “Табыш” хикәясе Укылган әсәрне бүгенге көн, көндәлек тормыш белән бәйләнештә күзаллый белү А.Әхмәтгалиеваның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә, “Табыш” хикәясен уку Әхлаклы булу турында аңлату Фронталь әңгәмә, язучы турында презентация карау; хикәяне тыңлап аңлау, сәнгатьле уку, рольләргә бүлеп уку; дәреслек, дәфтәр белән эшләү.    
Балачакның онытылмас мизгелләре 6 нчы бүлекне кабатлау Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүматны аерып ала белү Өйрәнгәннәрне гомумиләште реп кабатлау Язучылары бызның балачакның төрле мизгелләрен сурәтләгән әсәрләренә кызыксыну уяту Язучыларның портретлары белән эш, викторина сорауларына төркемләп, парлап җавап эзләү; мөстәкыйль эш тест  
Табигатькә дә табиб кир|

 




Поиск по сайту:

©2015-2020 studopedya.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.