Бір немесе бірнеше адам құрған, жарғылық капиталы құрылтай құжат-тарымен белгіленген мөлшерде үлеске бөлінген серіктестік жауапкершілігі шектеулі серіктестік деп танылады; жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылар оның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және серіктестіктің қызметіне байланысты залалдарға өздерінің қосқан салымдарының құны шегінде тәуекел етеді. Бірақ мұны бекіту деп есептеуге болмайды. ЖШС қатысушыларының басқа жағдайларда жауапкершілік көтеретін реттер де бар, мәселен, ҚР АК 44-6. 3-т. сәйкес егер занды тұлғаның банкроттығы оның құрылтайшысының (қатысушысының) немесе оның мүлкінің меншік иесінің ісәрекетінен туындаған болса, заңды түлғаның қаражаты жеткіліксіз болған жағдайда құрылтайшы (қатысушы) немесе оның мүлкінің меншік иесі несие берушілер алдында субсидиарлық жауапкершілікте болады.
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік - қатысушылары оның міндеттемелері, жарғылық капиталына қосқан салымдары, ал олардың кемшілігі бар жерде - өздеріне қосымша тиісті мүліктері көлемінде, өздерінің салған еселі салымдары бойынша жауап береді. ҚЖС ерекшелігі - мүлкі жетіспей қалған немесе банкротқа үшыраған жағдайда қатысушылардыц бірінің жауапкершілігін өзге қатысушылардың арасында үлестіріп беру болып табылады. Осындай жағдайда қатысушының қосымша жауапкершілігі өзге қатысушыларға олардың үлестеріне бара-бар етіліп жүктеледі. ҚЖС-тің қалған құқықтық ережелері ЖШС-тің құқықтық ережелеріне үқсас болады.
Өндірістік кооператив
Өндірістік кооператив азаматтардың жеке еңбектік қатысуы мен мүліктік жарналарды (үлес/пай) оның мүшелерінің біріктіруіне негізделген бірлескен кәсіпкерлік қызмет үшін мүшелік негізінде азаматтардың өз еріктерімен бірігуі болып табылады. Бастысы сол, оның мүшелері тек мүліктік жарналарды біріқтіріп қоймай, сондай-ақ міндетті тәртіппен кооператив қызметіне жеке еңбегімен қатысады.
Кооператив мүшелері кооперативтің міндеттемелері бойынша қосымша (субсидиялық) жауаптылықта болады.
Құрылғаннан кейін кооперативке қосылған кооперативтің мүшесі тек қана өзінің кооперативке мүшелікке өткенен кейін ғана берілген жауап береді.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары
1.Мемлекеттің еңбек қатынастарын реттеуі
2. Реттеудің мемлекет аралық деңгейі
Негізгі әдебиеттер: [1,2,4,]
Қосымша әдебиеттер: [1, 3]
7-тақырып. Кәсіпкерлік қызметін талдау және тиімділігін бағалау
(2/1/-/- сағ)
Практикалық сабақтың жоспары
1. Кәсіпкерлік ызметінің тиімділігін бағалау әдістемесі
2. Кәсіпкерлік өнім өткізу нарығындағы өнімдерді талдау
Кәсіпкерлік – тауар, шикізат немесе жабдықтарды сатып алудан, өндірген өнімді сатудан тұрады. Сондықтан да кәсіпкер сатып алушымен тауарды сату немесе сатып алу жөнінде келісімге келеді.
Келісімге қатысушыларды халықаралық және ішкі деп екіге бөлуге болады. Егер де келісімге әр түрлі мемлеет өкілдері қатысатын болса (осы мемлекетте тіркелмеген фирмалар), онда бұл халықаралық келісім болып табылады. Ал ішкі келісімде бір елдің өкілдері қатысып, сол елдегі тіркелген сатушылар мен сатып алушылар саналады.
Коммерциялық келісімдерді маңыздылық дәрежесіне қарай негізгі және көмекші деп екіге бөлуге болады. Негізгілерге төмендегілермен байланысты келісімдерді жатқызуга болады:
- өнімді сатып алу – сату;
- ғылыми – техникалық біліммен алмасу (патенттер, лицензиялар, “ноу - хау” және т.б.);
- техникалық қызметті сатып алу – сату ( жаңа технологияны енгізу, ерекше объектілерді құрастыру кезіндегі серіктестік және т.б.);
- өндіріс факторларының арендасы;
- тауар, қызмет және жұмыс арендасы;
- халықаралық туризмді ұйымдастыру;
Көмекші келісімдерге тауарларды жеткізумен байланысты, сатушыдан сатып алушыға жұмыс және қызмет көрсетуімен байланысты келісімдер жатады. Оған мыналарды жатқызуға болады:
- халықаралық жүк жеткізу;
- жүкті сақтандыру жөнінде;
- жүкті қоймаландыру, қайта өңдеу және сақтау;
- әр жақ бойынша есеп жүргізу (банктік операция);
Коммерциялық келісімдер қол ақшасыз-ақ жүре береді, яғни тауар алмастыру негізінде. Мұнда бартердің маңызы зор. Бұл келісім толық дамымаған нарыққа сәйкес келеді.
Рынокты зерттеу.Өзіңіз жұмыс істеуге тура келетін рынокты суреттеңіз:
- Жергілікті (аймақтық), халықаралық, өнеркэсіптік, тұтынушылық рынок па?
-Рыноктыдамытудың қандай үрдістері бар: пайда болатын, өсіп келе жатқан, кемелденген, қүрып бара жатқан рынок па?
- Саладағы сатудың шамалас көлемі қандай жэне кәсіпорныңыздың саладағы сатудың жалпы көлеміндегі үлесі қандай болады?
- Тұтынушыларыңыз кім, олар қайда өмір сүреді, олардың элеуметтік -демографиялық сипаты қандай?
- Түтынушылардың әр тобы (рынок сегменті) бойынша сату көлемі қан-дай?
- Негізгі бәсекелестеріңіз кім және олар не арқылы сізден асып түсе алады?
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары
1. Кәсіпкерлік өнім өткізу нарығындағы өнімдерді талдау
2. Бәсекелестік жетістікті талдау
Негізгі әдебиеттер: [1,2,4,]
Қосымша әдебиеттер: [1, 3]
5 Зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар__________________
6 Студенттің оқытушымен дербес жұмысының тақырыптамалық жоспары
СОӨЖ бөлімінің аты
Сабақ мақсаты
Сабақ жүргізудің формасы
Тапсырманың мазмұны
Ұсынылған әдебиеттер
1 Тақырып. Кәсіпкерлік: ұғымы және оның негізгі турлері
Берілген тақырып бойынша білімді тереңедету, білімді тексеру
Оқытылатын тақырып бойынша консультациялар, бақылау жұмысын жүргізу