Помощничек
Главная | Обратная связь


Археология
Архитектура
Астрономия
Аудит
Биология
Ботаника
Бухгалтерский учёт
Войное дело
Генетика
География
Геология
Дизайн
Искусство
История
Кино
Кулинария
Культура
Литература
Математика
Медицина
Металлургия
Мифология
Музыка
Психология
Религия
Спорт
Строительство
Техника
Транспорт
Туризм
Усадьба
Физика
Фотография
Химия
Экология
Электричество
Электроника
Энергетика

КРАСНЫЙ - ДЕНЬ ВЫШНИЙ - ДЕНЬ. 1 страница



 

Кагда ужэ смалачивали жыта, калоли жэртвы Богу и Солнцу, на ту жэртву сабиралися нескалька девушъкъ и пели следующую песню:

Песня 1.

Хвала тьбе, Пьрюнъ Божэ!

Хвала тьбе, ясно Солнцэ!

Да што васходишъ надъ зьмлёй,

Да што движъшъ всею зьмлёй,

Да пасылаишъ те зари.

Глядятъ на тьбя девачки,

Да выходятъ изъ дома жэ.

Да гонятъ ани всё валовъ.

На ихъ шэе злато рало,

Да сораютъ ани паля,

Пасеютъ белу пшэницу,

Въ руке злато вьрьтьно,

Да сучатъ свьльнную нить,

Па морю златы карабли;

Кагда греишъ, ясно Солнцэ,

Да всею зьмлёй двигаишъ,

Кагда жэ спишъ, ясно Солнцэ,

Вся земля спитъ бьсъ просыпу,

Пакроишъ иё чорнай мглой,

Да ничьво нь видна жэ.

Да славитца твая сьстра!

Ранымъ рано, пьрьтъ табой,

Какъ маладая ньвеста,

Украшъна златымъ цветамъ,

Златымъ цветамъ азарьна,

Да всё васходитъ надъ зьмлёй;

Какъ выходитъ ранымъ рано,

Заря - Ньбесная Доля,

Да Доля самародица,

Да праганяишъ ты злыдней,

Да праганяишъ чорныхъ змей,

Што шатаютца па зьмле,

Девушъкъ зломъ апаиваютъ,

Иссушываютъ малатцовъ,

Какъ чорные пиявицы!

Кагда выходишъ на неба,

Младъ марьходы по марю

Да вьдутъ сваи карабли;

Дьвчоначки жэ на пале,

Всё ораютъ да капаютъ,

Да для звьзды песню паютъ,

Да ей зъ зьмли паклоны шлютъ,

Рукой иё приветствуютъ!

Глядитъ звьзда, улыбаитца,

Явилась белая заря,

Съ зарёй тьбя да мы молимъ:

«Ой, братьцъ ли, ясно Солнцэ,

Бльсни ты, братьцъ, на землю,

Штобъ васпархнули пташъчки,

Штопъ пели, тьбя славили,

Што радился ты занава!

Съ зарёю, братьцъ, на землю

Ты шлёшъ бьлую пшэницу,

Белъ пшэницу, бьлы гроздья,

А людямъ золата ты шлёшъ,

Чисто злата, белъ серьбра,

Тьбе, братьцъ, жэртву колютъ,

Да тьбя славаю славятъ.»

Слышышъ, Солнцэ, сваю сьстру,

Слышышъ Солнцэ, улыбаишся.

Да ходишъ при Пьрюнъ Боге,

Нь чудишъ, нь махаишся,

Атмыкаишъ огненъ сундукъ,

Бьрёшъ огненны адежды,

Аденишся, нарядишся,

Какъ маладой зять у зьмли,

Да сагрьваишъ ты землю,

Нь грела бъ, яснае Солнцэ,

Нь жали бъ белу пшэницу,

Нь збирали бьлы гроздья,

И вся зьмля апустела пъ -

И для Бога жэртву кольмъ,

Щыра ягня единствьна,

Да и тьбе жэртву кольмъ,

Да девять каровъ ялавицъ,

Мать вечърю згатовила,

Скора, Солнцэ, нь быть люту -

Зима ужэ настигаитъ,

Пагрей жэ ищо на землю,

Пака нь патъ тяшкимъ снегамъ;

Дьвчоначки па бьседамъ,

Прядутъ танки аблачэнья,

Млатъ удальцы на поприщэ,

А старые въ даму сидятъ.

Да пьютъ зьлёнае вино,

Зельно вино трёхлетнее.

Сагрей ихъ, Солнцэ, абагрей!

Ани дары тьбе дарятъ.

Кагда ньвесты молады,

Старъ старичищэ зьмляной

Даётъ имъ перстьнь залатой,

Въ атветъ дарятъ танки платна,

Танки палотна, да сукна,

Што золатамъ злачоные,

Што нитачкай прадёрнуты:

Ихъ ткутъ для младыхъ удальцовъ,

Ихъ ткутъ , для зимушки зимы,

У дома при бьседушке,

На припёке палудньнамъ.

Х1V.

КРАСНЫЙ - ДЕНЬ ЗАРЬВЪ - ДЕНЬ*.

 

Зарьвъ идётъ атъ гары зьлёнай,

Да старый ветьръ тутъ дунулъ,

Пракричалъ Зарьвъ са гары:

«Паслушайте, девы, въ сьле,

Малатьба пришла на нивы,

На нивы, девушки, на токъ.

Ступайте, девы къ стару кмету,

Где стаитъ злата лапата,

Да вейте белу пшэницу,

Вьдь дуитъ вамъ старый ветьръ,

Да пшэницу павеите,

Да мне жэртву закольте,

Девять авновъ виты рага,

Виты рага, пятнистыихъ:

Ищо и месяцъ нь минулъ,

Да красный - день, всё Зарьвъ - день.»

Услышали девы въ сьле,

Пара малатить на нивахъ,

Да на нивахъ, всё на таку.

Сабрались девы, убрались,

Аделись, нарядилися,

Да пашли къ стараму кмету,

Да къ стараму кмету дамой,

Да у варотъ иво стаятъ.

Да иму песню всё паютъ:

«Паслушай, кметъ, ты стараста,

Бьри златую лапату,

Пракричалъ Зарьвъ са гары,

Задулъ апять старый ветьръ,

Маладьба пришла на нивы,

Да на нивы, да всё на токъ,

Да пшэницу всю павеимъ,

Тагда лишъ, кметъ, мы вьрнёмся,

Штопъ ты пашолъ да ка стаду,

Да хватаишъ девять авновъ,

Девять авновъ виты рага,

Виты рага, пятнистыихъ,

Вьдь нынчэ ужэ красный - день,

Всё красный - день, да Зарьвъ - день.

Для Зарьва жэртву кольмъ.»

Тутъ выхадилъ да старый кметъ,

Атдалъ имъ злату лапату,

Да паслалъ ихъ на маладьбу,

На маладьбу, да на нивы.

Веять девы павеяли,

Бьлъ пшэницу атвеяли -

Вьдь нынчэ ужэ красный - день,

Всё красный - день, да Зарьвъ - день,

Патомъ въ сьло вьрнулися.

Старый кметъ ихъ ужъ ажыдалъ,

Злата важжа въ иво руке,

Вязалъ онъ девять тутъ авновъ,

Девять авновъ, виты рага,

Виты рага, пятнистыихъ;

Златую вожжу падаётъ,

Да девы ихъ ы пагнали,

Да пагнали апять на токъ.

Въ жэртву калоть девять авновъ,

Девять авновъ виты рага,

Для Зарьва жэртву колютъ:

Што снова дунулъ старый ветръ,

Белъ пшэницу атвеяли.

Играли девы, играли,

Въ хару малатцовъ нь хватаитъ.

Малатцы съ тока нь ушли;

Лишъ тотъ, кто дома всё сиделъ,

У дома хараводъ вадилъ,

Самъ въ хараводе кружылся,

Быстра и яства разашлись -

Въ сьле абычай асталъся:

Кагда девы жэртву колютъ,

Малатцовъ въ хоре нь хватаитъ.

ХV

КРАСНЫЙ - ДЕНЬ ДРЕВЬНЪ - ДЕНЬ*.

 

Адно время, сто летъ назатъ, кагда нашы деды ищо въ точнасти хранили старые абычаи атъ дьдовъ, кагда начинали сеять въ Зарьве рожъ, девушки украшали рала разными цвьтами, и эта рала атнасили на апрьдьлённае места, где сабирались сьляне, и где старый кметъ калолъ въ жэртву три каровы въ память таво, кто ввёлъ рала и научилъ людей орать и сеять пшэницу; кметъ калолъ жэртву рядамъ съ раламъ, а девушки пели следующую песню:

 

Песня 1.

Ой, Древа* ли, маладецъ ли,

Благая твая, Древа, мать,

Што тьбя, Древа, радила,

Радила, Древа, вскармила,

Да всё Древа росъ, вырасталъ,

Што удалецъ всемъ удальцамъ,

Да пайдёшъ ты всё на гару

Да мне травы ты запасёшъ!

Да штобы правалилася,

Да тутъ Древа всё заплакалъ,

Заплакалъ, Древа, закликалъ:

Ой, Божэ ли, радной Божэ!

Зачэмъ азъ, Божэ, радился?

За што, Божэ, молатцъмъ сталъ,

Да што славить мне на зьмле?

Ну што, пайду я на гару,

Траву, Божэ, штобъ запасать,

Темъ душэ нь насытитца!

Штобъ молатцы смьялися,

Што на гаре прабавлялся,

Три дня дамой нь прихадилъ,

Дамой, Божэ, ка матьри;

Штопъ стара мать мьня кляла,

Кляла, мне выгаваривала,

Што самъ, Божэ, нь сахадилъ:

Вазьми мьня, Божэ, взньси,

Взньси, Божэ, да на ньба,

Въ дварецъ, где ты, Божэ, сидишъ,

У тьбя въ послухе хадить.»

Речъ Древа ищо нь сказалъ,

Ужъ гара зашаталася,

Зашаталась, затрьщала,

Идётъ Доля самародица,

Да иму слова гаваритъ:

«Ой, Древа ли, маладецъ ли,

Да што ты, Древа, плачъшся?

Што тяшка ты пьчалишся?

Да ты жэ къ матьри иди,

Да иё всё мальбой мали,

Ступай жэ, иди къ матьри,

Да иё всё мальбой мали,

Да штобъ накасъ тьбе дала.

Да сшыла белы адежды,

Бьлы адежды до зьмли;

Да тьбя вьдётъ на гару.

На гору, да ва пьщэру -

Бохъ пашлётъ Лана молатца*,

Лана млатца Гразу ваиводу*,

Тьбя атвьсти на ньба;

Да тьбя Бохъ тамъ научытъ,

Да штобы оралъ ты въ стьпи,

Да сеялъ белу пшэницу.»

Благая твая, Древа, мать,

Да што сагласие дала,

Въ пьщэру атвьсти тьбя.

 

Пели эту песню пака кметъ калолъ жэртву,а после, кагда рубили мяса и брасали иво въ казанъ гатовитца, пели следующую песню:

Песня 2.

Назначила старая мать,

Назначила радна сына,

Радна сына, Древа млатца,

Да што иво приадела,

Приадела, нарядила,

Адела белы адежды,

Бьлы адежды до зьмли,

Да иво на гару свьла,

На гору, да ва пьщэру,

Да крикнула, пракричала:

«Ой, Божэ ли, радной Божэ!

Видишъ ли, Божэ, смотришъ ли,

Што Древа тутъ ужъ на гаре,

Да на гаре, ва пьщэре?

Мальбою, Божэ, малюся,

Штопъ паслалъ сваиво слугу,

Да слугу Лана малатца,

Лана млатца Гразу ваиводу,

Да штобъ взялъ иво за руку,

Да иво атвёлъ на ньба,

На неба всё, пряма къ тьбе,

У тьбя въ послухе хадить,

Мало время девять гадовъ.

Если, Божэ, сагласье дашъ,

Патомъ ка мне иво пашлёшъ,

Штопъ иво, Божэ, абручить,

Да штопъ иво, Божэ, жънить.»

Ещо матьрь нь изрькла,

Што грамыхнулъ Бохъ, трьсканулъ,

Явился Ланко маладецъ,

Ланъ младецъ Граза ваивода

Штобъ направить, штопъ сатварить.

Паставилъ иво на гару,

На гору, да ва пьщэру,

Да васпархнулъ самъ на неба,

Ка Богу плачъмъ плачътца,

Да што Древа нь порхаитъ,

Нь порхаитъ онъ на неба.

 

Какъ толька згатовятъ еду, девушки и жоны накрывали трапьзу и пели следующую песню:

Песня 3.

Да Ланко ужэ на ньбе,

Богу онъ плачъмъ плачътца,

Такое слова гаваритъ:

«Ой, Божэ ли, радной Божэ,

Да што тьперь, Божэ, делать,

Што делать, Божэ, што тварить?

Слалъ мьня, Божэ, на гару,

На гору, да ва пьщэру,

Штопъ привёлъ Древу малатца;

Да иво бралъ азъ за руку,

Но онъ, Божэ, нь порхаитъ,

Нь порхаитъ онъ на неба,

Да иво, Божэ, аставилъ

Всё на гаре, ва пьщэре,

Да плачьтъ онъ, всё кликаитъ.»

Тутъ Бохъ надъ нимъ ужъ зжалился,

Што зжалился, пьчалился,

Да кликнулъ онъ Жыву Долю,

Жыву Долю самародицу,

Да такъ ей слова гаваритъ:

«Доля Жыва самародица,

Ушъ какъ сваи златы крылья

Дала пъ ты Лану малатцу,

Лану млатцу Гразе ваиводе;

Да сальтитъ онъ на гару,

На гору, да ва пьщэру,

Где сидитъ Древа маладецъ,

Штобъ васпархнулъ онъ на неба,

Што иво мать намъ зарькла,

Зарекла иво, абрькла,

Да штопъ сиделъ онъ ва дварцэ.

У мьня въ послухе хадилъ,

Мало время девять гадовъ.»

Да штопъ памочь Жыва Доля,

Жыва Доля самародица,

Вынула залаты крылья,

Дала ихъ Лану малатцу,

Лану млатцу Гразе ваиводе.

Да сальталъ онъ на гару,

На гору, да ва пьщэру,

Где сиделъ Древа маладецъ;

Какъ плачьтъ онъ, да кликаитъ,

Вльпилъ иму златы крылья,

Вльпилъ иму да на мышцы -

Да бьрётъ иво за руку,

Да порхнулъ Древа на неба,

Да на неба, да ва дварецъ.

Варота атварилися,

Што Древа нь абручался,

Нь абручонъ, нь жънился,

Нь заманилъ дьвчоначку.

Да съ нею грехъ нь сатварилъ.

У Бога въ послухе ходитъ

Мало время девять гадовъ.

Да вотъ иму ужъ вышълъ срокъ,

У Бога отпускъ онъ бьрётъ:

Мать мне, Божэ, паручала,

Паручала, заручала,

Да штопъ сиделъ мало время,

Мало время девять гадовъ,

У тьбя въ послухе хадилъ:

Девять гадовъ минулися,

Минулися, всё минули,

Што, Божэ, мьня нь пашлёшъ,

Да штобы шолъ я къ матьри,

Абручился, да жънился:

Съ чъво, Божэ, разгневался?

Съ чъво, Божэ, рассердился?

Послухъ тьбе ушъ атхадилъ,

Какъ тьбе послухъ атхадилъ

Ланъ маладецъ Граза ваивода.

 

Кагда садились къ трапьзе, штобъ угаститца, брасали вверхъ рала, украшъннае разными цвьтами, а девушки пели следующую песню.

Песня 4.

Да слова Древа гаваритъ,

Да слова Древа ка Богу,

На што жэ Бохъ рассердился,

На што жэ Бохъ разгневался,

Бохъ иму слова гаваритъ:

«Ой, Древа ли, маладецъ ли,

Азъ на тьбя нь гневался,

Азъ на тьбя нь сердился.

Въ послухе ты, Древа, хадилъ

Мало время девять гадовъ:

Чьму тьбя, Древа, учить,

Чьму жэ, Древа, выучить?

Да штопъ сашолъ ты на зьмлю,

Да штобъ учылъ младъ удальцовъ,

Младъ удальцовъ, да девушъкъ,

Штопъ тьбя славай славили.»

«Разъ мьня, Божэ, пытаешъ:

Ничъво, Божэ, нь прашу -

Лишъ штобы распахнулъ ты степь,

Да пусть учытъ Жыва Доля,

Да какъ арать жэ ва стьпи,

Да орать всё, да всё сеять,

Што мне въ гарахъ надаела

Да запасать адну траву!»

«Бохъ тьбе сагласье даётъ,

Да распахнётъ для тьбя степь,

Да штобы Доля учила,

Учыла, да и выучыла,

Да какъ арать, да какъ сеять;

Три месяца ищо будьшъ.

Да на землю патомъ сльтишъ,

Штобъ научыть младъ удальцовъ,

Младъ удальцовъ, да девушъкъ.

Тьперь на поле ораютъ,

Тьперь на поле пусть сеютъ,

Да тьбя славаю славятъ!

Да тьбе жэртву пусть колютъ!

Дьвчоначки всё ва дваре

Бьлу пшэницу пусть варятъ.

Съ таво пашло на трапьзе,

Да всё пшъницу падавать.

 

Кагда девушки падавали пшъницу, каждый бралъ пшъницы, и срывалъ цвьтовъ для рала, те цвьты хранили дома да следующъва года, за нихъ Богъ давалъ уражайные нивы, тагда жэ пели следующую песню:

Песня 5

Дьвчоначки ка трапьзь,

Варёну пшэницу дадутъ,

Тьбя жэ, Древа, мы славимъ,

Тьбя жэ, Древа, мы молимъ:

Кто толька пшъницы вазьмётъ,

Съ пшъницэй белые цвьты,

Таму на нивы уражай,

Таму на класъ тваю руку,

Тваю руку, да дьсницу,

Къ урожыстай белъ пшэницэ,

Да налитому коласу,

Таму амбары полные -

Въ гадавщину жэртву калоть,

Падавать белу пшэницу.

 

Самые прыткие девушки завадили хараводъ, да играли окала трапьзы и рала, и пели следующую песню:

Песня 6.

Древа ли, Божэ ли,

Слався ты на зьмле!

Жрёмъ тьбе всемъ сьломъ,

Кметъ жэртву да кольтъ,

Жэртвъ кольтъ три каровы,

Три каровы ялавы -

Если ты на пале.

Рука твая въ ниве,

Да радися пшъница,

Наливайтесь калосья,

Да полнитесь амбары:

Ой ли, ой ли, Древа,

Ой ли, ой ли, Божэ.

Ищо тьбе слава година!

Павышли всё да три кмета,

Жэртвавать тьбе девять кравъ.

Девять каровъ да ялавыхъ;

Девушки приаделися,

Приаделись, нарядились,

Да всё пшъницу падавать.

 

НА ДРЕВЬНЪ - ДЕНЬ.

(Атъ другова пьвца).

Песня 1.

Пракричала Злата матьрь,

Пракричала да са ньба:

«Вы ясны звёды, астрицы,

Па утру будьтъ красный - день,

Всё красный - день, да Древинъ - день.

Дьвчоначки да на зьмле

Сабралися да на сьле,

На селе у старава кмета,

Вьночки вьютъ да на рала,

Украсили, нарядили,

Древьна славаю славятъ,

Што онъ младецъ всемъ малатцамъ:

Учылъ ихъ всё, да научылъ,

Какъ орать имъ да всё раламъ,

Бьлу пшъницу да сеять.

Задержытьсь, ясны звьзды,

Задержытьсь въ маёмъ дварцэ,

Тачыте чыстые вина,

Чысты вина зьлёные,

Да што Древьнъ да ва дварцэ,

Иво газдьбой угастите,

Виномъ славу иму славьте.»

Сабралися ясны звёзды,

Сабралися да ва дварцэ,

Тачыли чыстые вина,

Чысты вина зьлёные,

Да што Древьнъ да ва дварцэ,

Иво газдьбой угастите.

Патомъ пракричали звёзды:

«Слушайте, девы, на зьмле!

Вы сабьритьсь ва сьле,

Въ сьле у старава кмета,

Савейте белые вьнки,

Да нарядите вы рала;

Въ сьле да Древьнъ маладецъ,

Да садился онъ у рала,

Въ дьсной руке чысто вино,

Чысто вино да со ньба,

Садился онъ ка трапьзь,

Да васъ газдьбою угащалъ,

Да што вьдь нынчэ красный - день,

Всё красный - день, да Древьнъ - день.»

Сабралися дьвчоначки,

Дьвчата у стара кмета,

Въ дваре иво злато рала,

У рала да дьвчоначки,

Убралися въ бьлы вьнки.

Спускался къ нимъ огньнъ аблакъ,

А съ облака Древьнъ младецъ,

Адежды иму златили,

Да садился онъ у рала,

У рала, да ка трапьзе;

Да выставлялъ чысто вино,

Дьвчонакъ газдьбой угащалъ.

Уста пазалатилися,

Да имъ онъ слова гаваритъ:

«Ой, девы ли, сьстрички ли,

Вьть харавотъ паиграйте,

На три хара вамъ завьртеть,

Вамъ завьртеть да у рала:

Да этатъ годъ вы орайте,

Арайте вы жэ на пале,

Да сейте бьлу пшэницу,

Патомъ жэ багата жатва.

 

Следующую песню пели, кагда играли окала рала.

Песня 2.

Милы падрушки, сьстрички,

Днесь наступаитъ красный - день,

Всё красный - день, да Древьнъ - день.

Спускался Древьнъ маладецъ,

Да садился онъ у рала,

Да выставлялъ чысто вино,

Да угащалъ насъ трапьзай,

Злато рала онъ заастрялъ,

Што хараводъ ужъ ыграйте.

Трайнымъ хорамъ завертите,

У рала, да у трапьзы,

Въ гаду быть багатай жатве

XV1.

КРАСНЫЙ - ДЕНЬ ИЗОЧЪ - ДЕНЬ*.

 

Кагда не была даждя сельская управа старейшынъ сабирала девушъкъ,и наряжали вьнками адну девачку - сьрату, бьзъ атца, бьзъ митьри, да вадили иё па сьлу и пели следующую песню:

Песня 1.

Ой, Божэ ли, Пьрюнъ Божэ,

Слава тьбе, Божэ, на зьмле!

Што, Божэ, рана умыслилъ,

Рана ищо на Изочъ - день,

Да атамкни ясной дварецъ,

Да где спитъ яснае Солнцэ,

Иль атъ тьбя сагласья нетъ,

Да толька штопъ сагрела долъ,

Да доль толька да всё зьмлю.

Да вышла яснае Солнцэ,

Да асвьтила толька долъ,

Да толька долъ, да всё поле,

Угадала ясна заря,

Ясна заря да въ нашъ горатъ,

Да въ нашъ горатъ, да на нивы,

Да на нивы, на пшэницу;

Да грела нагрьвала всё,

Мало время три ньдели,

Поле зазельнелася,

Да пшэница павырасла,

Калосья да павыбились.

Да рассьрдился всё Дождь Бохъ,

Рассердился, разгневался,

Што девушки да не вышли,

Да павадить дьвчоначку*,

Бьзъ атца, да бьзъ матьри,

Адели иё, убрали,

Да вьнками нарядили;

Да вьдутъ горадамъ бальшымъ,

Иё атъ двора ка двару,

Дарами иё даруютъ,

Студёнай вадой паливаютъ.

Да зъ галавы иё да нохъ;

Кагда девы дабромъ нь стали

Да вадить всё дьвчоначку,

Да ушъ тутъ Богъ разгневался,

Частой расою нь раситъ;

Ищо бьду онъ сатварилъ:

Три годичка минуютца,

Тагда лишъ расой араситъ!

Пшъница тутъ павяла вся,

Павяла вся, павысахла.

Да тьбе мальбой молимся,

Штобы замкнулъ, примкнулъ дварецъ,

Да три дня Солнцэ штопъ спала,

Да нь грела толька на долъ,

Толька на долъ, да на пале:

Умиластивьлся Дождь Бохъ,

Да атмыкалъ белъ кладьнецъ,

Где у ньво всё облачъе,

Всё облачъе, да всё тучи,

Атъ кладьнца вады папилъ,

Да росы всё паросили.

Паросили да на поле,

Калосья наливалися;

Кагда дайдётъ Ньбесна Доля,

Да Доля самародица.

Въ дьсной руке залатой серпъ,

Ва шуйцэ хлебны калосья,

Тьбе, Божэ, жэртву кольмъ,

Бьлу пшъницу жэ ньсёмъ,

Песню, Божэ, тьбе паёмъ,

Штобъ жэртва тьбя дастигла;

Дьвчоначки да на пале,

Да ани жнутъ, да всё паютъ,

Песней тьбе славу славятъ!

Петь девы ищо нь пели

Мальбы иму да на неба,

Рассердился тутъ Пьрюнъ Бохъ,

Рассердился, разгневался,

Да пасылалъ глашатая,

Да крикнулъ тотъ, всё пракричалъ:

«Ой, Солнцэ ли, ясно Солнцэ,

Да где жэ ты, толька жэ где!

Придьржы ясные зори,

Штобы нь грели всё землю,

Да што поле пьрьсохла,

Павысахла пшъница вся,

Калосья все пападали.

Рассердился жэ тутъ Дождь Бохъ,

Што греишъ ты мало время,

Мало время три ньдели,

Да кладьнецъ онъ затварилъ,

Прагналъ жэ онъ всё облачъе,

Всё облачъе, да всё тучи,

Да воду онъ большэ нь пьётъ,

Да нь раситъ частай расой.»

Ищо глашатай нь сказалъ.

Услышала ясно Солнцэ,

Да зори папридержала,

Да какъ заходитъ ва дварецъ,

Да тутъ жэ естъ, да тутъ жэ пьётъ,

Да заходитъ ва спальнку,

Да где иво любезная,

Лажытца спатъ да на лаву,

Да какъ три дня жэ Солнцэ спитъ,

Какъ три дня Солнцэ нь греитъ.

Дождь Бохъ тутъ нь саглашался,

Нь атмыкалъ белъ кладьнецъ,

Толька пущэ рассердился:

Да заключилъ онъ облачъе,

Да облачъе, да всё тучи,

Расы ани нь росили

Мало время три месяца!

Павышли тутъ дьвчоначки,

Павышли ани на пале,

Да ломятъ руки белые,

Да плачутъ всё, да кликаютъ,

Да ихъ мальбы Бохъ нь слышытъ!

Да выхадилъ старъ баяринъ,

Да звьзде онъ жэртву кольтъ,

Ищо иё мальбой малитъ:

«Звьзда ли, ясная звьзда.

Какъ светишъ ты да высако,

Да высако да на ньбе,

Видишъ, звьзда ли, не видишъ,

Да кто, звьзда грехъ сатварилъ,

Грехъ сатварилъ противъ Бога?

Да сильна тотъ разгневался,

Да заключилъ всё облачъе,

Всё облачъе, да всё тучи,

Да нь расятъ мало время,

Мало время три месяца:

«Да кто толька грехъ сатварилъ -

Царь толька бьду сатварилъ,

Да иму ссечъ русу главу.»

Жэртву кольтъ старъ баяринъ,

Звьзде мальбою молитца,

Да тутъ звьзда пракричала:

«Старъ баяринъ, мой клятвьнникъ,

Да што мальбою молишся,

Да што мне жэртву всё кольшъ?

Никто жэ грехъ нь сатварилъ!

Въ вашэмъ граде абычай былъ:

Кагда жэ Бохъ разгневитца,

Што нь раситъ часту расу -

Збираютца тутъ девачки,

Да идутъ бальшымъ горадамъ,

Где находятъ дьвчоначку,

Дьвчоначку бьзотчую,

Бьзотчую, бьзъ матьри,

Да приаденутъ девачку,

Аденутъ ыё, убьрутъ,

Вьнками иё нарядятъ;

Да вьдутъ бальшымъ горадамъ,

Ходитъ дева съ двара ва дворъ,

Дарами иё даруютъ,

Студёнай вадой паливаютъ,,

Да зъ галавы иё да нохъ,

Вотъ жэртваютъ што для Бога!

Надъ нами Богъ жэ зжалитца,

Онъ зжалитца спьчалитца,

Да атамкнётъ белъ кладьнецъ,

Да напьётца тутъ облачъе,

Да облачъе, да всё тучи,

Да зараситъ часта раса;

Девы нь саглашалися,

Да девачку нь вадили,

Да Бохъ съ таво разгневался,

Тагда вотъ бьду сатварилъ:

Три месяца росъ нь расилъ,

Три года нь будьтъ расить!

Штопъ полю да павысахнуть,

Пшъницу всю да похренить.

Иди жэ, старый баяринъ,

Да сабьри дьвчоначъкъ,

Пайдутъ пусть бальшымъ горадамъ,

Да атъ двара всё да двара,

Да павьдёшъ дьвчоначку

Дьвчоначку бьзотчую,

Бьзъ отчую, бьзъ матьри,

Аденьшъ ыё нарядишъ,

Вьнками иё убьрёшъ,

Да вадой иё паливай,

Тряхнётъ ана, да патрясётъ,

Да што мала Пьперица,

Ка Богу мальбой молитца:

«Ой, Божэ ли жэ, ты, Дождь Бохъ,

Смилуйся нада мной, Божэ,

Смилуйся, да всё пажалей,

Адна асталась, бьзъ атца,

Бьзъ атца я, бьзъ матьри,

Да гола, Божэ, ва дваре!

Да хажу я па гораду,

Да атъ двара я ка двару,

Да мьня дарами дарятъ,

Хлебамъ, Божэ, исъ пасуды

Крапятъ студёнаю вадой:

Палей, Божэ, крупнымъ даждёмъ,

Крупнымъ даждёмъ, частай расой,

Скарей калосья бъ налились.

Да ихъ сажнутъ дьвчоначки.

Да какъ паётъ дьвчоначка,

Да богу ана жалитца,

Всё жалитца, пьчалитца,

Тутъ зарасилъ крупной дождикъ,

Крупной дождикъ, часта раса;

Пришла Ньбесная Доля,

Да Доля самародица,

Въ дьсной руке залатой серпъ,

Въ шуйцэ хлебные калосья.»

Речъ звьзда нь прамолвила,

Какъ скрылася да на ньбе,

Да толька иё видьли.

Старъ баяринъ въ бальшомъ граде,

Сабралъ жэ онъ дьвчоначъкъ,

Да ходитъ горадамъ бальшымъ.

Да ходитъ атъ двара къ двару.

Лишъ нашолъ онъ дьвчоначку,

Дьвчоначку бьзотчую.

Бьзотчую, бьзматьри,

Да приаделъ ыё самъ царь,

Да приаделъ, всё нарядилъ,

Дьвчата иё убрали;

Павышла млада ньвеста,

Млада ньвеста изъ дварца,

Павышли все да съ нею жэ,

Палила иё девачка,

Адъ галавы ыё да нохъ,

Встряхнулася дьвчоначка,

Встряхнулася, да патрясла,

Да што мала Пьперица*,

Ка Богу мальбой молитца:

«Ой, Божэ ли, да ты Дождь Бохъ,

Смилуйся нада мной, Божэ,

Смилуйся, пажалей мьня,

Адна асталась бьзъ атца,

Бьзъ атца я, бьзъ матьри,

Да гола, Божэ ва дваре!

Да хажу я па гораду,

Да атдъ двара да ка двару,

Дарами мьня даруютъ,

Хлебамъ, Божэ, исъ пасуды

Крапятъ студёнаю вадой:

Палей, Божэ, крупнымъ даждёмъ,

Крупнымъ даждёмъ, частай расой;

Пришла Ньбесная Доля

Да Доля самародица,

Въ дьсной руке залатой серпъ,

Въ шуйцэ хлебные калосья.»

Пела дева, припевала,

Царь иё дарамъ даравалъ,

Да три ей гривны нацыпилъ,

На голаву, да на шэю,-

Пашла жэ атъ двара къ двару,

Да песню припьваючы,

Ка Богу мальбой малилась,

Тутъ Богъ надъ нею зжалился,

Всё зжалися, спьчалился,

Да атмыкалъ белъ кладьнецъ,

Спускалася всё облачъе,

Всё облачъе, да всё тучы,

Напились студёнай вады,

Заросили крупнымъ даждёмъ,

Крупнымъ даждёмъ, частай расой,

Рассили на долъ, на пале,

Калосья наливалися.

Пришла Ньбесная Доля,

Да Доля самародица,

Въ дьсной руке залатой серпъ,

Въ шуйцэ хлебные калосья,

Павила хлебны калосья,

Павила ей на голаву;

Шаталася па гораду,

Хадила атъ двара къ двару,

Сабирала всё дьвчонакъ,

Да штопъ павышли на пале,

Да штобы зжали пшэницу.

Даётъ Бохъ, ищё наддаётъ,

Пратягивалъ дьсну руку,

Пратягивалъ всё ка полю,

Да прарасилъ крупнымъ даждёмъ,

Крупнымъ даждёмъ, частай расой,

Рькла Ньбесная Доля,

Да Доля самародица,

Зарокъ дала, паручыла:

Кагда вьрнутца со паля,

Са поля да са жатвицы,

Для Пьрюна жэртву калоть -

Што ищо рана умыслилъ,

Да атамкнулъ ясёнъ дварецъ,

Да выпустилъ ясно Солнцэ,

Штопъ светила всё на пале,

На поле ана, на нивы,

Да поле зазьльнела,

Да пшэница всё прарасла,

Да калосья павыбились.

XV11.

КРАСНЫЙ - ДЕНЬ ГРОЗДИНЪ - ДЕНЬ*.

 

Граздица* ли самадива,

Да ты при Боге жэ сидишъ,

Да при Боге, да на ньбе,

Да ты выходишъ ва садокъ,

Да бьрёшъ белые гроздья,

На Руя жэ вино давишъ,

Да иму службу ты служышъ,

Да ему мальбой молишся:

«Ой, Божэ ли, ты , Руй Божэ,

Паслухъ тьбе, Божэ, ньсу,

Мало время три годичка,

Збираю белые гроздья,

Да давлю зельно вино,

Да тьбе имъ службу служу:

Но всё жэ атпусти мьня,

Штобы вайти да ва садокъ,

Да штобы выньсть три лазы?

Каралю Марку ва дварецъ,

Приньсти на долъ, на землю,

Въ дварцэ те лозы пасадятъ;

Да сабьрутъ белы гроздья,

Надавятъ зельна вина;

Какъ будутъ брать бьлы гроздья,

Да мне жэ жэртву заколютъ:

Кагда бьрутъ на Гроздинъ - день,

Лаза на иво галаве,

Кагда давитъ зьльно вино,

Тагда тьбе жэртву кольтъ,

Да чаша у ньво въ руке,

А въ чашэ зельна вино.»

Да ты мьня, Бохъ, атпусти,

Да приньсу азъ три лазы,

Падамъ ихъ каралю Марку,

Принесу на долъ, на зьмлю;

Да пасадитъ ыё въ дварцэ;

Устанавилъ ты красный день,

Всё красный день, да Гроздинъ- день,

Да што тьбе жэртву колютъ -

Па зьмле белые гроздья,

Бьлы гроздья зельно вино.

Да славу Гроздицэ славимъ!

 




Поиск по сайту:

©2015-2020 studopedya.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.