ІНВЕНТАРЫЗАЦЫЯ ЛЯСНОГА ФОНДУ

Лабараторная работа №12.

Мэты і задачы: Мэты: азнаямленне з тэхналогіяй інвентарызацыі лесу падчас лесаўпарадкавання і набыццё досведу афармлення дакументацыі.

Тэарэтычныя звесткі.

Лясны фонд – сукупнасць плошчаў, юрыдычна прызначаных для вядзення лясной гаспадаркі, і лясоў на іх.

Таксацыйны выдзел – учас-так ляснога фонду ў межах квартала, аднародны па таксацыйнай характарыстыцы і гаспадарчай значнасці.

Сучасная тэхналогія лесаўпарадкавання ў Беларусі заснаваная на выкарыстанні фотаабрысаў – спецыяльна апрацаваных аэра- ці касмічных фотаздымкаў (ФЗ). Пры адсутнасці ФЗ абрысы вырабляюцца на вашчанцы на падставе планшэтаў мінулага лесаўпарадкаванння шляхам капіявання або (і) накладання матэрыялаў натурных вымярэнняў).

Картка таксацыі (КТ) – гэта стандартны бланк, у які занатоўваецца інфармацыя аднаго асобнага выдзела пры любым метадзе таксацыі. Рабочае поле знешняга боку карткі падзеленае на блокі (макеты), якія складаюцца з клетак, у якія інфармацыя шыфруецца лічбамі або лічбамі і літарамі. Парадак запісу звестак у КТ вызначаны спецыяльнымі “Рабочымі правіламі” (РП), дзе даюцца неабходныя інструкцыі, табліцы шыфраў і прыклады запаўнення картак з растлумачэннямі.

Вокамерны метад (ВМ) прадугледжвае вызначэнне ўсяго комплексу таксацыйных паказчыкаў на мясцовасці візуальна на падставе аналізу агледжанай часткі выдзела (у спалучэнни з вокамерна-стэрэаскапічным аналізам фотавыявы пры наяўнасці ФЗ). Паказчыкі вызначаюцца выканаўцам на падставе досведу, набытага пры таксацыйных трэніроўках і вытворчай таксацыі. Для карэкцыі паказчыкаў могуць выкарыстоўвацца інструментальныя вымярэнні плошчаў сечываў, вышыні, дыяметру, узросту, падлік гушчыні падросту і да т.п.

Выніковыя значэнні паказчыкаў пры вокамерным метадзе атрымліваюцца як сярэднеўзважаныя з прамежкавых ацэнак, атрыманых на пунктах таксацыі.

Пункт таксацыі (ПТ) – кропка на тэрыторыі выдзела, з якой зроблена ягонае апісанне, суаднесенае з плошчай пэўнай часткі выдзела. Узважванне характарыстык робіцца па плошчах гэтых частак. Мінімальная колькасць апісанняў вызначаецца ў Беларусі ў залежнасці ад плошчы выдзела: да 3 га – не менш за 1 ПТ, 4–10 га – не менш за 2 ПТ, больш за 10 га – не менш за 3 ПТ.

Выбаркова-вымяральны метад (ВВМ) ці выбар-кова-пераліковы метад прадугледжвае спалучэнне вокамернага аналізу агледжанай часткі ўчастка з абавяз-ковай выбарковай таксацыяй сум плошчаў сечываў, вынікі якой з’яўляюцца асновай характарыстыкі выдзела.

Колькасць адзінак выбаркі – пляцовак, на якіх робяцца вымярэнні G, паводле спецыяльнай табл. залежыць ад плошчы і групы паўнаты выдзела і прыблізна роўная плошчы выдзела ў гектарах плюс мінус яшчэ адна пляцоўка.

Выбар віду пляцовак робіцца для ўсяго выдзела – звычайна закладаюцца рэласкапічныя кругавыя пляцоўкі (РКП), а пры немагчымасці прыцэльвання на таксацыйны дыяметр (густы падрост, падлесак, нізка апу-шчаныя кроны дрэваў) – кругавыя пераліковыя пляцоўкі пастаяннага радыюса (КППР). Радыюс такіх пляцовак абіраецца па вокамерна вызначаным сярэднім дыяметры пераважнага ЭЛ і групы паўнаты выдзела па спецыяльнай табл.

Размяшчэнне пляцовак на выдзеле пры іхняй неабходнай колькасці, большай за 4 шт., адбываецца раўнамерна-статыстычна па сетцы квадратаў, пры меншай колькасці – у тыповых для характарыстыкі выдзела ме-сцах. Адлегласць паміж цэнтрамі пляцовак l у першым выпадку вызначаецца ў залежнасці ад плошчы ўчастка F (га) і неабходнай колькасці пляцовак N (шт.):

l = (F / N)^0,5, м (12.1)

і акругляецца да 10 м у меншы бок.

l = (6,2 / 6)^0,5=102 м.

ВВМ у лясах Беларусі зараз падлягаюць усе выдзелы, якія могуць быць прызначаныя ў галоўнае карыстанне і высечкі абнаўлення на бліжэйшыя 10 гадоў (дакладнасць таксацыі запаса ±15%). Астатнія ўчасткі таксуюцца візуальна (дакладнасць таксацыі запаса ±20%).

Парадак выканання.

Праект інвентарызацыі квартала ў навучальных мэтах выконваем па форме табліцы 12.1, запаўняючы спачатку першыя 7 граф. Таксацыйныя характарыстыкі выдзелаў бяром з таксацыйнага попісу для 10 выдзелаў прызначанага выкладчыкам квартала.

Для трох выдзелаў старэйшага ўзросту і плошчай не менш за 3 га кожны ўмоўна разлічваем нарматывы як для ВВМ (колькасць пляцовак/адлегласць паміж імі/ радыюс КППР), для астатніх участкаў вызначаем мінімальную колькасць ПТ візуальнай таксацыі.

Абрыс (прыкладаецца) вырабляем, капіюючы спачатку шарыкавай асадкай чорнай пастай адпаведнымі ўмоўнымі знакамі межы квартала, дарогі і суцэльнай тонкай алоўкавай лініяй межы выдзелаў, падпісваем нумары выдзелаў. На адлегласці не бліжэй за 10 мм да межаў квартала падаем нумары суседніх кварталаў і назвы землекарыстальнікаў, паказваючы кірунак падзельных ліній рыскамі даўжынёй 8 мм.

Месцы пунктаў таксацыі на абрысе выбіраем з улікам іхняй неабходнай колькасці і раўнамернасці размяшчэння па выдзеле побач з хадавымі лініямі (прасекамі, дарогамі) не бліжэй за 30 м (з улікам маштабу – 3 мм) ад мяжы выдзела і абазначаем касым крыжыкам з па-радкавым нумарам побач. Калі ПТ больш за адзін, у кожнага наступнага пункта да нумару выдзела дадаецца парадкавая літара кірылічнага алфавіту: 2а, 2б і г.д. Нумары выдзелаў для адрознення абводзім колцам.

У выдзелах, прызначаных для таксацыі ВВМ, цэнтры ўліковых пляцовак пазначаюцца кропкамі. За аснову прымаецца сетка квадратаў з стараной 100 м (10 мм), арыентаваная па кірунку магнітнага мерыдыяна. У выпадку трапляння цэнтра пляцоўкі бліжэй за 20 м (2 мм) да мяжы выдзела, дарогі, просекі ён павінен быць перанесены ўглыб выдзела, што абазначаем на абрысе паўкружжам, выгін якога накіраваны ў напрамку пераноса.

На 5 выдзелаў занятых лесам земляў (ёсць дрэвавы ярус) з табліцы 12.1 запаўняем карткі таксацыі (прыкладаюцца), пачынаючы з запісу назвы лясніцтва, пасля шыфруем від земляў у макеце 1, тады занатоўваем характарыстыкі ярусаў у макеце 10, заканчваем афармленнем макета 3.

Пры гэтым банітэт вызначаем па ўзросце і вышыні пераважнай пароды, запас на 1 га атрымліваем паводле стандартнай табліцы па пераважнай пародзе для паўнаты яруса і ягонай сярэднеўзважанай праз састаў вышыні. У адпаведнай табліцы папкі таксатара ў слупку пераважнай пароды шукаем радок з вышынёй яруса, на пе-расячэнні яго з слупком адноснай паўнаты знаходзім велічыню запаса ў дзесятках кубаметраў.

На спелы дрэвастой картка (прыкладаецца з нумарам Р) запаўняецца па выніках закладання намі 4 вуглавых проб у дрэвастоі, які імітуецца развешанымі ў аў-дыторыі шаблонамі ствалоў. Вынікі вымярэнняў на рэласкапічных пляцоўках запісваем у адпаведным блоку на адваротным баку карткі таксацыі.

Вышыня, дыяметр і ўзрост элементаў лесу пры ВВМ вызначаюцца па блізкіх да сярэдніх уліковых дрэвах (3 – для пераважнага ЭЛ, 1–2 – для астатніх), звесткі аб якіх бяром з спецыяльнай табл.

Апрацоўку звестак ВВМ выконваем у наступным парадку на адваротным баку КТ.

1. Вызначэнне сярэднеарыфметычных колькасці улічаных дрэваў, узростаў, вышынь, дыяметраў ЭЛ.

2. Разлік запасу.

М=G_т·HF (12.2)

где G_т- площадь сечений па пародам (сосна, ель, бяроза) м², HF- видовая высота взята из внешних числительных деревьев.

М_сосна=G^в_ср·HF=10,5·11,78=124 м³ (сосна)

М_ель=G^в_ср·HF=5,0·9,86=49 м³ (ель)

М_ель=G^в_ср·HF=9,5·11,2=106 м³ (бяроза)

3. Разлік паўнаты.

П= G_т /G_n (12.3)

где G_т- площадь сечений па пародам (сосна, ель, бяроза) м², G_n- площадь сечений нормального древосто при полноте 1,0.

П_сосна=10,5/39,9=0,26

П_ель=5,0/39,1=0,13

П_бяроза=9,5/32,8=0,29

П_общая =0,26+0,13+0,29=0,68

4. Разлік працен дзелавых ствалоў, класа таварнасці.

Р_дз.ств.=100·(1- G_дров./G_дело.) (12.4)

где G_дров.- площадь сечений дровяных па пародам (сосна, ель, бяроза) м², G_дело. - площадь сечений деловых па пародам (сосна, ель, бяроза) м².

Р_дз.ств.=100·(1- 1/10,5)=91% (сосна) Класс товарности 1

Р_дз.ств.=100·(1- 1,5/5,0)=70% (ель) Класс товарности 2

Р_дз.ств.=100·(1- 5,5/9,5)=42% (бяроза) Класс товарности 3

Вынікі разлікаў адлюстроўваем пры запаўненні знешняга боку КТ, акругляючы значэнні адпаведна табліцы 5.1 “Правил проведения лесоустройства”.

Для выдзелаў лясных земляў у табліцы 12.1 з лесатыпалагічнай схемы І.Д. Юркевіча выпісалі адпаведную тыпу лесу характарыстыку глебаў і рэльефу, выбіраючы больш багаты трафатоп у выпадку больш высокага банітэта на выдзеле з магчымых па схеме.

Высновы:

1. Падрыхтаваны праект інвентарызацыі кв. 38 Апечкаўскага л-ва Стаўпецкага л-за, з улікам характарыстык выдзелаў яны падзеленыя па спосабах інвентарызацыі лесу, неабходны аб’ём таксацыйных работ адлюстраваны на абрысе квартала і ў табліцы 12.1.

2. Вывучаная методыка вызначэння тыпу лесу і тыпу месцаў росту па І.Д. Юркевічу ў сувязі з характарыстыкамі рэльефу, глебы, класам банітэта пераважнай пароды, гэтая сувязь паказаная ў табліцы 12.1.

3. Азнаеміліся з парадкам запаўнення картак таксацыі пры вокамерным і вокамерна-вымяральным метадзе таксацыі, аформілі 9 картак.

4. Засвоілі тэхніку ўжывання паўнатамераў для таксацыі лесу і методыку разліку таксацыйных паказчыкаў падчас выбарковай рэласкапічнай таксацыі.

Праца на рэласкапічных кругавых пляцоўках (РКП).

Парадак падліку: аварот вакол замацаванага цэнтра РКП для візіявання на дыяметры ажыццяўляецца па гадзіннікавай стрэлцы, кожны ЭЛ ўлічваецца асобна, за два поўныя абароты (першы раз фіксуюць колькасць улічаных ствалоў разам, другі – колькасць дрывяных).

Правілы падліку:

1) поўны аварот на 360° (пачынаць і спыняць падлік ствалоў трэба на бліжэйшым да цэнтра РКП дрэве);

2) візіяванне на 1,3 м ад паверхні глебы (асабліва для сумніўных дрэваў);

3) перпендыкулярнасць плоскасці вугла падоўжнай восі дрэва (важная для нахіленых і пакрыўленых ства-лоў);

4) улік усіх адзінак (для выяўлення і абмеру закрытых іншымі дрэвамі ствалоў трэба адступаць да 2 м ад цэнтра РКП так, каб адлегласць паміж пэўным ствалом і вокам назіральніка не змянялася);

5) для захавання велічыні вугла візіявання вока назіральніка павінна знаходзіцца над цэнтрам пробы;

6) для лепшага факусавання (пры абмеры сумніўных дрэваў) варта перыядычна апускаць – уздымаць паўнатамер.

Поиск по сайту: