Помощничек
Главная | Обратная связь


Археология
Архитектура
Астрономия
Аудит
Биология
Ботаника
Бухгалтерский учёт
Войное дело
Генетика
География
Геология
Дизайн
Искусство
История
Кино
Кулинария
Культура
Литература
Математика
Медицина
Металлургия
Мифология
Музыка
Психология
Религия
Спорт
Строительство
Техника
Транспорт
Туризм
Усадьба
Физика
Фотография
Химия
Экология
Электричество
Электроника
Энергетика

Запішыце наступныя выказванні па-беларуску



1. Умение спорить трудно представить без способности освобождаться от власти эмоциональных помех, при которых стремление отстаивать свою провоту, искать истину или переубеждать партнера замещается темпераментными восклицаниями, желанием язвить противника (К. Павлова).

2. В спорах нет не высших, не низших, ни званий, ни имен: важна одна лишь истина, перед которой равны все (Р. Роллан).

3. Без горячих споров, желание понять друг друга, без стремления не только навязать свою позицию, но и принять чужой, раздражающий тебя взгляд, мы не в состоянии проникать в глубь вопроса, разбирать его всесторонне, быстро и логично (С. Долецкий)

Маўленчы этыкет і культура зносін

Маўленчы этыкет – сістэма ўстойлівых формул зносін, якія прыняты ў грамадстве і выкарыстоўваюцца ў тыповых камунікатыўных сітуацыях знаёмства, звароту, прывітання, развітання, пры выражэнні падзякі, пажадання, прабачэння, просьбы, запрашэння, парады і г.д.

Маўленчы этыкет – з'ява ўніверсальная, аднак у той жа час кожны народ склаў сваю, адмысловую сістэму правілаў маўленчых паводзін.

У залежнасці ад часу сутак беларусы ўжываюць наступныя прывітанні і развітанні: Дзень добры! Добры вечар! Дабранач! Прывітанне! Вітаю Вас! Як жывяце? Як маецеся? Як Ваша здароўе? Як сябе адчуваеце?

Просьбы: Калі ласка! Зрабіце ласку! Будзьце ласкавы!

Словы падзякі: Дзякую вам! Вельмі (Шчыра) удзячны вам!

Запрашэнні: Сардэчна запрашаем! Калі ласка (Заходзьце, сядайце, частуйцеся і інш)! Дазвольце вас запрасіць на свята! Не забывайце нас! Не забывайцеся на нас! Наведвайце нас часцей! Наведвайцеся часцей!

Пажаданні: Заставайцеся здаровы! Будзьце (Бывайце здаровы)! Добрага вам здароўя! Усяго добрага (Найлепшага)! Шчасліва! Шчаслівай дарогі! Ідзіце здаровы! Да скорай (хуткай) сустрэчы! Да спаткання! Да пабачэння! Шчасліва вярнуцца! Хлеб-соль! Смачна есці! Смачна снедаць (вячэраць)! Памагай Бог! Спору ў працы! Скорай папраўкі! Скарэй папраўляцца! На здароўе! Вялікі расці!

Прабачэнні: Даруйце (прабачце, выбачайце), калі ласка! Не крыўдуйце! Няма за што! Прабачце, калі што не так!

Віншаванні складаюцца з некалькіх абавязковых частак: 1) прывітальная формула, 2) віншавальная частка, 3) пажадальная частка, 4) подпіс. Віншавальная частка, як правіла, утрымлівае тры кампаненты: адрасант – адрасат – нагода (матыў віншавання). Кожны з кампанентаў мадэлі можа прапускацца ў канкрэтнай сітуацыі маўленчых зносін: Віншую Вас (цябе) з Новым годам! (Са святам (і), з блізкімі святамі); Віншую Вас (цябе)! Віншую са святам! Мае віншаванні! Дасылаю (шлю) Вам свае шчырыя віншаванні з нагоды прыемных і чаканых свят! Са святам Вас (цябе)! Са святам!

Найбольш прадуктыўныя ў сучаснай маўленчай практыцы наступныя пажадальныя формулы: Найлепшыя святочныя пажаданні! Самыя лепшыя пажаданні здароўя, настрою, плёну! Шчаслівага свята! Вясёлых, здаровых і шчаслівых свят і ўсяго новага года!

Заданні

1. Складзіце міні-слоўнік беларускага моўнага этыкету. Адлюструйце ў ім наступныя формулы: вітанні, звязаныя з пазначэннем часу сутак; вітанні з пажаданнем здароўя; вітанні да таго, хто прыехаў; вітанні да таго, каго даўно не бачылі; працоўныя вітанні; вітанні, адрасаваныя людзям у час ежы; вітанні на свята; знаёмства, прадстаўленне; афіцыйныя і сяброўскія запрашэнні: вусныя (па тэлефоне), пісьмовыя; просьба (загад або пажаданне; афіцыйная, сяброўская, да незнаёмых і інш.); формы згоды і адмовы; парады, прапановы; прабачэнне; камплімент, ухваленне; пажаданне, віншаванне; удзячнасць.

2. Перакладзіце тэкст на беларускую мову. Вызначце асноўную думку тэксту. Выпішыце ключавыя словы, якія адлюстроўваюць тэму тэксту. Як вы разумееце выраз вучыцца інтэлігентнаму маўленню?

Наш язык – это важнейшая часть нашего общего поведения в жизни. И по тому, как человек говорит, мы сразу и легко можем судить о том, с кем имеем дело: мы можем определить степень интеллигентности человека, степень его психологической уровновешенности...

Учиться хорошей, спокойной, интеллигентной речи надо долго и внимательно – прислушиваясь, запоминая, замечая и изучая. Но хоть и трудно – это надо, надо. Наша речь – важнейшая часть не только нашего поведения, но и нашей личности, нашей души, ума (Д. Лихачев).

 

3. Зрабіце камплімент у адной з наступных сітуацый зносін. Пахваліце: 1) выгляд суразмоўцы; 2) густ суразмоўцы ў адзенні; 3) ацаніце чалавечыя якасці суразмоўцы (тактоўнасць, спагадлівасць і інш.).

Арфаграфічныя нормырэгулююць правілы аднастайнай перадачы вуснай мовы на пісьме. Правілы арфаграфіі ўключаюць правапіс галосных, правапіс мяккага знака і апострафа, правапіс абрэвіятур, правапіс некаторых марфем, правапіс вялікай літары, правапіс слоў разам, асобна, праз злучок, правілы пераносу.

УВАГА!

Змены ў новай рэдакцыі “Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі”.

§ Пашыраецца прынцып перадачы акання ў словах іншамоўнага паходжання. Прапануецца, напрыклад, пісаць адажыа, трыа, сальфеджыа (замест адажыо, трыо, сальфеджыо).

§ У словах іншамоўнага паходжання канцавыя элементы -эр, -эль у адпаведнасці з прынцыпам акання прапанавана перадаваць як -ар, -аль: прынтар, камп'ютар, пэйджар (замест прынтэр, камп'ютэр, пэйджэр).

§ Паводле агульнага правіла перадачы на пісьме якання ў першым пераднаціскным складзе прапанавана пісаць словы дзявяты, дзясяты, сямнаццаць, васямнаццаць (замест дзевяты, дзесяты, семнаццаць, васемнаццаць).

§ У адпаведнасці з сучаснай моўнай практыкай уносяцца змены ў напісанне складанаскарочаных слоў. Прапануецца пісаць прафкам, гаркам, абкам, селькар, газпрам і г. д. (замест прафком, гарком, абком, селькор, Газпром).

§ Уніфікуецца напісанне прыметнікаў на -ск(і), утвораных ад уласных назваў. Прапануецца пісаць чаньчунскі, цяньшанскі як і любанскі, астраханскі (замест любанскі, астраханскі, але чань чуньскі, цяньшаньскі).

§ Пашыраецца напісанне «ў» (у нескладовага) у словах іншамоўнага паходжання: пішацца для ўніверсітэта, пасля ўнікальнай аперацыі і г. д. (замест для універсітэта, пасля унікальнай аперацыі).

§ Спрошчаны правілы пераносу слоў.

§ У адпаведнасці з сучаснымі рэаліямі ўпарадкавана напісанне вялікай і малой літары ў назвах органаў улады, арганізацый, прадпрыемстваў, устаноў, а таксама ў назвах асоб па пасадах, званнях, тытулах і г.д. (напрыклад, Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь, Канстытуцыйны Суд Рэспублікі Беларусь, Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь, Прэм'ер-міністр Рэспублікі Беларусь, Мітрапаліт Мінскі і Слуцкі, Патрыяршы Экзарх усяе Беларусі і г.д., але Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь).

§ Уведзены новы параграф «Вялікая і ма­лая літары ў назвах асоб, звязаных з рэлігіямі, назвах міфалагічных і казачных герояў». Напрыклад: «3 вялікай літары пішуцца асабовыя назвы вышэйшых божастваў (бостваў) у рэлігійных культах, а таксама ўсе словы ў спалучэннях, якія змяшчаюць гэтыя назвы: Бог, Яхве, Усявышні, Уладыка Нябесны, Святая Троіца ...».

§ У пачатку і ў сярэдзіне слоў гукавое спалучэнне [й] + галосны перадаецца ётаванымі галоснымі, як і ў словах уласнабеларускіх: Ёфе, Ёжэф, Нью-Ёрк.

§ Са зводу правіл выключены раздзелы «Галосныя ў некаторых ненаціскных канчатках назоўнікаў», «Галосныя ў некаторых канчат­ках прыметнікаў і займеннікаў», «Галосныя ў некаторых канчатках лічэбнікаў», «Галосныя ў ненаціскных асабовых канчатках дзеясловаў». Палажэнні гэтых раздзелаў датычацца не правапісу, а словазмянення.

§ Уведзены новы раздзел «Правапіс не­каторых марфем», у якім у сістэмным выглядзе сабраны звесткі пра правапіс прыставак, суфіксаў. У «Правілах» 1959 г. гэтыя звесткі змяшчаліся ў параграфах аб правапісе часцін мовы і былі раскінуты па ўсім зводзе правіл.

§ Рэгламентавана ўжыванне суфіксаў -ава- (-ява-) і -ірава- (-ырава-). Напрыклад, ліквідаваць, а не ліквідзіраваць, акліматызаваць, а не аклімацізіраваць, але камандзіраваць, а не камандаваць, будзіраваць, а не будаваць і г. д.

Тэксты для кантрольнага (заліковага) перакладу з рускай мовы на беларускую па ўсіх спецыяльнасцях

Что такое радиация

Радиация - это излучение и перенос энергии в пространстве. Радиация существовала на Земле задолго до зарождения на ней жизни и присутствовала в космосе до возникновения самой планеты. Различные виды излучения окружают нас повсюду. Они поступают из космического пространства и рождаются на Земле. К ним относятся видимый свет, ультрафиолетовое, радиоволновое, инфракрасное, рентгеновское, радиоактивное и другие виды излучения.

Радиоактивное излучение один из видов радиации. Радиоактивность является результатом неустойчивости атомного ядра. Большинство атомов в окружающей нас природе стабильно и практически не подвергается ядерным превращениям. Нестабильные, самопроизвольно распадающиеся атомы называют радионуклидами. Стремясь перейти в более устойчивое (стабильное) состояние, они испускают радиоактивное излучение. Энергия этого излучения столь значительна, что его прохождение через материальную среду сопровождается образованием ионов. Поэтому подобные излучения называют ионизирующими. В отличие от них, прохождение неионизирующего излучения через материальную среду не сопровождается образованием ионов.

Излучения радионуклидов, попадающих в организм с пищей, водой или воздухом, могут ионизировать клетки живого организма и повреждать его ткани и органы.

Все источники радиоактивного излучения делятся на естественные (природные) и искусственные (техногенные). (“Практическое пособие по радиационной защите населения” под ред. А. С. Судаса).

 

 




Поиск по сайту:

©2015-2020 studopedya.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.