Упражнение 3. Тренируйте диафрагму

Упражнение 1. Тренируйтесь скороговорками

В четверг четвертого числа в четыре с четвертью часа лигурийский регулировщик регулировал в Лигурии, но тридцать три корабля лавировали, лавировали, да так и не вылавировали, а потом протокол про протокол протоколом запротоколировал, как интервьюером интервьюируемый лигурийский регулировщик речисто, да не чисто рапортовал, да не дорапортовал, дорапортовывал да так зарапортовался про размокропогодившуюся погоду что, дабы инцидент не стал претендентом на судебный прецедент,

лигурийский регулировщик акклиматизировался в неконституционном Константинополе, где хохлатые хохотушки хохотом хохотали и кричали турке, который начерно обкурен трубкой: не кури, турка, трубку, купи лучше кипу пик, лучше пик кипу купи, а то придет бомбардир из Бранденбурга — бомбами забомбардирует за то, что некто чернорылый у него полдвора рылом изрыл, вырыл и подрыл;

но на самом деле турка не был в деле, да и Клара-к крале в то время кралась к ларю, пока Карл у Клары кораллы крал, за что Клара у Карла украла кларнет, а потом на дворе деготниковой вдовы Варвары два этих вора дрова воровали;

но грех — не смех — не уложить в орех: о Кларе с Карлом во мраке все раки шумели в драке, - вот и не до бомбардира ворам было, и не до деготниковой вдовы, и не до деготниковых детей;

зато рассердившаяся вдова убрала в сарай дрова: раз дрова, два дрова, три дрова — не вместились все дрова, и два дровосека, два- дровокола- дроворуба для расчувствовавшейся Варвары выдворили дрова вширь двора обратно на дровяной двор, где цапля чахла, цапля сохла, цапля сдохла; цыпленок же цапли цепко цеплялся за цепь;

молодец против овец, а против молодца сам овца, которой носит Сеня сено в сани, потом везет Сеньку Соньку с Санькой на санках: санки - скок, Сеньку - в бок, Соньку - в лоб, все - в сугроб, а Сашка только шапкой шишки сшиб, затем по шоссе Саша пошел, Саша на шоссе саше нашел;

Сонька же — Сашкина подружка шла по шоссе и сосала сушку, да притом у Соньки-вертушки во рту еще и три ватрушки — аккурат в медовик, но ей не до медовика — Сонька и с ватрушками во рту пономаря перепономарит, - перевыпономарит: жужжит, как жужелица, жужжит, да кружится:

была у Фрола — Фролу на Лавра наврала, пойдет к Лавру на Фрола Лавру наврет, что — вахмистр с вахмистршей, ротмистр с ротмистршей, что у ужа — ужата, а у ежа - ежата, а у него высокопоставленный гость унес трость, и вскоре опять пять ребят съели пять опят с полчетвертью четверика чечевицы без червоточины, и тысячу шестьсот шестьдесят шесть пирогов с творогом из сыворотки из-под простокваши,

- о всем о том около кола колокола звоном раззванивали, да так, что даже Константин — зальцбуржский бссперспективняк из-под бронетранспортера констатировал: как все колокола не переколоколовать, не перевыколоколовать, так и всех скороговорок не перескороговорить, не перевыскороговорить; но попытка — не пытка...

К такому произношению скороговорок нужно стремиться. Сначала начните с произношения скороговорок в обычном темпе, причём лучше с простых. Четко выговаривая все сочетания звуков. Далее темп нужно увеличить. Когда вы без труда сможете их произносить, переходите к более сложным конструкциям. Усложнить данное упражнение можно следующим образом: помните, как героиня фильма “Карнавал” вырабатывала дикцию? Правильно, читала скороговорки с орехами во рту. Это является классическим упражнением для выработки правильной дикции

Упражнение 2. Слушайте себя

Почти каждый человек свой голос, записанный и воспроизведенный на аудиозаписи, захочет его улучшить. Используйте для контроля и отработки звучания своего голоса диктофон. Выбирайте отрезки из книг и читайте вслух, делая аудиозапись. Потом прослушайте. Скорее всего, сначала вам не понравится, как вы прочли отрывок, поэтому читайте и записывайте до тех пор, пока ваше произношение не покажется вам идеальным.

Упражнение 3. Тренируйте диафрагму

Иногда, при долгом разговоре, у некоторых не хватает дыхания, чтобы закончить предложение. Это придаёт речи обрывистость и смазывает впечатление. Чтобы дыхания хватало на даже самое длинное предложение, тренируйте диафрагму. Для этого сделайте вдох и на выдохе просто тяните любую гласную букву пока не кончится дыхание. Повторяйте это упражнение несколько раз в день. Когда продержать гласную в течение секунд 25 не будет составлять для Вас труда, попробуйте менять высоту голоса. Еще один способ – надувать воздушные шарики.

Қарым-қатынастың ерекше түрі

Егер сізде бірнеше адам болсын, көпшілік қауым болсын, олардың алдында сөз сөйлей алатын артықшылықтарыңыз болса, онда бұл жердеқарым-қатынастың ерекше түріжұмыс істейтінін білулеріңіз керек. Сіздердің алдыларыңызда, әрқашан ерікті тыңдаушыларыңыз болады. Тіпті оратор шектеулі жағдайларда болса да, тыңдаушылар мейлі кішкене топ, не көпшілік қауым болсын, ораторға назарын аударады. Көпшілік алдында сөз сөйлеудің мүмкіндіктерін қолданудың ең қауіпсіз жолы – өздерінің ақылдарын, жүректерін ашуға дайын адамдарға, сіз баяндайтын ойдың нақтылығы және зияттылығы болып табылады. Сіздің баяндамаңызды күтетін адамдар, сізге жылы көзқарас танытып, өздерінің жақындарынан күтетін достық пен мейірбандықты, сізден күтү үстінде болады. Шындығында, осы топ арасынан сіздің болашақта достарыңызда шығып қалуы ғажап емес.

Сіздер адамдармен алдағы мақсат-міндеттеріңізбен, армандарыңызбен бөліскенде, бұл қарым-қатынасты жеке басты және бірегей етеді. Бірақ, дәл осындай үндеулеріңізді мың немесе миллион тыңдаушыларға жеткізе білу, кейбіреулердің қолынан ғана келетін, ұлы және ерекше артықшылықтардың бірі болып табылады. Қарым-қатынас беретін мүмкіндіктердің тереңдігін ұғынған кезде ғана, оның ерекшелігін сезесіздер.

Қағидаттар:

·Көпшілік алдында сөз сөйлу – бұл жалғыздық сезімі

·Тыңдаушылар қорғансыз

·Тыңдаушылар ерікті түрде тыңдайды

·Тыңдаушылар бағынышты жағдайда отырады

·Тыңдаушылар сыни көзқарас немесе ынта танытады

·Көпшілік алдында сөз сөйлеу – бұл ерекше артықшылық

Өзіңіздің жолдауыңызды біліңіз

Көптеген ораторлардың айтары жоқ болып қалатын жағдайлар болады. Көпшілік алдындағы жолдауларыңыз қаншалықты ұзақ болмасын, оны екі-үш сөзбен қорытындылай алуларыңыз қажет.«Қалай?», «Неліктен?» деген сұраққа толық жауап бере алатындай болсын. Келесі айтатын мәселе, ол тақырыпқа толық тоқталуболып табылады. Сіз өз тыңдаушыларыңызды айтқаныңызға көндіру үшін мықты ынтамен сөйлесеңіз, таңғаларлық күшке ие болатыныңызды байқайсыз.

Жолдауыңызды дайындау барысында, нақты деректерді қамту үшін, зерттеу жүргізу керек. Дәл осы кезде оқығаныңыздың дағдысы сізге көмекке келіп, сізді керекті ақпаратпен қамтамасыз етеді.

Маңызды сөз сөйлеу барысында, сіз колданатын сөздерден бөлек,басқа да толық ақпарат жинау керексіздер.Бұл сіздің сөйлеу мәнеріңізде, сіздің өзіңізге деген сенімділігіңізде анық байқалатын болады.

Жолдауыңыздың барлық аспектісін қамтуға тырыспаңыздар,ол жолдауыңызды бұрып, тыңдаушыларыңыздың ойын шатастырады. Жоғары деңгейде сөз сөйлеуге кедергі болатын, яғни айқындылықты, драматизм, модуляция және т.б. маңызды ингредиенттерді жоғалтып алтып аласыздар.

Алдыға нық сенімділікпен жүру үшін тек дайындалыңыздар, дайындалыңыздар, дайындалыңыздар!Кез-келген сөздеріңізді«мен сіздерге айттым ғой!»,-деп бітіретіндей, мықты оратор болыңыздар.

Қағидаттар:

·Сіз жан-жақты ақпараттанған болу керексіз

·Көз жеткізе алатын ынтаңыз болу керек

·Дайындық билікке кепілдік береді

·Сөз сөйлеудегі керек материалдан да көп ақпарат білулеріңіз керек

·Ақпараттарды тазартудан өткізіп, негізгісін ғана қалдыру керек

·Алдыға бағыттайтын жолды білу керксіз

Сахнаға дайындалу

Кәсіби оратордың өмірінде де, неше түрлі күтпеген жайттар болуы мүмкін. Бірақ ол жағдайлар, ешқашан сіздің сөз сөйлеуіңіздің сапасына немесе қарым-қатынасыныңызға әсер етпеуі тиіс.

Сахнаға шыққан кезде,100% сападан төмен көрсетсеңіз,оған қынжылу керексіз. Сыртқы келбет, әркез сенімділікті және абыроыйңызды бейнелеуі қажет. Шаршағандықтан, ауырғандықтан, үрейден өзіңізді басқаша ұстауға болмайды.Ешқашан халық алдында басыңыздағы қиыншылықтарыңызды көрсетпеңіздер!!!

Кәсіби ораторұқыпты болу керек, ұқыпты көрінуі керек, сөз сөйлеудің алдында, барысында, одан кейін, ұқыпты болып қала беру керек.

Егер сіз шет елде сөз сөйлейтін болсаңыз, өз тіліңізде сөйлеңіз, ал аудармашылар, сіздің айтқан әр сөзіңіздің мағынасын түсінетініне көз жеткізіңіз. Бұл өте маңызды.

Бір жағынан қарағанда, ораторлардың барлығы актерлар. Соны пайдаланып, кез-келген кейіпке кіре аласыздар.

Сахнадағы ахуал, киім, техникалық бөлшектер, бұлардың барлығы маңызды бөліктің бірі болып табылады. Сіздің дайындығыңыздың маңызды бөлігі.

Қағидаттар:

· Өзіңіздің қиыншылықтарыңызды ешқашан көрсетпеңіз

· Залдағы тыныштықтан аулақ болыңыз

· Электроаппаратураны тексеріңіз

· Киім – сөз сөйлеудің жарты бөлігі

· Сахнадағы ахуал жолдауларыңызың жетуіне әсерін тигізеді

· Платформадан аудиторияға қарай түспеңіздер

Дұрыс дауыс екпіні

Даусымды жаттықтыра бастаған кездегі ең тиімді нәрсе – ол диктофон болды, дейді автор. Ең алғашқы жазбаларымды естігенде, жек көретін жіңішке дауысым, мыңқылдаған дауыс екпінім, ыңғайсыздықтан да көп әсер тигізетін.

Көпшілікке шығар алдында, айтатын сөздеріңіздің әр біреуін айтып жаттығыңыз. Өзіңіздің даусыңызбен жұмыс істеңіз, басқа адамдардың құлағына сенімділікті, жылылықты жеткізу үшін,дауыс екпінін дамытытуға тырысыңыздар!

Жақсы интонация негізі болып – теле және радио жаңалықтарының дикторларын тыңдау. Айқын интонация және дикция, аса маңызды мәнге ие. Сонымен бірге, достарыңыздан көмек сұраңыздар. Олар сіздердің дауыстарыңыздың қалай шығатынын талқыға салсын, тек шынайы түрде.

Әзіл айтқанда жай ғана жымиыңыз. Оратор айтқан кез-келген қалжың:

·Шындыққа жанасуы керек

·Бірақ жолы болу керек

·Күлкілі болу керек

Егер бұған қол жеткізе алмасаңыздар, онда ақылдырақ болып, қалжыңды қолданбаған жөн.

Әрқашан интонацияны басқара біліңіз. Ол сіз жарықтандыратын салада, өзіңізді атақтырақ етіп көрсетеді. Егер дауыс екпінін басқара білсеңіз, онда тыңдаушылар, дәл сізге келгені үшін өкінбейді. Сізді қайта тыңдауға келетініне, мен кепілдік бере аламын дейді, автор.

Қағидаттар:

· Өз даусыңызды жиі тыңдаңыз

· Өзге адамдардың ойын тыңдаңыз

· Драматургияны дәл уақытында қолданыңыз

· Ешқашан айқайламаңыз, дауыстың модуляциясын қолданыңыз

· Эмоцияны қолдануда абай болыңыз – жиі жылап, не ашуланбаңыз

· Өзіңіздің роліңізді ойнап жатқаныңызды ұмытпағайсыз

· Жымиыңыз, бірақ қатты күліп, халықтың ашуына тиіп алмаңыздар

Поиск по сайту: