Помощничек
Главная | Обратная связь


Археология
Архитектура
Астрономия
Аудит
Биология
Ботаника
Бухгалтерский учёт
Войное дело
Генетика
География
Геология
Дизайн
Искусство
История
Кино
Кулинария
Культура
Литература
Математика
Медицина
Металлургия
Мифология
Музыка
Психология
Религия
Спорт
Строительство
Техника
Транспорт
Туризм
Усадьба
Физика
Фотография
Химия
Экология
Электричество
Электроника
Энергетика

Вы,(акадэмічны), навукова-папулярны,вучэбна-навуковы



У межах навуковага стылю даследчыкамі выдзяляецца некалькі падстыляў: уласна-навуковы, навукова-папулярны, навукова-вучэбны, навукова-тэхнічны і навукова-палемічны. «Паміж імі... няма прынцыповай розніцы, ёсць толькі некаторыя адрозненні ў будове маўлення, у адборы лексічных і граматычных сродкаў, у выкарыстанні сімвалаў і іншых нямоўных элементаў» .Уласна-навуковаму падстылюуласцівы акадэмізм, сухасць. Напрыклад, словы тыпу дадатны, адмоўны ў працах з галін дакладных навук пазбаўляюцца свайго ацэначнага значэння. Параўн.: дадатны лік, дадатная велічыня,дадатная тэмпература ‘большы чым нуль’; дадатны зарад ‘які мае адносіны да віду электрычнасці, часціцамі якога з’яўляюцца пратоны, пазітроны і інш.’; адмоўны лік ‘меншы за нуль’, адмоўны электрычны зарад ‘суадносны з тым відам электрычнасці, матэрыяльныя часціцы якога называюцца электронамі’; і параўн.: дадатны бок ‘які мае патрэбныя ўласцівасці, якасці, заслугоўвае адабрэння’; дадатная ацэнка ‘якая выражае адабрэнне; станоўчая’; адмоўны персанаж ‘дрэнны сваімі якасцямі, уласцівасцямі; варты асуджэння, ганьбы’; адмоўны водгук ‘неадабральны, асуджаль-ны’ (ТСБМ). Параўн. таксама станоўчае сальда бюджэту (калі ўрад хоча знізіць узровень нацыянальнага даходу, ён можа збіраць больш падаткаў, чым тое патрэбна на дзяржаўныя выдаткі).

Вобразнае ўжыванне слоў– з’ява менш пашыраная(у параўнанні з мастацкім стылем) у навуковым маўленні, хоць вобразнасць часам прысутнічае пры стварэнні тэрмінаў, напрыклад: кошык валютны, уцёкі капіталаў, банкаўскі рай, фірма-партызан, чараўнік мяча, мёртвы мяч і інш. Навуковы стыль характарызуецца своеасаблівай, толькі яму ўласцівай, экспрэсіўнасцю. Перш за ўсё, як зазначае Г.Ф. Вештарт, экспрэсіўнасць навуковага маўлення ў яго доказнасці, і гэтым яна адрозніваецца ад экспрэсіўнасці ў іншых стылях (у мастацкім тэксце, напрыклад, экспрэсіўнасць– гэта перш за ўсё выражэнне

якіх-небудзь пачуццяў, перажыванняў і пад.).

У навукова-вучэбным падстылі даволі часта сустракаецца зварот да чытачаў форме дзеясловаў будучага часу абвеснага ладу (тыпу разгледзім(прапорцыю),). Аўтарскае«мы», або«мы сціпласці» ці«мы сумеснасці», нясе ў сабе пэўную экспрэсіўнасць, прыцягвае чытача да сумеснага разважання над пэўным пытаннем; такім зваротам да чытача падкрэсліваецца адзінства гаворачага або пішучага з іншымі асобамі, агульнасць інтарэсаў аўтара і аўдыторыі, да якой ён звяртаецца. «... На першы погляд здаецца, што мова вучонага бясстрасная, спакойная, пазбаўленая афектыўнасці. Але... настолькі дзейсная, што міжволі паддаешся

сіле пераканання вучонага». Характар навуковага выкладу мяняецца ў працах навукова-папулярных і навукова-палемічных падстыляў. Як слушна заўважае А.А. Каўрус, «ступень эмацыянальнасці і экспрэсіўнасці навуковай мовы залежыць ад аўтарскай індывідуальнасці, а таксама ад галіны навукі і жанру. У працах грамадска-палітычнага цыкла яна самая высокая, у фізіка-матэматычных– самая нізкая» .

 

33.Афіцыйна-справавы стыль і яго асноўныя падстылі (канцылярскі, юрыдычны, дыпламатычны).

У складзе афіцыйна-справавога стылю даследчыкі выдзяляюць наступныя падстылі: 1) уласна заканадаўчы(закон, указ, гра-мадзянскія і крымінальныя акты, статуты); 2) дыпламатычны(нота,

мемарандум, камюніке, пагадненне, канвенцыя); 3) адміністрацый-на-канцылярскі(акт, распараджэнне, загад, дзелавыя паперы, зая-ва, характарыстыка, аўтабіяграфія, даверанасць, распіска).

У навуковай літаратуры прынята падраздзяляць жанры дзелавой мовы на вусныя і пісьмовыя. Афіцыйна-справавы стыль рэалізуецца пераважна ў пісьмовай форме. Гэта віды дакументацыі, не зарыентаваныя на вусную форму выкладу, напрыклад, указ, загад,пастанова, інструкцыя, справавыя пісьмы, кодэксы і г.д. Для вуснай формы справавых зносін характэрны такія жанры справавой мовы,як дзелавая размова: кадравая, праблемная, арганізацыйная, твор-чая, прыём наведвальнікаў і іншыя яе разнавіднасці(перагаворы, прэзентацыі, справавая тэлефонная размова, прэсканферэнцыя, сход акцыянераў і г.д.). Спецыфічным жанрам вусных справавых зносін можна лічыць справавую спрэчку, дыскусію, палеміку, дэбаты, інструктаж, выступленне на судовым працэсе і г.д. Некаторыя з іх

хоць і абапіраюцца на раней падрыхтаваны(часткова ці поўнасцю) пісьмовы тэкст, аднак маюць прыкметныя адрозненні: аўтары імкнуцца пазбягаць спецыфічных кніжных зваротаў афіцыйна-спра-вавога стылю і выкарыстоўваюць элементы жывога размоўнага стылю, таму што сухая канцылярская мова цяжкая для вуснага ўспрыняцця.

 

34.Публіцыстычны стыль і яго асноўныя асаблівасці

Публіцыстычны стыль выкарыстоўваецца ў грамадскім

жыцці краіны, у палітыцы. Гэта стыль газет, часопісаў, радыё, тэле-бачання. Асноўнай задачай публіцыстычнага стылю з’яўляецца

інфармацыйнае ўздзеянне на людзей, тлумачэнне грамадска-палі-тычных пытанняў. Публіцыстычны стыль характарызуецца страс-насцю, палымянасцю, даходлівасцю, натуральнасцю. З моўных срод-каў яму характэрны пабуджальныя, клічныя сказы, паўторы, раз-горнутыя звароты, ацэначная лексіка, рытарычныя пытанні.

 

35. Узаемапранікненне стыляў

Гнуткасць сістэмы функцыянальных стыляў забяспечвае магчымасць

абслугоўвання разнастайных патрэб сучаснага грамадства. Гэтаму

садзейнічае пастаяннае міжстылявое ўзаемадзеянне і

ўзаемапранікненне, узнікненне новых адгалінаванняў унутры

стыляў, а таксама міжстылявых функцыянальных разнавіднасцей,

рухомасць жанраў, ці маўленчых стыляў, якая адпаведна выклікае зрух,

перамяшчэнне замацаваных за пэўнымі стылямі моўных сродкаў. Адметным у гэтай сувязі выступае адкрытасць асобных функцыянальна-стылістычных разнавіднасцей, іх пераходнасць і няпэўнасць меж. Найбольш пранікальным лічыцца размоўна-гутарковы стыль, які, з аднаго боку, уключае ў сябе рознастылѐвыя моўныя сродкі, а з другога – яго элементы ўваходзяць у іншыя стылі, напрыклад, афіцыйна-справаводчы. Спецыфікай беларускай стылістычнай сістэмы з’яўляецца вядучая роля

ў ѐй менавіта мастацкага стылю.

 

 




Поиск по сайту:

©2015-2020 studopedya.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.