Археология
Архитектура
Астрономия
Аудит
Биология
Ботаника
Бухгалтерский учёт
Войное дело
Генетика
География
Геология
Дизайн
Искусство
История
Кино
Кулинария
Культура
Литература
Математика
Медицина
Металлургия
Мифология
Музыка
Психология
Религия
Спорт
Строительство
Техника
Транспорт
Туризм
Усадьба
Физика
Фотография
Химия
Экология
Электричество
Электроника
Энергетика

Алгоритмдерді бейнелеу

Мысал келтіру

Крипто жүйелер 2 классқа жүктеледі: 1. Симметриялы криптосистемелар; 2.Ассиметриялық криптосистемалар. Ассиметриялық криптожүйеде қормалған канал арқылы тек ашық кілтті ғана беруге болады, ал құпия кілтті оның генерациялық орнында сақтайды. Симметриялық криптожүйенің құпия кілтті жіберуші мен алушыға кілттерді тараудың қорғаушы каналы бойынша беру керек. Шифрлеу тәсілдері: ауыстыру, алмастыру, аналитикалық өзгерту, гаммирлеу, аралас шифрлеу. Кодтау тәсілдері: мағыналық кодтау, символдық кодтау. Ақпаратты жүйелерді қорғаудың мақсаты- қауіп-қатерге әрекеттер: 1. Өңделген ақпараттың жасырын бұзылу қатері. 2.Өңделген ақпараттың бүтіндігінің бұзылу қатері. 3.Жүйенің жұмыс істеуінің бұзылу қатері. Ақпаратты жабу құралдарын қолдану тәсілі бойынша ағымдық ж/е блоктық цифрлеу деп бөледі. Ағымдық шифрлеуде бастапқы мәтіннің әр символы басқалардан тәуелсіз өзгереді. Сондықтан мұндай өзгеру байланыс арнасы бойынша мәліметтерді берумен біруақытта жүзеге асуы мүмкін. Блоктық шифрлеуде жабық бастапқы мәтіннің кейбір символдар блогі біруақытта өзгереді, сонымен қатар блогтар негізіндегі символдардың өзгеруі өзара тәуелді болады. Кейбір аралас блоктардағы символдардың өзгеруі арасында да тәуелділік болуы мүмкін. Криптоталдау- кілтке шифрленген хабардың бастапқы мәтініне ашу жайлы ғылым. Криптожүйелерге негізінде бірнеше тараптар да қойылады.

9.4Қазіргі мультимедиялық технологиялар түрлерін қолданып құжаттарды құру.

Мультимедия қолданбаларын жасау мүмкіндіктерінің ауқымы айтарлықтай кең. Мультимедия-компютерде ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бинелерді көрсету үшін жинақталган технология. “Мултимедия”-екі жай сөзден тұратын күрделі сөз “мульти”-көп “медия”алып жүруші немесе тасмалдаушы Осылайша “мультимедия” кампютерлік терминін көптеген тасмалдаушылар деп аударуға болады яғни мультимедия ақпаратты дыбыс графика, анимация және тағы басқа сқтаудың және көрсетудің көптеген амалдары дегенді білдіреді. Егер мультимедияны ақпаратты көрсетудің белгілі бір технологиясы деп айтар болсақ, екі аспектіні еске түсірген де жөн-құрлығылық немесе аспаптық және бағдармалық казіргі кезде мультимедияны қолданудың бірнеше негізгі бағыттары мен өздерінің ережелері, терминолргиялиясы қалыптасып келеді. Олардың ішінен ең маңыздыларын қарасытрайық. Білім беру мен оқытып-үйретудегі мультимедия (Computer Based Training-CBT) аса маңызды бағыттардың бірі болып табылады. Жоғары кәсіби деңгейді қамтамасыз ететін білімдер тез озгеістерге бейім. Дамудың қазіргі деңгейі олардың ұдайы жаңартып отыруды талап етеді. Бұл жағдайларда олар кітап, көрнекі құралдар сияқты дәстүрлі оқытып –үйретудің тиісті даму қарқынына ілесе алмайд. Мультимедияның қандай да бір өнімдерін оны пайдалануды оқытып-үйрету құралдарымен қоса ұсыну жағымды ережеге айналды. Бұдан басқа, материалды біреудің әр-алуан қралдарын қолданатын кампютерлік ақытып-үйрету технологиясының бір қатар артықшылықтары бар: оқып-үйренетін матиралдары жақсы және барынша терең тусіну; білімдердің жаңа саласын оқып-үйренуге уіждеу; оқып-үйрету уақытының айтарлықтай қысқаруы нәтижесінде уақытты үнемдеу; алынған білімдер неғұрым ұзақ уақыт есте қалады және қысқаша қайталанғаннан кейін іс жүзінде қолдану үшін оңайырақ еске түседі ; өндірістік оқып-үйрену мен біліктлігін көтеру шығындарын азабы. Фирмалық тұсаукесер презентация жіне онімді жарнамлау. Көрнекі жарнама саласы мультимедияны қолданудың нақтылы үлгісі болып табылады. Мұндай кернеге жарнамалардың көмегімен тұтынушыларға қажет ақпаратты өз беттерімен алу мүмкіндігі бар. Мысалы, бұл банктердің осы жолмен несиелер ұсыныстары , әр алуан банк операциялар бойынша ақпарат берілетін операциялық заңдары ; көрмелер мен жәрменкелер залдары; саяхаттар брюосы: вокзалдар және т.т болуы мүмкін жиһаз дүкенінде жарнама программасы бар терминалды орнатқанда сатып алушы жиһаз бұйымдарын салыстырып салғастырады, жеке бұйымдардың өзара үйлесуін тексереді және тіп ті оларды өз үйіне қоюды модельдейде алады. Сатып алушы өзіне қажет модельді таңдап ала алады. Ал тұсаукесерден алған әсер сатып алуға себебін тигізеді.

9. 5 Компьютерлік желі вирустарының түрлері.

Компьютерлік вирус-арнайы жазылған шағын көлемді программа.Ол өздігінен басқа программалар соңына н/е алдына қосымша жазылады да, оларды “бүлдіруге” кіріселі. Вирустың көптеген түрлері ЭЕМ жадында DOS-ты қайта жүктегенше тұрақты сақталып, оқтын-оқтын өзінің зиянды әсерін тигізіп отырады.Белгілі вирустарды келесі түрлерге бөлуге болады;Файылдық вр,Тиелмелі вр, Желілік вр, Троян аттары. Файлдық вирустар өткен ғасырдың 80-жылдарының аяғы мен 90-жылдардың басында таралды.Мұндай вирустар вирус жұңылңан файлды ашқан кезде тарайды, бірден орындалатын файлдарды, типі com жіне exe болып келетін файылдарды зақымдайды.Желілік вирустардың негізгі “тұратын” орны локальдық желі.Желілік вирус бір компьютерге кіріп, өзі қалаған компьютерлерге таратыла береді.Тиелмелі вирустар дискі бөлігіне зақым келтіреді.Қазіргі уақытта тиемелі вирустардың негізгі таралатын орны дискет бодғандықтан олар көп тараған.Макро вирустар макростарда н/е Visual Basic Application пограммалау тілінде жазылған программаларда ж\е программа кодының мәтінінде кездеседі. Макростар Word ж/е Excel қосымшаларында олардың мүмкіндігін кеңейту мақсатында қолданылады.Windowsтың соңғы нұсқаларында макровирустардан қорғау дұрыс шешіәмін тапқан, әйтсе де бұл жеткіліксіз болып отыр. Visual Basic Application программалау тілімен таныс қолданушы программа кодының құрамындағы зиян кодты өздігінен танып біле алады.Троян аттары көп таралған вирустар түрі, ерекшелігі-олар компьютерге н/е оның ішіндегі сақталған ақпараттарға зақым келтірмейді.

Компьютерлік вирустардың негізгі т‰рлеріне мыналар жатады:

• программалық вирустар;

• ж‰ктелетін вирустар;

• макровирустар;

Программалық вирустар – басқа қолданбалы программаның ішіне мақсатты т‰рде ендірілетін программалық кодалардың блогы вирусы бар программа жұмыс атқарғанда ондағы вирустық кода іске қосылады. Бұл кода қатты дискіде және басқа программаның файлдық ж‰йесінде пайдаланушыға көрінбейтін өзгерістер жасайды. Мысалы, вирустық кода басқа программалар денесінде өзін - өзі қайталайды. Бұл процесті көбейу деп атайды. Белгілі бір уақыт өткенне соң көшірмелердің белгілі бір санын құрған соң, программалық вирусты б‰лдіру әрекетіне көшеді: - программамен ОЖ –ның жұмысын бұзады, қатты дискідегі ақпаратты жояды. Бұл процесті вирустік шабуыл деп атайды.

Программалық вирус компьютерге иілгіш дискілерден, немесе интернеттен алынған тексерілмеген программаларды іске қосқанда енеді. «Іске қосу» деген сөзге ерекше көңіл аудару қажет. Вирус жұқтырған файлдарды көшіргенде компьютерге вирус жұпайды.

Ж‰ктелетін вирустар – программалық вирустардың ж‰ктелетін вирустардан ерекшелігі тарату әдістерінің басқаша болуы. Олар програмалық файлдарды емес, магниттік тасушы иілгіш және қатты дискілер белгілі бір ж‰йелік аумақтарды бұзады. Сонымен бірге іске қосылып тұрған компьютерде олар уақытша жедел жадыда орналасады.

Макровирустар. Вирустың бұл т‰рі макроклманданы орындауға арналған құралдары бар қолданбалы программалардағы құжаттарды б‰лдіреді. Мысалы, мұндай құжаттарға Місrоsоft Word (dos кеңейтуі бар) мәтіндік процессорының құжаттары жатады. Егер макрокоманданы орындалу м‰мкіндігі өшірілмесе, онда құжат файл ашқанда жұқтыру басталады. Шабуыл нәтижесі арқылы болуы м‰мкін, өте қауіпсіз еместей

9.6 Вирусқа қарсы программалар

1. Детекторлар программалары (McAfee Associates-тен Scan, Norton Antivirus және “Диалог-МГУ”-дан AVSP) бірнеше әйгілі вирустарды табу ‰шін қолданылады.

2. Флаги немесе доктор (Д.Н. Лозинскийдің Aids Test, “Диалог-МГУ”-дан AVSP-сы) дискілерді немесе бұзылған программаларды “жазады” (тазалайды), бұзылған программалардан вирус денесін “тістеп алу” арқылы программаларды вируспен бұзылмаған кездегідей бастапқы қалыпқа келтіреді.

Фаг-программалар – зақымдалған программалардағы нақты вирусты өшірудің арнайы программалары.

3. Ревизор (тексеруші) программалар (“Диалог-наука”-дан Adinf+AdinfExt) – бірінші дискінің ж‰йелік аймақтары және программа к‰йі жайлы ақпараттарды есіне сақтап, содан кейін оны бастапқы к‰йімен салыстыра отырып тексереді. Олардың салыстыруында келіспеушіліктер болса, онда ол туралы пайдаланушыға хабарлайды.

4. Ревизор (тексеруші) докторлар – ревизорлар мен докторлардың қызметін атқарады, яғни программалар тек өзгерулерді ғана көріп қоймай, сонымен қатар ол өзгерулерді автоматты т‰рде бастапқы қалыпқа келтіруге бар жағдай жасайды.

5. Фильтр программалары (-D, FlueShot Plus) резидентті т‰рде компьютердің жедел жадысына орнатылады да көбею және қауіп төндіру ‰шін вирустар қолданатын операциялық ж‰йеге т‰сетін хабарламаларды жолдарынан ұстап алып ол туралы пайдаланушыларға хабарлайды.

6. Вакцина – программалары (немесе иммунизаторла

7. Алгоритмдер жəне оны талдау.

Алгоритм ұғымы тек матиматикалық есеп шешу әдісімен ғана шектелмейді.Алгоритмді реттелген амалдар жиыны,кезекпен орындалатын операциялар тізімі.Алгоритм-берілген есептің шығару жолын реттелген амалдар тізбегі түріне келтіру.Алгоритмді компьютерде орындау үшін оны программа түрінде жаэып шығу керек.Алгоритмді орындаушының рөлін,негізінен,адам н/e автоматтандырылған құрылғы,яғни компьютер, робот т.б. атқарады.

1.Сызықты немесе тізбекті алгоритм.Сызықтық алгоритм тізбектеле орналасқан командалардан, ал блок-схемалар бір сызық бойына орналасқан тізбекті блоктардан тұрады.Әрекеттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм-сызықтық деп аталады.

2.Тармақталу алгоритмі.Тармақталу алгоритмінде көбінесе арифметикалық теңсіздік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі.Егер ол орындалса,онда алгоритм бір тармақпен,ал орындалмаса екінші тармақпен жүзеге асырылады да,соңында екі тармақ қайта бірігеді.Мұнда алгоритмдерде шартты тексеру тармақталу командасы д.а.Оны алгоритмдік тілде өрнектегенде егер,әйтпесе,онда,бітті түйінді сөздері пайдаланады. Орындалу тәсіліне байланысты тармақталу командасы таңдау,және аттап өту болып 2ге бөлінеді.Тармақталу алгоритмдерінің толымды түрі екі серияның бірін ғана таңдауды іске асырады,мұнда берілген шарт тексеріледі,егер ол шарт орындалса,онда 1-серия жүэеге асырылып.содан кейін келесі амалдарға көшеді.Күрделі тармақталу.Кейбір есепте үш және одан да көп тармақ,яғни шығу сызықтары бар шарттарды тексеру.

3.Циклдік алгоритм.Көптеген алгоритмдерде белгілі бір әрекеттерді тізбегі бірнеше рет қайталанып орындалып отырады.Математикада есеп шығару кезінде бір теңдеуді пайдаланып,ондағы айнымала мәннің өзгеруіне байланысты оны бірнеше рет қайталап есептеуге тура келеді.Осындай есептеу процесі бөліктерінің қайталап орындалуын цикл деп атайды, ал қайталанатын бөлігі бар алгоритмдер тобы циклдік алгоритмдерге жатады.Циклдік процесті қамтамасыз ететін алгоритм бөлігін қайталану командасы құрайды.Қайталану командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше,цикл басы және цикл соңы түйінді сөздер қолданылады.Қайталану саны алдын ала белгілі цикл-арифметикалық цикл деп,ал орындалу саны белгісіз цикл-қадамдық цикл деп аталады.

7.2Есептеулердің негізгі программалық схемасы.

Алгоритмді реттелген амалдар жиыны,кезекпен орындалатын операциялар тізімі.Алгоритм-берілген есептің шығару жолын реттелген амалдар тізбегі түріне келтіру.Алгоритмді компьютерде орындау үшін оны программа түрінде жаэып шығу керек.

7.3Есепті шешу технологиясы.

Есептер- басып шығаратын құрылғыларға пішңмдеп шығаруға арналған мәліметтерді ұсынудың ерекше түрі. Сұраныс жұмысының нәтижелері бойынша алынған базалық н/е нәтижелеуші кестелердің ақпараты бар басылым құжаттарын жасау үшін арнайы объектілер – есептер қызмет етеді. Есепті экранға емес, басып шығаратын құрылғыға мәліметтер шығару үшін арналғандығымен айрықшаланады. Принтер болмаған жағдайда да есептер жасауға болады. ОЖ- ның бұйрығы: Іске қосу, Баптау, Принтерлер. Принтерлерді қою бұйрығының көмегімен программалық орындау жеткілікті, соннан кейін принтердің двайверін тіркеу, не болмаса оны иілімді дискіден алып, не болмаса ОЖ- дегі тиісті драйверлердің бірін таңдау керек. Есеп құрылымын реакциялау Конструктор режимінде орналасқан.Бұл жағдайда басқарудың элементтері режимдеу элементтерінің функциясын атқарады. Басқару элементтерін орналастыру Элементтер панелі көмегімен атқарылады. Мәліметтер базасында диалогтық терезеде Есептер қосымшасында диалогтық терезесін таңдап, Құру кнопкасын шертіп, автоматты түрде жасауға мүмкіндік беретін Жаңа есеп диалогтық терезесін аламыз. Есепті Автоматтандыруды құрудың құралы Есептер шебері болып табылады. Ол мәліметтер базасы терезесінде шебердің көмегімен Есеп тұру таңбашасында екі рет қатарынан шертумен іске қосылады. Есептер шебері алты кезеңмен жұмыс істейді. Оның жұмысында есепте көрсетілетін өрістерді таңдау, топтастыру өрістерін таңдау, макет пен безендіру стилін таңдау негізделетін базалық кестелер н/е сұранысты таңдау атқарылады. Есеп құрылымы бес бөліктен тұрады: есеп тақырыбынан, жоғарыдағы колонтитулдан, мәліметтер аумағынан, төмендегі колонтитулдан ж/е есеп ескертуінен 1) тақырып бөлігі есептің жалпы тақырыптарын басу үшін қызмет атқарады; 2) жоғарыдағы колонтитул бөлігін егер есеп күрделі құрылымды ж/е көп парақты алатын болса, тақырыпшаларды басу үшін қолданылады. Егер төменгі колонтитулда бұл жасалмаған болса, мұнда колонтитулдарды белгілеуге де болады. 3) Мәліметтер аумағында база кестелері өрісінің ішіндегесіне байланысты басқарудың элементтері орналыстырылады.Басқарудыңі бұл элементтеріне принтерде басу үшін таблицадан берілетін мәліметтер беріледі; 4) төменгі колонтитулдың бөлігін жоғарыдағы колонтитул бөлігі мақсаттары үшін де қолдануға болады; 5) ескертулер бөлігі қосымша ақпаратты орналастыру үшін қолданылады.

7.4Компьютерлік ақпараттарды қорғаудың түсінігі.

Ақпаратты шындығында да ғылыми ұғым ретінде қарастыруға болады. Өйткені бұған диін ақпараттың құрылымымен қасиеттері барлық ғылыми салаларнда зерттенленді. Мысалы: Физика ақпарат таситын сигналдар белгілі бір мәліметтерді құрайды. Мәліметтер түрменіл тасмалданып, әдістердің, көмегімен қолданыс табады. Мәліметтер мен әдістердің өзара әсерленуінен оқып түзеледі өні табиғаттағы процестер үздіксіз энергия алмасу түрінде етеді. Энергия алмасумен қатар тірі табиғатта бағытталған зат аласу процесі жүреді. Зат алмасу мен энергия алмасу процестерінің арасындағы өзара байланыс ақпарат алмасу түрінде өтеді. Немесе оны ақпараттың процес деп атайды. Сонымен қатар бұл ақпараттық процесс барысында түзелетін қозғалыстағы обьект. Ақп қасйеттері мәлметтердін қасйеттерінде де әдістердің қасиеттерін де тікелей тәуелді. Мәләметтерге қолданылатын амалдар. Ақп процесс барысында мәліметтер мәліметтер әдістердің көменгімен бір түрден екінші түрге өзгереді. Мәліметтерді өңдеу көптеген амалдардың жиынттығынан тұрады: мәліметтерді жинау көптеген амалдардың жиынтығынан тұрады: мәліметтерді: жинау

Мәліметтерді қалптастыру; Мәліметтерді сүзгілеу ;Мәліметтерді сұрыптау; Мәліметтерді топтастыру: Мәліметтерді архивтеу; Мәліметтерді қоғау; Мәліметтерді тасмалдау; Мәліметтерді түрлендіру;

Аррхивтеу- файлдар тобын тығығздап, сығу процесі, диск кеңістігіндегі файлдың алатын орнын азайту үшін н/е мәліметтерді ұзақ мерзімде сақтау үшін қолданылады. Windows- та файлдарды, бумаларды, дискілерді қысу, архивтеу үшін түрлі қысу программалары бар. Қазіргі кезде WinRar, WinZip қысу программалары қолданыста. Мысалы, ПГК-МИН бумасын көшіргенде симай қалды делік. Оны дискетке сиғызу үшін архивтеп, сосын көшіру керек. Архиваторлар- дискідегі орынды үнемдеу үшін файлдың көлемін кішірейтіп сақтауға мүмкіндік беретін программалар тобы. Олардың сақтау- тәсілдері әр түрлі болғанымен, жалпы қызметін былай түсіндіруге болад: файлда қайталанатын фрагменттер болады, оларды түгелдей дискіде қстаудың қажеті жоқ. Сондықтан архив жасауға мүмкіндік беретін программалардың жалпы қызметі – файлда қайталанып тұратын фрагменттер орнына, қысқаша басқа информацияны жазып, кейіннени оларды өз реттіліктерін сақтай отырып алғашқы қалыпқа келтіретін мүмкіндікті пайдалану.

Архивтелген файл-қысылған күйде бір файлға енгізілген,қажет болғанда бастапқы күйінде шығарып алуға болатын бір немесе бірнеше файлдың жиынтығы.Оның мазмұны(архив құрамындағы қысылған файлдар тізімі)және әр файлдың сақтаулы циклдік бақылау коды болады.

7.5-7.6Компьютерлік жүйелерде мəлметтерді қорғаудың объектілері жəне элементтері

Алгоритмдердің бейнеленуі.

Алгоритмдерді бейнелеу

Алгоритм ұғымы есепті шешу әдісі, түсінігімен тығыз байланысты. Әдіс деп қатаң негізделген есепті шешу тәсілі мен оны қолдануға болатын берілген мәліметтер бойынша есептер тобын анықтау мақсатында құрылған тәсілді зерттейді. Алгоритм есепті шешу ж/е практикада қолдану өдісін сипаттау болып табылады. Ол әдісті зерттеу нәтижесі бойынша құрылады. Алгоритм есепті шешу үшін орындалатын әрекеттердің қатаң жазбаларының реттелген тізбегі болып табылады. Бұл әрекеттер шешу әдісінен туындайды. Алгоритмнің қасиетті сапаларының бірі- орындаушыдан шешу әдісін, яғни жазылған әрекеттерді не үшін орындау қажеттігін түсінуді талап етеді. Алгоритм әрқашанда орындаушы үшін жазылады. Ол адам, ЭЕМ ж/е тағы басқа өқрылғы болуы мүмкін. Алгоритмді сипаттау, орындаушыға жазылған әрекеттер түсінікті болуы үшінсоның тілінде жүзеге асырылады. Программалау тілі тілі деп орындаушы ЭЕМ үшін жазылған алгоритмді сипаттайтын тілді атаймыз. Ал бағдарламау деп алгоритмді бағдарлама деп алгоритмдерді бағдарламалау тілінде жазу процесін атайды. Алгоритмге 3 түрге бөлінеді. Олар сызықты, тармақталушы ж/е циклдік.. Мысалы, Формула бойынша есептеу керек: |x= ay+ | bz+ c|

a) алгоритмді сөз түрінде жазайық мұндағы: a, b, z- аргументтер; x- соңғы нәтиже; P, S- аралық айнымалылар; 1. Басы

2. P: = a*y

3. S: = b*x

4. S: = S+Z

5. x: p + s

6. Жауабы: X

7. Соңы

ә) алгоритмді блок схема түрінде жазайық. Бұл алгоритм сызықты түрдегі алгоритм болып табылады. Себебі, әрбір команда алгоритмнің орындалу барысында тек 1 рет орындалады.

Басы

A, b, z енгізу

P: = ax

S: = bz

S: = s+c

X: = p + c

X – шығару

Соңы

Базалық программалау құралы: базаны қадағалау басқару ж/е ондағы мәліметтер сақтау істерінде маңызды рөл атқарады.

6.2 Сызықтық, тармақталған және қайталанаған алгоритмдерді құру1.Сызықты немесе тізбекті алгоритм.Сызықтық алгоритм тізбектеле орналасқан командалардан, ал блок-схемалар бір сызық бойына орналасқан тізбекті блоктардан тұрады.Әрекеттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм-сызықтық деп аталады.

6.3 Программалау тілдерінің жалпы қолданылуы.

Бірінші кезекте есептерді ЭЕМ-де шешу үшін кодтайтын программалау тілдері қолданылады.

Бірінші буын – 50-ші жылдардың аяғына дейін программалау командаларының ұзақ тізбегі екілік, сегіздік жəне он алтылық сандармен мұқият бөліктеп кодталған. Бұл қызмет түрі кодтау деп аталған, программалауға бұдан гөрі күрделірек мəселе қойылған – ол алгоритмдерді құрылымдау.

Екінші буын – Ассемблер тілдері, онымен машина тілдеріне қарағанда жұмыс істеу жеңілірек болған. Оларда командалар үшін нақты мнемоника қолданылады.Мыңдаған есе жылдам есте сақтауқұрылғылары бар есептеу машиналарының пайда болуыменкодтау күрделілігінің өсуі соншалықты, бұл жұмысты адамның орындауының əсері едəуір төмендеді. программалауды қайта кодтау қажеттілігі туындады – программалауды бір машинадан басқаға ауыстырғанда алгоритмдердің жиі өзгеріп кетуі байқалды

Үшінші буын – тілдердің ең «көлемді» буыны. Оның басы 1955 жылы ФОРТРАН(формулаларды аударушы) тілінің пайда болуымен сипатталады. Бұл тілдің қолданылуы бүгінгі күнге дейін жалғасуда.1960 жылы АЛГОЛ (алгоритмдік тіл) тілі пайда болды. 1965 жылы осы кезге дейін ең танымал программалау тілдердің бірі – БЭЙСИК (бастаушылар үшін символдық инструкциялардың көпмақсатты коды).1970 жылы Никлаус Вирт Pascal (Паскаль) тілін құрды. Бұл программалау тілі аса дамыған құралдарға ие, олар қазіргі кезде де өз мəнін сақтауда.1980 жылы программалаудың ең күшті тілдерінің бірі – ADA (Ада) тілі пайда болды. Ол АҚШ қорғаныс министрлігінің есептеуіш орталықтарындағы негізгі тіл ретінде қабылданған.Осы кезде тағы бір күшті программалау тілі – С (Си) тілі қоладныста жүреді.

Тілдердің төртінші буыны– бұл программалық жабдықтаманы басқару тілдері, немесе оларды басқаша «программалар генераторы» деп атайды. Мысал ретінде Clipper, dBase, SuperCalc деген сияқты тілдерді келтіруге болады.Аталған тілдердің барлығы продецуралық тілдерге жатады, олар декларативті деп аталатын «Бесінші буын» тілдеріне қарама-қарсы. Бұл буынның негізгі программалау тілдері – LISP тізімдерді өңдеу тілі жəне PROLOG–логика терминдеріндегі программалау тілі.

Программалау тілдерінің барлығын үш категорияға бөлуге болады: ТӨМЕН деңгей тілдері – машиналық тілдер жəне Ассемблер тілі; ЖОҒАРЫ деңгей тілдері – барлық процедуралық тілдер, жəне АСА ЖОҒАРЫ деңгей – бесінші буын тілдері.Программалау –машинадан жауап ала білу өнері дейді, егер біз есеп шығаруда компьютерді қолдануды шешсек, негізгі үш сатыдан өту қажет:Бірінші саты ЖҮЙЕЛІК АНАЛИЗ деп аталады. Екінші саты – ПРОГРАММАНЫ ҚҰРЫЛЫМДАУ.Үшінші саты – «ПРОГРАММАЛАУ» сатысы. Алгоритмдерді жазу əдістері Алгоритмдерді жазудың бірнеше əдістері бар, олар бір-бірінен көрнектілігімен, компактілігімен,формализация дəрежесімен жəне т.б. көрсеткіштерімен ерекшеленеді. Кең тараған əдістер: графикалық, сөздік, алгоритмдік тілдегі жəне ЭЕМ үшін программалар.

6.4 ПРОЛОГ программалау тілінің қысқаша аныктамасы

Пролог жүйеде программмамен енгізуге рұқсат ететін редактор бар. Егер мұндай мұмкіншіліктер болмаса, Пролог ортасыннан шығу рограмманы редактілеу және қайтадан Пролог жүйеге қайта келу қажет, edit (F) F-файл аты Файл редагтіленгеннен кеиін ол автоматты түрде Прологты актілеу күйде ұстау үшін Прологтың деректер базасына қайта енгізіледі. Предикаттарды баспаға шығару. Прологта қандай тұжырымдар кіргенін тексеру үшін келесі предикаттарды қолдануға болады: Listing бұл предикат стандартты шығару ағынындағы. Прологтың деректер базасындағы барлық тұжырымдарды шығарады Listing (C) Егер С атом болса, онда стандартты шығару ағынында С (печатаються) Егер С Ғ арностім функторы бар терм болса, онда Ғ функторы және А арностім процедуалар ғана басылады прологта тізімі деп аталатын байланысқан обьектілер қолданылады. Тізім дегніміз_бірінен соң бірі келетін реттелген бірнеше операцияларды орындауға болады. Олардың қатарына төмендегідей операциялар кіреді. Тізім объектілеріне еркін кіру. Тізім жататындығын тексеру. Тізім екіге бөлу. Тізім элементтерін өсу және кему реті бойынша сырлату. Прологта тізіменен бірінші элементті бөліп алып, және өңдесе болады. Бұл тәсіл тізімнің ұзындыгына қарамастан тізм біткенше жұмыс істей береді. Тізімді басына және соңына бөлу операциясы вертикаль (1) тізудің көмегімен іске асады. Прологта кез келген атты алуға болады: domains number- list= integer

Animal-list=symbol

Predicates Print-list (number –list) Print-list (animal-list) Clauses Print-list ([ ]) Print-list

6.5Логикалық есептерді шешу.

Логикалық жалғаулықтар математикада күрделі айтылымдарды сипаттайтын логикалық операциялар болып табылады.Логикалық айтылымдармен жұмыс істеу үшін оларға ат қояды”Айдар жазда теңізге барады” айтылымы А арқылы белгіленсін,ал В арқылы-“Айдар жазда тауға барады”айтылымы белгіленсін.Сонда “айдар жазда теңізгеде,тауғада барады.”Мұндағы “және ” логикалық жалғаулық.А,В-логикалық айнымалылар,олар тек екі мәнде болады:”ақиқат”немесе “жалған ”,сәйкесінше олар “О”не “1” арқылы белгіленеді.Әрбір логмкалық жалғаулық логикалық айтылымдармен орвндалатын операция ретінде қарастырылады және олардың өз атымен белгіленуі болады.Математиеалық логикада ЖӘНЕ,НЕМЕСЕ,ЕМЕС логикалық операциялар ақиқаттық мәндер кестесімен анықталыды. Ақиқаттық кестесі-бұл логикалық операцияның кестелік түрде ұсынылуы,онда кірістік операндалардың ақиқаттық мәндерінің барлық мүмкін терулері осы терулердің әркайсысына арналған операцияның шығыстық нетижесінің ақиқатық мәнімен бірге аталған.

Логикалық көбейту.ЖӘНЕ жалғаулығының көмегімен қарапайым екі А мен B айтылымдарының бір құрамдасқа бірігуі логикалық көбейту немесе конъюнкация (латынша conjunction-біріктіру),ал операцияның нәтижесі-логикалық көбейтінді деп аталады.ЖӘНЕ операцияны “.”нүктемен белгіленеді(&белгісімен де белгіленуі де мүмкін).А және B-иә немесе жоқ мәндерін қабылдай алатын екі айтылым.

Мысал келтіру

Мысалы,қарапайым айтылымдар берілсін А-“Астана-Қазақстанның астанасы,” B-“Астанада 500 мыңнан астам адам тұрады”.Онда бұл айтылымдардың логикалық көбейтіндісі немесе конъюнкциясы құрамды пайымдау болады “Астана-Қазақстанның астанасы және Астанада 500 мыңнан астам адам тұрады ”,және ол”Астана-Қазақстанның астанасы ”және “Астанада 500 мыңнан астам адам тұрады ”айтылымдары ақиқаттық мәніне байланысты иә немесе жоқ мәндерін қабылдайды.”А”айтылымы иә мәнін және “B”айтылымы да иә мәнін қабылдағанда ғана ”A”және “B”құрамды айтылымы иә мәнін қабылдайтыны кестеде көрсетілген.НЕМЕСЕ логикалық операциясы белгісімен (кейде + белгісімен белгіленеді).НЕМЕСЕ логикалық операциясының ақиқаттық кестесі төмендегідей болады,мысалы,”Күзде ағаш жапырақтары жасыл және сары болады ”құрамды пікірі үш жағдайда:”Күзде ағаштардың жапырақтары жасыл”,не “Күзде ағаштардың жапырақтары сары”,не “Күзде ағаштардың жапырақтары жасыл және сары”дегенде иә логикалық мәнін қабылдайды.Бұл операцияның ақиқаттық кестесінен,егер А да.В да ия жөніне ие болса,не тек қана А, не тек қана В ия мәніне ие болса онда “А немесе В” пайымдауы ия мәніне ие болатындығы көрінеді.Және керісінше егер А да,В да жоқ мәніне ие болса,онда”А немесе В”пайымдауы жоқ мәніне ие болады.

8. Есептің қойылуы жəне шешімі.

Есептер- басып шығаратын құрылғыларға пішімдеп шығаруға арналған мәліметтерді ұсынудың ерекше түрі. Сұраныс жұмысының нәтижелері бойынша алынған базалық н/е нәтижелеуші кестелердің ақпараты бар басылым құжаттарын жасау үшін арнайы объектілер-есептер қызмет етеді.Есепті экранға емес,басып шығаратын құрылғыға мәліметтер шығару үшін арналғандығымен айрықшаланады.Принтер болмаған жағдайда да есептер жасалуға балады.ОЖ бұйрығы:Іске қосу |Баптау|Принтнтерлер|Принтерлерді қою бұйрығының көмегімен программалық мақсатты орындау жеткілікті,сонан кейін принтердің двайдер тіркеу, не болмаса оны иілімді дискіден алып,не болмаса ОЖ тиісті драйверлердің бірін таңдау керек.Есеп құрылымын редакциялау конструктор режимінде орналасқан.Бұл жағдайда басқарудың элементтері режимдеу элементтерінің функциясын атқарады.Басқару элементтерін орналастыру элементтер пенелі(түр=>элементтер панелі)көмегімен атқарылады.Мәліметтер базасында диалогтық терезеде Есептер қосымшасында диалогтық терезеден таңдап,құру кнопкасын шертіп,автоматты түрде жасауға мүмкінлік беретін Жаңа есеп диалогтық терезеден ашамызЕсепті автоматтандыруды құрудың құралы Есептер шебері

болып табылады.Ол мәліметтер базасы терезесінде шебердің көмегімен Есеп құру тағбашасында екі рет қатарынан шертумен іске қосылады.Есептер шебері алты кезеңмен жұмыс істейді:Оның жұмысында есепте көрсетілетін өрістерді таңдау макетпен безердіру стилін таңдау негізднлетін базадық кестелер немесе сұранысты таңдау атқарылады.Есептқұрылымы үш бөлімнен тұрады. Есеп тақырыбынан, жоғарыдағы колантитулдан ж\е есеп ескертуінен

- тақырып бөлігі есептің жалпы тақырыптарын басу үшін қызмет атқарады.

- Жоғарыдағы колонтитул бөлігін егер есеп күрделі құрылымда және көп парақты алатын болса,тақырыпшыларды басу үшін қолданылады.Егер төменгі колонтитулды бұл жасалмаған болса,мұнда колонтитулдарды белгілеуге де болады.

- Мәліметтер аумағында база кестелері өрісінің ішіндегісіне байланысты басқарудың элементтері орналастырылады.Басқарудың бұл элементтенріне принтерде басу үшін таблицадан берілетін мәліметтер беріледі.

- Төменгі колонтитулдың бөлігін жоғардағы колонтитул бөлігі мақсаттары үшін де қолдануға болады

- Ескертулер бөлігі қосымша ақпаратты орналастыру үшін қолданылады.

Есеп құрудың үш тәсілі бар

- Автоматты түрде

- Есептер шебері арқылы

- Қолдан құру

Автоесеп-есепті автоматты түрде құрудың қарапайым тәсілі.Оны екі типі құруға болады.Бағандық және таспалық Автоесеп құру үшін ДҚ терезесін ашып Есеп құру командасын беру керек,Осыған сәйкес жаңа форма терезесіне ұқсас жаңа есеп сұхбаттық терезесі көрінеді.Форма-берілгендерді экраннан енгізуді жеңілдету үшін дайындалған бланк.Форманы кесте негізінде құрып оған өзгерістер енгіхуге болады.

8.2Базалық программалау құралы жəне алгоритімдер.

a) алгоритмді сөз түрінде жазайық мұндағы: a, b, z- аргументтер; x- соңғы нәтиже; P, S- аралық айнымалылар; 1. Басы

2. P: = a*y

3. S: = b*x

4. S: = S+Z

5. x: p + s

6. Жауабы: X

7. Соңы

Басы

A, b, z енгізу

P: = ax

S: = bz

S: = s+c

X: = p + c

X – шығару

Соңы

8.3ПРОЛОГ программалау тілінің интерпретаторы.Пролог жүйеде программмамен енгізуге рұқсат ететін редактор бар. Егер мұндай мұмкіншіліктер болмаса, Пролог ортасыннан шығу рограмманы редактілеу және қайтадан Пролог жүйеге қайта келу қажет, edit (F) F-файл аты Файл редагтіленгеннен кеиін ол автоматты түрде Прологты актілеу күйде ұстау үшін Прологтың деректер базасына қайта енгізіледі. Предикаттарды баспаға шығару. Прологта қандай тұжырымдар кіргенін тексеру үшін келесі предикаттарды қолдануға болады: Listing бұл предикат стандартты шығару ағынындағы. Прологтың деректер базасындағы барлық тұжырымдарды шығарады Listing (C) Егер С атом болса, онда стандартты шығару ағынында С (печатаються) Егер С Ғ арностім функторы бар терм болса, онда Ғ функторы және А арностім процедуалар ғана басылады прологта тізімі деп аталатын байланысқан обьектілер қолданылады. Тізім дегніміз_бірінен соң бірі келетін реттелген бірнеше операцияларды орындауға болады. Олардың қатарына төмендегідей операциялар кіреді. Тізім объектілеріне еркін кіру. Тізім жататындығын тексеру. Тізім екіге бөлу. Тізім элементтерін өсу және кему реті бойынша сырлату. Прологта тізіменен бірінші элементті бөліп алып, және өңдесе болады. Бұл тәсіл тізімнің ұзындыгына қарамастан тізм біткенше жұмыс істей береді. Тізімді басына және соңына бөлу операциясы вертикаль (1) тізудің көмегімен іске асады. Прологта кез келген атты алуға болады: domains number- list= integer

Animal-list=symbol

Predicates

Print-list (number –list)

Print-list (animal-list)

Clauses

Print-list ([ ])

Print-list

8.4Ақпаратты қорғауда компьютерлік вирустарАнтивирус компьютер программмаларына зақым келтіретін вирустарды таюатын ж/е оларды залалсыздыратын программа. Вирустардың компьютерге енуінің мүмкін арналары ақпаратты ауыстырып, тасушылардағы жинақтаушылармен желілік коммуникация құралдары болып табылады. Компьютерлік вирустардың негізгі түрлеріне мыналар жатады: программалық вирустар, жүктелетін вирустар, микро вирустар. Вирустан қорғауға арналған арнайы программалар 1) детекторлар программалары (McAfee Associates- дан Scan, Norton Antivirus ж/е “Диалог МГУ”- дан AVSP) бірнеше әйгілі вирустарды табу үшін қолданылады.

8.5 Вирусқа қарсы программалық құраддардың рөлі

Вирустан қорғауға арналған арнайы программалар

1. Детекторлар программалары (McAfee Associates-тен Scan, Norton Antivirus жəне “Диалог-МГУ”-дан

AVSP) бірнеше əйгілі вирустарды табу үшін қолданылады.

2. Флаги немесе доктор (Д.Н. Лозинскийдің Aids Test, “Диалог-МГУ”-дан AVSP-сы) дискілерді

немесе бұзылған программаларды “жазады” (тазалайды), бұзылған программалардан вирус денесін “тістеп

алу” арқылы программаларды вируспен бұзылмаған кездегідей бастапқы қалыпқа келтіреді.

Фаг-программалар – зақымдалған программалардағы нақты вирусты өшірудің арнайы программалары.

3. Ревизор (тексеруші) программалар (“Диалог-наука”-дан Adinf+AdinfExt) – бірінші дискінің

жүйелік аймақтары жəне программа күйі жайлы ақпараттарды есіне сақтап, содан кейін оны бастапқы

күйімен салыстыра отырып тексереді. Олардың салыстыруында келіспеушіліктер болса, онда ол туралы

пайдаланушыға хабарлайды.

4. Ревизор (тексеруші) докторлар – ревизорлар мен докторлардың қызметін атқарады, яғни

программалар тек өзгерулерді ғана көріп қоймай, сонымен қатар ол өзгерулерді автоматты түрде бастапқы

қалыпқа келтіруге бар жағдай жасайды.

5. Фильтр программалары (-D, FlueShot Plus) резидентті түрде компьютердің жедел жадысына

орнатылады да көбею жəне қауіп төндіру үшін вирустар қолданатын операциялық жүйеге түсетін

хабарламаларды жолдарынан ұстап алып ол туралы пайдаланушыларға хабарлайды.

6. Вакцина – программалары (немесе иммунизаторлар), дискілерді немесе программаларды оның

жұмыс нəтижесінде көрінбейтіндей етіп модификациялайды, бірақ вирус оны, яғни вакцинацияланған

программаны вирусталған екен деп түсінеді.

Криптология ұғымының негізгі түсініктері

8.6Ақпаратты вирустан қорғаудың тəсілдері жəне амалдары.

Компьютерлік жүйенің қауіпсіздену қаупі – бұл потенциалды мүмкін болу жағдайы, жүйенің өзінде кездейсоқ болуы мүмкін, сондай-ақ бұл жерде сақталған ақпаратта. Айта кететін жағдай қауіп – бұл өте

қауіпті, бір кездерде орындалуы мүмкін.Компьютерлік жүйенің бұзылуы – қауіпке əкелетін дұрыс емес сəтсіз мінездеме. Басқа сөзбен айтқанда, компьютерлік жүйенің бұзылуынан жүйеде керек емес жағдайлар орындалады.Арнайы программалық антивирустық құралдардың классификациясы Вирус-фильтр. Вирус-фильтр (күзетші) деп вирустарға тəн əрекеттердің орындалуы бақылауды қамтамасыз ететін жəне қолданушыдан оны өндіруді талап ететін резидентті программа. Бақылау сəйкес үзілулерде

өңдеушілерді алмастыру жолымен жүзеге асады.Детектор деп ОЕСҚ (ОЗУ) мен сыртқы ақпарат тасушыларда вирустарды іздеуді жүзеге асыратын программаны айтады. Детектор жұмысының нəтижесі болып инфицирленген файлдар мен/немесе облыстардың тізімі табылады, мүмкін, оларды зақымдайтын нақты вирустардың көрсетілуімен.Детекторлар универсалды (ревизорлар) жəне арнайы болып екіге бөлінеді. Вирустан қорғауға арналған арнайы программалар

1. Детекторлар программалары (McAfee Associates-тен Scan, Norton Antivirus жəне “Диалог-МГУ”-дан

AVSP) бірнеше əйгілі вирустарды табу үшін қолданылады.

2. Флаги немесе доктор (Д.Н. Лозинскийдің Aids Test, “Диалог-МГУ”-дан AVSP-сы) дискілерді

немесе бұзылған программаларды “жазады” (тазалайды), бұзылған программалардан вирус денесін “тістеп

алу” арқылы программаларды вируспен бұзылмаған кездегідей бастапқы қалыпқа келтіреді.

Фаг-программалар – зақымдалған программалардағы нақты вирусты өшірудің арнайы программалары.

3. Ревизор (тексеруші) программалар (“Диалог-наука”-дан Adinf+AdinfExt) – бірінші дискінің

жүйелік аймақтары жəне программа күйі жайлы ақпараттарды есіне сақтап, содан кейін оны бастапқы

күйімен салыстыра отырып тексереді. Олардың салыстыруында келіспеушіліктер болса, онда ол туралы

пайдаланушыға хабарлайды.

4. Ревизор (тексеруші) докторлар – ревизорлар мен докторлардың қызметін атқарады, яғни

программалар тек өзгерулерді ғана көріп қоймай, сонымен қатар ол өзгерулерді автоматты түрде бастапқы

қалыпқа келтіруге бар жағдай жасайды.

5. Фильтр программалары (-D, FlueShot Plus) резидентті түрде компьютердің жедел жадысына

орнатылады да көбею жəне қауіп төндіру үшін вирустар қолданатын операциялық жүйеге түсетін

хабарламаларды жолдарынан ұстап алып ол туралы пайдаланушыларға хабарлайды.

6. Вакцина – программалары (немесе иммунизаторлар), дискілерді немесе программаларды оның

жұмыс нəтижесінде көрінбейтіндей етіп модификациялайды, бірақ вирус оны, яғни вакцинацияланған

программаны вирусталған екен деп түсінеді.

Криптология ұғымының негізгі түсініктері

1.Жаңа іздеу технологиялары.

Интернетте миллиондаған сайттар бар, соның ішінде өзекті ақпаратпен қоса көптеген ескі қорлар орналыстырылған. Интернет– белгілі бір басқарушысы жоқ демократиялық ақпарат көзі болып табылады. Кез келген адам желіге өзінің қорын орналастыра алады. Қорытындылап келгенде, интернетте ақпараттың қайталанбауына, оның стандартқа сай келуіне көп адамдар мән бере бермейді. Желіде барлығы бар екені белгілі, бірақ желіден қажетті ақпаратты алу қиын. Яғни, мәліметті табу үшін, оны жақсы іздей білу керек. Осы бөлімде интернет желісімен жұмыс істейтін іздеу аспаптары сипатталып, іздеу жүйесінің жұмыс механизмі түсіндірілген, іздеу оптимизациясына практикалық түсініктеме берілген.

Интернетте ақпаратты іздеуге арналған мынадай әртүрлі аспаптар бар: іздеу машиналары (поисковиктер), индекстелген каталогтер (рубрикаторлар), рейтингілер, метаіздеуіш жүйелер және тематикалық сілтемелердің тізімі, онлайн энциклопедиялары мен анықтамалар. Осы кезде әр түрлі үлгідегі ақпаратты табуда іздеу аспаптарының түрлі категорияларын қолдану тиімді болып келеді. Әр категорияны жеке қарастырайық.

Каталогдегеніміз тақырыптары бойынша топтастырылған иерархиялық құрылым түрінде берілетін мәліметтер. Иерархиялық құрылымның бірінші деңгейіндегі тематикалық бөлімі “спорт”, “демалыс”, “ғылым”, “дүкендер” сияқты кең тараған тақырыптардан тұрады. Ал әр бөлімнің бөлімшелері болады. Осылайша, біртіндеп каталог бұтақтары арқылы саяхат жасап, іздеу облысын кішірейте отырып, сіз өзіңізге керекті облысты дәл анықтай аласыз. Мысалы оқу орындарын іздеу барысында мынадай тізбек пайда болуы мүмкін: Білім-> Оқу орындары -> Жоғары оқу орындары ->Институттар. Қажетті ішкі катологты тапқаннан кейін, одан сілтемелер жинағын аласыз.

1.2WEB-қосымшаларын өңдеудің технологиясы.

WWW – Web сервер арқылы миллиондаған электрондық құжаттардың бір-бірімен байланыстарының бірігуі. Web- кеңістігін құрайтын жекелеген құжаттар Web-беттер деп аталады. Тақырып бойынша біріктірілген Web –беттер тобы Web – түйіндер деп аталады (басқаша атауы – Web-сайт немесе жай ғанабіріктірілген Web –беттер тобы Web – түйіндер деп аталады (басқаша атауы – Web-сайт немесе жай ғана сайт). Web – беттерді көруге арналған программа браузерлер деп аталады. Электрондық пошта немесе e-mail, Интернеттің барлық желілерінде қол жеткізімді. Ол адамдарға файлдарды бүкіләлем бойынша тез жіберуге мүмкіндік береді. Бұл қарапайым мәтіндік белгілеу немесе ішіне графика мен басқа да мазмұнды алып жатуы мүмкін. Файлдарды жіберу: файлдарды бір компьютерден екінші компьютерге көшіреді. Интернет арқылы файлдарды тасымалдау хаттамасы (File Transfer Protocol, FTP) сияқты мәліметтерді тасымалдайтын арнайы басқарушы қағидалар немесе хаттамалар бар: белгілі бір тақырып бойынша мақалалармен алмасатын, программалық өнімдерді қолдауды қамтамасыз ететін немесе сұрақтардың түрлі категорияларына жауаптар ұсынатын компьютерлер желісі. Жаңалықтық топтар (newsgroups):

USENET-тегі желілік конференция, ол дискуссиялар мен жаңалықтар алмасуды жүргізу үшін ұйымдастырылған. Мәлімдемелерді оқу мен жіберу тұтынушы компьютерінде жүктеліп, жаңалықтар серверімен байланысатын программа арқылы жүзеге асады. хаттама - екі желінің мәлімет алмасуының принципін анықтау заңдылығы.

Хаттамалар

Хаттамалар мынадай топтарға жіктеледі:

Базалық хаттамалар: ТСР мен ІР. Әдетте Интернет серверлері бір программалық жабдықтау бойынша жұмыс істей бермейді. TCP/IP -(Transmission Control Protocol /Internet protocol - тасымалдауды басқару хаттамасы /желіаралық хаттама) терминімен белгілейді.

Қолданбалы хаттамалар жоғарғы деңгейде боп есептеледі, бұлар: HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) -Интернеттің арнайы қызмет баптарының гипермәтінді тасымалдау хаттамасы.

1.3 Web-беттерін дайындау

Web-беттерін дайындау үшін біз HTML тiлiн пайдаланамыз. HTML тiлi - (Hypertext Markup Language) - дүниежүзiлiк құжаттардың əйгiлi стандартты гипертексттiк белгi тiлi. Барлық веб беттер HTML (немесе XHTML) тiлiнiң көмегiмен

жасалады. HTML тiлi браузерде анықталады жəне адамға ыңғайлы құжат ретiнде көрсетiледi. HTML тiлi SGML (Standard Generalized Markup Language )-дiң қосымшасы болып табылады жəне əлемдiк ISO стандартына сəйкес келедi.

HTML тiлi жобалаушыға келесi мүмкiндiктердi жүзеге асыруға көмектеседi:

• Тақырыбымен қоса мəтiндердi, кестелердi, тiзiмдердi, суреттердi жəне басқа да

маңызды online құжаттарды жариялау

• Online-ақпаратты алу үшiн тек түйменi басу арқылы гипертексттiк сiлтемеге өту

• Қажеттi ақпарат iздеу, архивтердi құру жəне басқа да мақсатқа арнап түрлер (form)

құру

• Сол құжаттың өзiне мəлiметтер кестелерiн, видео жəне аудиоклиптер жəне басқа да

қосымшаларды қосу

HTML тiлiнiң кодталған мəтiндiк құжаттары (" html " немесе " htm " деп сақталатын) арнайы қосымшалармен , оның форматталған түрiнде құжатты суреттейдi . Браузер немесе интернет - шолушылар деп аталатын қосымшалар веб - беттердiң сұранысына арналған ыңғайлы интерфейстi пайдаланушыға ұсынады, оларды көру ( жəне басқа сыртқы

құрылғыларu

Поиск по сайту: