Помощничек
Главная | Обратная связь


Археология
Архитектура
Астрономия
Аудит
Биология
Ботаника
Бухгалтерский учёт
Войное дело
Генетика
География
Геология
Дизайн
Искусство
История
Кино
Кулинария
Культура
Литература
Математика
Медицина
Металлургия
Мифология
Музыка
Психология
Религия
Спорт
Строительство
Техника
Транспорт
Туризм
Усадьба
Физика
Фотография
Химия
Экология
Электричество
Электроника
Энергетика

КРАСНЫЙ - ДЕНЬ ВЫШНИЙ - ДЕНЬ. 7 страница



Ищо зима нь настала,

Люта зима, лютущая,

Лютая зима снежная.

Добрая весть ты, ластачка!

Вьть ты жэ нь ньвольница,

Ньвольница, ньщастная?"

Тутъ птаха прачырикала,

Въ атветъ жэ ей и гаваритъ:

"Ой, мати ли, стара мати,

Да лета ищо на пале,

Да лета жэ ищо, вьсна;

Нь настала ищо зима,

Люта зима, лютущая,

Лютая зима снежная.

А мьня къ тьбе панъ паслалъ,

Да панъ жэ, мати, твой сынокъ.

Какъ жэртву жэ твой сынъ калолъ,

Въ жэртву калолъ щыра ягня,

Щыро ягня злачонае,

Да што справлялъ онъ красный - день,

Всё красный - день, Ярилинъ - день,

Ярилинъ - день, мать, Щуравъ - день,

Щуравъ - день, матьрь, Лельвъ - день!

Да Богъ жэ нь разгневался,

Разгневался, рассердился,

Да штобъ на поле нь сльтеть,

Да ясну Солнцу бы нь греть;

А была бъ лютая зима,

Лютая зима снежная;

Да жэртву, мать, жэ онъ калолъ,

Иму девушка ва дварцэ

Да вечърю гатовила,

Вьчэрю, мать, жэ будницу,

Штобъ девушку жэ угастить,

А съ девай младыхъ удальцовъ;

Да дева иму гатовитъ,

А панъ сиделъ у огнища;

Да сиделъ, мать, кручынился,

Кручынился, пьчалился,

Да што иму вспамянулась.

Атецъ ыво жэ, ва дварцэ,

Да ва дварцэ ва Край - зьмле,

Атецъ ыво жэртву кольтъ,

Въ жэртву кольтъ щыра ягня,

Щыра ягня Лелю Богу,

Дьвчоначка жэ ва дварцэ

Ясну вьчэрю гатовитъ,

Ясну вьчэрю будницу.

Да вышълъ атецъ ва садокъ,

Да бралъ жэ, ветачъкъ сабралъ,

Укропа ветачъкъ сабралъ,

Да ветачки деве аддалъ,

Цвьты девачка савила,

Да вечърю кумарила,

Кумарила жэ, тушыла,

Да вечърю жэ будницу,

Да будницу, кумарницу;

Пану зьмля въ насилие,

Да што цвьтовъ нь сабьрётъ,

Нь быть вьчэре будницэ,

Всё будницэ, кумарницэ;

Да сидитъ жэ онъ, мать, плачътъ,

Да плачътъ, мать, причытаитъ.

Слышала я, мать, ва дварцэ,

Да какъ панъ прасилъ, умалялъ;

Вздьтела жэ, мать, вспархнула,

Да ва дварецъ прильтела.

Да тьбя мальбою малю,

Да штобы, мать, ты схадила,

На долъ толька, мать, ва садокъ

,Сабрать укропа мреюща,

Штобъ атньсти къ ньму въ дварецъ;

Какъ дева станьтъ гатовить,

Штобъ вечърю кумарила,

Да вечърю утушыла,

Штобъ быть вьчэре будницэ,

Што будницэ, кумарницэ;

Да угастить дьвчоначъкъ,

Дьвчоначъкъ, младъ удальцовъ,

Да угастить жэ, напаить;

На ньво Богъ нь гневался,

А Солнцэ у ньво въ паляхъ,

Греитъ Солнцэ па-летньму,

Па-летньму, вьсенньму."

Чыркала птаха ва дварцэ,

Лишъ ыё мать заслышала,

Къ ней на падворье вышла жэ,

Да ей въ атветъ ы гаваритъ:

"Ой, ластачка, ты ластица,

Да я жэ, пташка, думала,

Думала, да гаварила,

Да панъ ищо жэ нь знаитъ,

Чужа зьмля насильная;

Тьперь ушъ точна онъ знаитъ,

Чужа зьмля насильная,

Насильная, ньвольная.

Толька даждись ты, абажди,

Лишъ толька схажу ва садокъ,

Сабьру укропъ травушку,

Укропъ травушку мреисту,

Иму, ластачка, атньсёшъ;

Дьвица иму згатовитъ,

Згатовитъ дева вечърю,

Да вечърю кумаристу,

Да вечърю душыстую,

Будьтъ вьчэря будница.

Да вышла матьрь жэ на дворъ,

Да са двара ва садичъкъ,

А какъ вайти, да нь вашла!

Щуръ Ломищэ жэ у варотъ,

Тутъ вилъ онъ, голаву павилъ,

Павилъ онъ голаву, завилъ,

Впьрилъ очы, уставился,

Такое слова гаваритъ:

"Ой, мати ли, стара мати,

Хворая, мать, тётка ли*,

Уронъ Душэ,

Чуръ, Ярила,

Ярила, Дый,

Дый, Ярила, Пря."

Услышала мать Ломищэ,

Какую лютасть вымалвилъ,

Всё вымалвилъ, пригаварилъ;

Тронулась жэ, пашла матьрь,

Ни слова нь прамолвила,

Лишъ ронитъ горькие слёзы.

Да лишъ ка Богу жалилась;

Паслалъ тотъ Долю ва дварецъ,

А та ей слова гаваритъ:

"Ой, мати ли, стара мати,

Втуне ты, мати, плачъшся,

Да горькие слёзы ронишъ!

Ясная книга ва дварцэ;

Палесь-ка, матьрь, да дастань,

Сними жэ, матьрь, ту книгу;

Запой жэ, матьрь, у варотъ,

Да у варотъ, мать, у капей*,

Запой жэ, матьрь, ты припой,

Штопъ Щуръ Ламищэ ультелъ,

Да ультелъ жэ, упархнулъ,

Ничъво, мать, нь причынитъ.

Тагда жэ ва садокъ вайдёшъ,

Укропа травки набьрёшъ,

Да иё пану аташлёшъ

Па вечъру жэ, засвьтла,

Да ищо Солнцэ нь зайдётъ;

Ищо панъ нь усядьтца,

Нь сядьтъ панъ за трапьзу,

За трапьзу, ка вечърь,

Штопъ павьчэрять съ девами,

Всё съ девами, съ малатцами."

Речъ Доля нь прамолвила,

А стара мать ужъ ва дварцэ;

Да ясную книгу сняла,

Да съ нею у варотъ села,

Запела мать жэ, припела:

"Ярила ли, Дый ли*,

Ярила ли, Пря ли!

Зрацы ты яришъ,

Дворъ мне, дворъ жэ усыпь,

Усыпь дворъ, укропи!

Умрей жэ пана нашъва:

Пущэ, Ярила, пущэ, Дый,

Пущэ, Ярила, пущэ, Пря!

Сунь жэ Ламищу въ высь,

Въ высь, на звьзду."

Речъ мать ищо нь изрькла,

Какъ взльтелъ Щуръ жэ Ломищэ,

Взльтелъ жэ онъ, да васпархнулъ.

Мать жэ вхадила ва садокъ,

Збирала мать, набирала,

Набрала укропъ травушки;

Чырикаитъ птаха въ дварцэ,

Укропъ траву жэ ва кохти,

Да пальтела во пале,

Да во пале жэ, ва дварецъ.

Сиделъ жэ панъ у огнища;

Льтитъ птаха, чырикаитъ,

Да тутъ жэ панъ ужъ выхадилъ,

Укропъ траву онъ падабралъ,

Иё дьвчоначке аддалъ;

Гатовитъ дева вечърю,

Ясну вьчэрю будницу,

Вьчэрю пакумарила,

Кумарила, утушыла,

Да всё вьчэрю будницу,

Будницу, да кумарницу.

Ззываитъ панъ дьвчоначъкъ,

Дьвчоначъкъ, младъ удальцовъ,

Да угащэньемъ ихъ гаститъ;

Да што вьдь ужэ красный - день,

Всё красный - день, Ярилинъ - день,

Ярилинъ - день, да Щуравъ - день,

Всё Щуравъ - день, да Лельвъ - день!

Для Бога жэртву жэ кольтъ,

Да иво мальбою малитъ,

Да штобъ быть лету во пале,

Да штобъ быть лету жэ, вьсне;

Ясно штопъ Солнцэ пригрела,

Штопъ пригрела Солнцэ въ поле;

Да штобъ нь быть лютой зиме,

Да лютай зиме снежнаи.

 

Кагда садились за трапьзу, да вьчэряли будную вечърю, девушки пели следующую песню:

 

Песня 5.

Ой, панъ жэ, ты ясна душа,

Ясна душа жэ ясница,

Ясна душа сиятьльство!

Сиделъ жэ, панъ, ты вассьдалъ,

Сиделъ жэ панъ ва Край - зьмле;

Да всю-та землю засьлилъ,

Заселилъ жэ, да апсьлилъ.

Младцы удальцы на пале,

А девушки жэ ораютъ.

Да девушки сабралися,

А молатцы згрудилися,

Да на пале жэ падали.

Да пану жэ кручынились,

Кручынились, пьчалились.

А тотъ гадает думаитъ,

Да што делать, куда идти.

Да сабиралъ младъ удальцовъ,

Младъ удальцовъ, да девушъкъ;

Да павёлъ ихъ жэ на пале,

Што на пале, да на Дунай,

Да где жэ есть пусто поле,

Пусто поле, запущъна;

Да где Доля нь льтала,

Куда маладецъ нь ступалъ,

Да где птица нь порхала.

Чудитца кароль, дивитца,

Да што поле нь орьтца,

Да што поле нь сеитца;

Лишъ па гарамъ шатаютца,

Да па траве пасутца жэ.

Чудитца, удивляитца!

Са мной нь бьютца, ратятца,

Мьня жэ саблей нь ськутъ,

Въ мьня стрьлу нь пускаютъ;

Да всё лишъ птицу онъ бьрётъ,

Златой иво камень видитъ.

Да на пале жэ саходитъ,

Да тамжэ бьётца, ратитца,

Да никаму жэ нь давалъ

Да всё то поле перейти,

Да всё то поле засьлить;

Триста каралей пагубилъ,

Триста кралей, триста пановъ.

Да тьперь панъ на Дунае

Ратью бьётца са Ломищъмъ,

Да въ той жэ битвь верхъ онъ взялъ,

Да выхадилъ онъ на пале,

Да на пале жэ, на арду,-

Съ каралёмъ бился, ратился,

Да въ той жэ битвь верхъ онъ взялъ,

Да всё поле запаланилъ;

А горада жэ нь ставилъ;

Тутъ Снегуръ Богъ разгневался,

Разгневался, рассердился.

Да пасылалъ вьрна слугу,

Вьрна слугу Сланца млатца;

Да завьюжылъ бьлымъ снегамъ,

Лютая зима на пале,

Лютая зима снежная.

Нь порхаитъ чърна птица,

Чорная птица ластачка.

Да тутъ онъ закручынился,

Кручынился, пьчалился,

Всё плачътъ, убиваитца,-

Да жэртву для Бога кольтъ,

Да иво мальбою малитъ,

Да штобъ большэ нь гнвался,

Да што ищо жэ нь видалъ

Лютую зиму снежную.

Богъ иво мальбу услыхалъ,

Да заперъ вернава слугу,

Вьрна слугу Сланца млатца,

Сланца млатца съ радной сьстрой,

Съ сьстрой Зимой Юдолею,

Юдолью самародицэй.

Да сахадилъ жэ тутъ Лель Бохъ,

Да сахадилъ Богъ на пале,

На поле жэ ясно Солнцэ;

Бльститъ Солнцэ щъкочътца,

Да на пале жэ всё лета,

Лета на поле, всё вьсна,

Сльтала Доля на пале,

Да иму слова гаваритъ:

"Эй, ты, панъ, панъ жэ, ты кароль,

Да нынчэ жэ, панъ, летичка,

Да лета, панъ жэ, на пале,

Да лета, панъ жэ, всё вьсна.

А ты ищо вьдь нь знаишъ:

Да што жэ ты, панъ, зделаишъ,

Да што жэ ты, панъ, сатваришъ!

Да што паставишъ новъ гаратъ,

Да новъ гаратъ жэ заветный,

Да новый горатъ Котлицу;

Да сядьшъ жэ ты ва дварцэ.

Па полю всё рька тьчотъ,

Рька тьчотъ, рька вьётца,

Какъ вьётца лютая змия,

Люта змия пранзитьльна,-

Да впадаитъ жэ во маре,

Рька завётца белъ Дунай,

Море звать Чорнае море.

Младъ удальцы жэ на пале,

Да тамъ ани стада пасутъ;

Дьвчоначки жэ на пале,

Да на пале всё ораютъ,

Сеютъ белую пшэницу.

Пусто поле жэ тёплае,

Тьпло, да пладароднае,

Какъ бутта ва Крайной - зьмле.

Вдвое малатцовъ на пале,

На поле, да на выганахъ,

Да где рагаты агньцы;

Вдвое девушъкъ на пале,

Вдвое девушъкъ на жатве.

Ты, панъ жэ, нь атлынивай,

Да ты жэ, панъ, нь кручынься,

Нь кручынься, нь пьчалься,

Какъ бутта ты на Край - зьмле.

Сидишъ жэ, панъ, да ва дварцэ,

А всё ищо жэ нь знаишъ,

Да што Лель Богъ разгневался,

Разгневался, рассердился.

Да сальталъ Бохъ са ньбесъ,

Са неба Богъ на Край - землю.

На на гару жэ садился,

Яснае Солнцэ пригрела,

Пригрела Солнцэ на пале,

Сагрета поле, тёплае,

Тьпло жэ, пладароднае.

Пусто поле, запущъна,

Яснае Солнцэ нь греитъ,

На поле нь пришло лета,

Да всё лета, да всё вьсна;

Толька всё лютая зима,

Лютая зима снежная,

Да вся зьмля запустьла.

Чужа зьмля насильная,

Насильная, ньвольная!

Да выхади жэ на пале,

На поле, всё на выганы,-

На выганы, ва кашары,

Да где щырые агньцы,

Щыра ягнёнка вылави,

Да штобы справить красный - день,

Всё красный - день, Ярилинъ - день,

Ярилинъ - день, да Щуравъ - день,

Всё Щуравъ - день, да Лельвъ - день,-

Для Бога жэртву закали,

Жэртву кали, мальбой мали,

Да штобъ сашолъ жэ на пале,

Пригрела штобъ ясно Солнцэ,

Пригрела, пащъкатала,

Да штобъ быть лету да вьсне;

Щыра ягнёнка закали,

Девушка агонь разложытъ,

Да девушка, дьвчоначка,

Згатовитъ будну вечърю,

Штобъ угастить младъ удальцовъ,

Младъ удальцовъ, да девушъкъ;

А вотъ цвьтка жэ нь вазьмёшъ,

Цвьтка укропа роснава,

Техъ, што атецъ твой сабиралъ,

Да иво деве нь аддашъ,

Штобъ вечърю кумарила*,

Патаму Богъ разгневитца,

Да нь сльтитъ жэ на пале,

Нь пригреитъ ясно Солнцэ."

В атветъ Доля гаварила:

"Да што ты, панъ, задумался,

Куда идти, да што делать.

Да штобъ идти на Край - зьмли,

Прашолъ жэ ужэ красный - день,

Всё красный - день, Ярилинъ - день,

Ярилинъ - день, да Щуравъ - день,

Всё Щуравъ - день, да Лельвъ - день;

На поле цвьтка нь взрасла.

Да заплакалъ жэ, закликалъ.

Услышала чърна птица,

Чорная птица ластачка.

Да пальтела ва дварецъ,

Чырикаитъ жэ ва дваре:

"Чыбри, чыбри, чыбри, пане,

Вьть тьбе мать наказала,

Наказала, гаварила,

Чужа зьмля насильная,

Насильная, ньвольная,

А ты на смехъ иё паднялъ.

Што, земля нь ньвольная?

А што тьперь жэ ты плачъшъ,

Што плачъшъ, да причытаишъ,

Крикамъ всё поле ты пакрылъ,

И мне ты, панъ, нь аставилъ,

Да штобъ льтать па-натъ польмъ,

Штопъ пальтать, да папархать."

Панъ ей въ атветъ такъ гаваритъ:

Ой, ластица, ты , ластачка,

Льти, ластачка, на пале,

Прашло тьперь ушъ три года,

А тутъ птицы нь порхали;

Какъ, ластачка, будьшъ пархать?

Куда, ластачка, пальтишъ?

Да што тьбе мать зарькла,

Што зарькла, паручыла?

Да што, мой братъ ли столъ занялъ?

Да сидитъ онъ ли на стале?

Или мьня всё ищо ждётъ,

Штобъ азъ патомъ селъ на стале?

Съ таво мне всё кручынушка,

Кручынушка, таска - пьчаль.

Бальшу бьду азъ навьду,

Если ка матьри пайду.

Чужа зьмля насильная,

Насильная, ньвольная!"

Пташка иму такъ гаваритъ:

"Вчъра Доля прильтала,

Сльтала жэ Доля ва дворъ,

Да матьри прамолвила,

Што ты да всё кручынишся,

Кручынишся, пьчалишся,

Да што плачъшъ, причытаишъ,

Да па всьму полю слыхать.

Да мьня матьрь паслала,

Да тьбя, панъ, жэ распытать,

Што у тьбя, панъ, за нужда?"

Чуть слышна панъ ей гаваритъ:

"Ой, ластавица, ластачка,

Атецъ жэ мой жэртву калолъ,

Въ жэртву калолъ щыра ягня,

Щыра ягнёнка для Бога;

Штобъ справить ыво красный - день,

Всё красный - день, да Летавъ - день;

Девушка агонь развьла,

Да вечърю гатовила,

Ясну вьчэрю, будницу;

Атецъ жэ мой ва садичку

Збиралъ, да ветачъкъ сабралъ,

Укропа ветакъ росистыхъ,

Да ихъ девушкь атнасилъ;

Вьчэрю деве кумарить,

Да всё вьчэрю будницу;

Будницу, всё кумарницу,

Да угащалъ младъ удальцовъ,

Младъ удальцовъ, да девушъкъ.

А тутъ што, пташъчка, делать?"

Пастой-ка, панъ, ты абажди,

Лишъ сльтаю ва Край - землю,

Укропа ветакъ набьру,

Да тьбе, панъ, жэ приньсу,

Да штопъ ты девушке аддалъ.

Тьбя я мальбою малю,

Да штобы большэ нь плакалъ,

Да штобъ большэ нь причыталъ.

Взльтела, птаха, вспорхнула,

Ва Край - землю прильтала.

Схадила матьрь ва садокъ,

Укропа ветакъ набрала;

Хватала птаха ихъ ва клювъ,

Вцъпилася въ нихъ кохтями;

Да на пале па порхала,

Где панъ гъ газдьбе гатовился,

Да иму ветки падаётъ.

А панъ сиделъ у огнища,

Да деве цвьты падаётъ,

Да ей жэ слова гаваритъ:

"Дьвчоначка ли, дочка ли,

Вьчэрю, дева, гатовишъ,

Вьчэрю, дева, будницу;

Укропа ветки тьбе дамъ,

Штобъ вечърю пакумарить,

Да штобъ вьчэрю патушыть,

Да што вьчэрю будницу,

Будницу, всё кумарницу,-

Штобъ угастить младъ удальцовъ,

Младъ удальцовъ, да девушъкъ.

Штопъ полю быть пладародну,

Пладародну, да всё тьплу,

Какъ бутта на Крайной - зьмле.

Лель Богъ нь будьтъ сердитца,

А лишъ сльтитъ онъ на пале,

А съ Богамъ ясна Солнышка,

Да пригреитъ жэ все паля."

Увидьла дева ветки,

Да лицомъ улыбалася,

Да вечърю кумарила*,

Кумарила, да тушыла,

Да ту вьчэрю будницу,

Будницу, всё кумарницу.

Панъ угащэньемъ угащалъ

Младъ удальцовъ, дьвчоначъкъ;

Три дня гуляли красный - день,

Всё красный - день, Ярилинъ - день,

Ярилинъ - день, да Щуравъ - день,

Всё Щуравъ - день, да Лельвъ - день.

 

Па аканчанию трапьзы играли и пели следующую песню:

Песня 6.

Отчэ жэ, Дый*,

Дый жэ, Ярила!

Славаю славимъ

На небе, на зьмле,

На зьмле, на поле,

На поле, ва гарахъ,

На маре, на Дунае!

Тьбе слава на пале,

На пале, ва граде,

Ва граде, въ Катлове,

Да тамъжэ где маладой панъ.

Пусто поле, запущъна,

Доля ищо нь льтала,

Да маладецъ жэ нь ступалъ,

Да птица жэ нь порхала,

Нь порхала, нь льтала!

Сайди жэ, Божэ, со ньба,

Да со ньба жэ на пале,

Да пусть бльснётъ ясно Солнцэ,

Да пусть бльснётъ ласкавае!

Доля на поле льтела,

Да Доля жэ пракричала:

"Ой, девушки, падружъньки,

Давольна вамъ жэ дабывать,

Давольна вамъ жэ маятца!

Да нынчэ нетъ ужэ зимы,

Да лютай зимы снежнаи;

А нынчэ лета, да вьсна,

Как была тамъ, ва Край - зьмле.

Ужъ выхадите на пале,

На поле всё, на оранье,

Да сейте белу пшэницу!

Витязъ младецъ жэ на ньбе,

Да месяцъ ищо нь минулъ;

Да сайдётъ жэ онъ на пале,

Да дастъ вамъ залаты сьрпы,

Штобъ жали белу пшэницу."

Дьвчоначки услышали,

Да запрягали двухъ валовъ,

Запрягали ихъ ва дварцэ;

Панъ золатамъ ихъ пазлатилъ,

Мьталъ светлую папону,

Мьталъ, папону притянулъ,

Въ златое ралицэ впрягалъ,

Да на пале жэ выизжалъ,

Три боразды жэ праторилъ,

Три бразды пазлатилися,

Златила ихъ ясно Солнцэ,

Всхадила всё злата заря;

Дьвчоначки жэ на пале,

Да три ньдели орали,

Да все паля засеяли,

Засеяли, пасеяли,

Сеяли белу пшэницу.

Младцы ищо нь видьли,

Нь выхадили на пале.

Тутъ Доля жэ пракричала:

"Младъ удальцы, вы ярыги,

Вы што, ищо нь слышали?

Вы што, ищо нь видьли?

На поль ужъ лета, вьсна!

Яснае Солнцэ блеснула,

Бльснула Солнцэ, пригрела,

Люта зима хуйнулася*,

Лютая зима снежная.

Дьвчоначки жэ видьли,

Забрали малада пана,

Да выхадили на пале,

Да на пале жэ орали,

Да засьвали, сеяли,

Сеяли белу пшэницу.

Сивае стада блеяла,

Сивае стада на гаре;

Сивае стада нь пасутъ,

А што ано ужъ ягнитца;

А вы ищо нь вышли жэ

Да на пале штобъ паставить

Златы кашары авечьи;

Да стада ужъ на выганахъ,

Да стада щырыхъ агньцъвъ.

Щыра ягня кашарнава,

Да какъ наступитъ красный - день,

Да красный - день, Ярилинъ - день,

Ярилинъ - день, да Щуравъ - день,

Всё Щуравъ - день, да Лельвъ - день,

Богу въ жэртву заколите."

Слышали млатцы въ гораде,

Да выхадили на пале,

Да на паля, на выганы,

Да кашары паставили,

Златы кашары авечьи;

Сиво стада выганяли,

Да стада жэ на выганы,

Да стада щырыхъ агньцъвъ.

Отчэ жэ, Дый,

Щыро ягня кашарнае.

Услышалъ панъ, паслушался,

Да выхадилъ панъ на пале,

Вхадилъ жэ панъ ва кашару,

Хваталъ щыра ягнёначка,

Щыра ягня кашарнае,-

Да иво ва дварцэ златилъ,

Тьбе иво въ жэртву калолъ,

Да тьбя мальбою малилъ,

Сашолъ штобъ, Божэ, на пале,

Съ табою жэ ясно Солнцэ,

Да пригреитъ жэ на паляхъ,

Да не быть всё лютой зиме,

Да лютай зиме снежнаи,-

Тьбе, Божэ, жэртву калоть,

Девушка приаделася,

Приаделась, нарядилась;

Садилася у огнища,

Да разлажыла, развьла,

Разлажыла ясной агонь,

Да гатовила будницу,

Будницу, всё кумарницу.

Лишъ прильтитъ чърна птица,

Чорная птица ластачка;

Толька на долъ жэ льтела,

Льтела всё атъ Край - зьмли,

Падаракъ ньсла для пана,

Ньсла укропа ветачку;

Брасала ветку къ огнищу,

Слова нь успелъ вымалвить,

Какъ вспархнула, ультела,

Ультела ва Край - землю.

Дева вьчэрю кумаритъ,

Вьчэрю, ясну будницу.

Да панъ жэ принарядился,

Да угащэньемъ угащалъ,

Угащалъ млатцовъ удальцовъ,

Младъ удальцовъ, да девушъкъ,

Да угастилъ, употчъвалъ.

Вставалъ тутъ панъ атъ трапьзы,

Да харавотъ тутъ играли,

Хора играли, песнь пели,

Да тьбя, Отчэ, славили:

"Отчэ ли, Дый ли,*

Дый ли, Ярила,

Ярила ли, Пря!

Да сидишъ ты всё на ньбе;

Ясёнъ твой ликъ, да палящый,

Палящый, да сияющый,

Да Солнцэмъ ты жэ всё палишъ,

Да яснымъ ликамъ сияишъ,-

Да греишъ ты па всей зьмле,

Лишъ пригреишъ ты на паляхъ,

Дьвчоначки на оранье,

На оранье, на капанье;

А какъ пригреишъ на гарахъ.

Сивае стада пасётца;

Да нэнька стада падаитъ,

Надоитъ свежа малака,

Свежъва тварага ссыритъ;

Да пригрей, ты жэ, приласкай,

Да праблистай жэ на маре,

Да тамъ Калчакъ жэ въ карабле,

Тамъ Калчакъ карабли вьдётъ,

Учытъ Калчакъ младъ удальцовъ,

Да штобы плавать по марю,

Штобъ управлятца съ караблёмъ;

Да пригрей ты жэ на Дунай,

Тамъ рыбаки гарпунъ мьтнутъ,

Да рыбу имъ жэ вылавятъ,

Да Калчака славай славятъ,

Да што сльталъ онъ на пале,

На поле жэ, да на маре,

Да тамъ учылъ жэ малатцовъ

Да какъ имъ плавать по марю,

Какъ управлятца съ караблёмъ.

Ой, Богъ жэ, Отчэ, на ньбе*,

Ой, Богъ жэ, Отчэ, присветлый,

А на зьмле Ярила Бохъ.

Пущэ, Ярила,

Пущэ, Ярила, дай лета,

Дай лета, дай жыта!

Да для тьбя жэртву кольмъ,

Щыро ягня кашарнае,

Тьбе справляимъ красный - день,

Всё красный - день, Ярилинъ - день,

Ярилинъ - день, да Щуравъ - день.

Всё Щуравъ - день, да Лельвъ - день,-

На трапьзе младъ удальцы,

Младъ удальцы, да девушки,

Угащэньемъ Отчэ гастятъ,

Газдьбою, яснай будницэй,

Будницэй, всё кумарницэй;

Дьвчоначка песню паётъ,

Песню паётъ на трапьзе;

Азъ хараводъ жэ играю,

Играю жэ на трапьзе,

Хараводамъ тьбя славлю,

Да хараводамъ, песнею,-

Какъ тьбя славилъ мой атецъ,

Атецъ мой да ва Край - зьмле,

Имелъ онъ ясную книгу.

Да васпархнулъ жэ на неба,

Да на неба жэ, всё къ тьбе,

Далъ иму ясную книгу;

Учылъ иво, да научылъ,

Да какъ петь ясную книгу,

Да тьбя славаю славить.

 

Вьсной, кагда толька первый разъ увидятъ ластачку, сабирались девушки вместь и пели следующую песню:

Песня 1.

Пусто поле, запущъна,

Да белый Дунай апустелъ.

Ушолъ жэ панъ са Край - зьмли,

Забралъ малатцовъ удальцовъ,

Младъ удальцовъ, да девушъкъ,

Да штобы паля засьлить.

Да штобы паля засадить.

Да крепкий горатъ паставить,

Крепкий горадъ всё заветный,

Да крепкий горатъ жэ Катловъ*

Да девушъкъ онъ пасылалъ,

Пасылалъ девъ всё на паля,

Да всё арать, да всё сеять,

Сеять дьвчатъ да пшэницу;

Младъ удальцовъ на выганы.

Да лета, лета жэ, вьсна,

Яснае Солнцэ всё греитъ,

Какъ грела жэ ва Край - зьмле.

Дважды за лета сеяли,

Да дважды за лета жали.

Лишъ толька прийдётъ Зарьвъ - день,

Всё Зарьвъ - день. Зарьвъ - месяцъ.

Льтали Доли, залётъвали,

Хадили млатцы, захажъвали,

Пархали птицы, запорхивали,

Да поле засьлилася.

Садился панъ жэ ва дварцэ,

Угащэньемъ угащался,

Да улыбался, смиялся.

Дьвчоначка иму служытъ,

Служытъ дева на трапьзе,

Чърпаитъ зельна вина,

Зельна вина трёхлетньва,

Да иму слова гаваритъ:

"Ой, тятя ли, да ты панъ ли,

Сидишъ ты, тятя, ва дварцэ,

Да ва дварцэ на трапьзе,

Газдьбою угащаишся,

Да што паля жэ засьлилъ,

Пусты паля, запущъны.

Льтали Доли, залётъвали,

Хадили млатцы, захажъвали.

Пархали птицы, запорхивали.

Да где жэ ты, панъ. увидалъ,

Да што льтитъ чърна птица,

Чорная птица ластачка,

Да штобъ льтела на пале,

Льтела всё, чырикала,

Какъ льтала ва Край - зьмле,

Какъ льтала, чырикала?

Тваи паля нь тёплые,

Какъ была то ва Край - зьмле."

Такое слова девачка,

Такое слова гаваритъ;

Да панъ тутъ закручынился,

Кручынился, пьчалился.

Нь сидитъ жэ на вечъре,

Нь пьётъ зьлёнава вина,

Зельна вина трёхлетньва,

Лишъ заплакалъ, запричыталъ:

"Ой, Божэ ли, ты Божэ ли,

Савсемъ, Божэ, пагибаю,

Да пагибаю на пале,

Да на пале жэ, на арде,

Нь засьлилъ жэ азъ поле,

Стаитъ поле пустымъ пусто.

Видьлъ, Божэ, чърну птицу,

Чорную птицу, ластачку,

Што прильтела ва дварецъ,

Льтаитъ всё, чырикаитъ,

Бросила мне укропъ траву

Для вечъри, для будницы,-

Да вотъ, Божэ, случылася,

Што ультела на пале.

Тьперь дьвчонка гаваритъ,

Гаваритъ, девица, молвитъ,

Што не была птахи въ поле,

Да што птица нь льтала,-

Какъ то была ва Край - зьмле,

Ва Край - зьмле, да ва дварцэ.

Мальбой, Божэ, тьбя малю,

Штопъ паслалъ Чорна молатца,

Штопъ ссёкъ мне русую главу,

Душа жэ истамилася,-

Што ужэ избалелася,

Избалелась, стужылася."

Да плачътъ панъ, причытаитъ,

Паднялся плачъ жэ до ньба,

Да неба жэ, да ка Богу.

Сльтела Доля ва дварецъ,

Да иму слова гаваритъ:

"Ой, панъ ли, ты панъ ли,

Ну, што жэ ты всё плачъшся,

Ну, што ты всё причытаишъ,

Што тяшка ты пьчалишся?

Да нетъ жэ птицы на пале,

Да чорнай птицы ластачки,

Ищо къ тьбе нь льтала,

Нь льтала, чырикала,

Да ва дварцэ, панъ, на пале.

Но, у тьбя злата свирель,

Такъ асьдлай барза каня,

Да паижжай ва Край - землю,

Штобъ увидать стару матьрь,

Стару матьрь, радна брата.

Богъ, да найди жэ старицу,

Ту, што пташке жэ нь даётъ,

Да ультеть са Край - зьмли,

Штобъ дальтеть жэ да поля,

Што ана, панъ, кручынилась,

Тьбя жэ, панъ, нь видьла

Всьво ужэ три годичка.

Да вайдёшъ жэ, панъ, ва дварецъ,

Да сядьшъ на мало время,

Мало время три ньдели.

Кагда жэ, панъ, павыйдьшъ ты,

Натъ польмъ всюду ластачки

Будутъ пархать, будутъ льтать;

Да ты матери памались,

Штобъ ымъ ана зарокъ дала,

Да пальтеть на белъ Дунай,

На белъ Дунай, да на пале.

Какъ мать сагласия нь дастъ,

Какъ приказанья нь аддастъ,

Да штобъ льтеть жэ на пале,

На поле жэ, на белъ Дунай,

А льтать всё па Край - зьмле,-

А штобы матьрь узнала,

Што сертцъмъ ждёшъ ты ластачку,

На ньделе жэ ты пайдёшъ

Увидьть старую матьрь,

А съ матьрью чърну птицу,

Чорную птицу ластачку;-

Какъ мать сагласия нь дастъ,

Да лишъ ты выйдьшъ на пале,

Да вытащышъ злату свирель,

Да троньшъ борзава каня,

Да на свирели засвистишъ,

Заслышатъ свирель ластачки,

Да пальтятъ жэ за табой,

Лишъ прильтятъ въ тваи паля.

Въ тваихъ паляхъ астанутца,

Всюду натъ польмъ заснуютъ,

Пакроютъ поле щэбьтамъ.

Ступай жэ,панъ, туда иди,-

Тьбя я, панъ, нь абману,

Нь абману, да нь салгу."

Тутъ панъ сагласие давалъ.

Сьдлалъ онъ борзава каня,

Златую свирель ва руку,

Трогалъ каня, да атъыжжалъ,

Уехалъ панъ ва Край - землю,

Ва Край - землю, да ва дварецъ.

Старая мать ыво ждала,

Да мать ыво цълавала:

"Ой, харашо, сынъ, што пришолъ!

Ужъ думала, забылъ савсемъ,

Да большэ ужъ нь вернёшся,

Ка мне, въ дварецъ, нь даедьшъ,

Штобъ мьня, сынокъ, павидать?

А ты мне, сынокъ, расскажы,

Што поле-та, ухожъна?

Ухожъна, абильна ли,

Абильна ли, да тёпло ли?

Да ты матьрь савсемъ забылъ,

Мать большэ нь приглашаишъ."

"Ой, мати ли, стара мати,

Вдоваль поле ухожъна,

Ухожэна, абильнае,

Абильно, мати, тёплае;

Вдвое девушъкъ на пале,

На поль, мать, на ораньи,

На ораньи, мать, на жатве;

Да Витязь, мать, жэ сахадилъ,

Да сахадилъ, мать, со ньба,

Да съ неба, мать, жэ на пале,

 




Поиск по сайту:

©2015-2020 studopedya.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.